Peningamál - 01.09.2005, Blaðsíða 13

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
13
Fyrr á árinu var almennt gert ráð fyrir að hagvöxtur í Kína mundi
smám saman hægja á sér. Nú er útlit fyrir að aðlögunin verði mildari
en áður var talið og að hún muni ekki eiga sér stað fyrr en á næsta
ári. Verðbólguþrýstingur hefur minnkað á undanförnum mánuðum
og því hafa kínversk stjórnvöld ekki eins miklar áhyggjur af ofþenslu
í kínverska þjóðarbúskapnum og áður. Vöxtur fjárfestingar hins opin-
bera hefur farið minnkandi en er enn mjög mikill.
Útflutningsverðlag sjávarafurða hækkar
Lítill hagvöxtur á meginlandi Evrópu og versnandi útlit á Bretlandi hefur
haft lítil sem engin áhrif á markaðsaðstæður íslenskra sjávarafurða
og virðast þær vera góðar fyrir flestar afurðir. Markaður fyrir
botnfiskafurðir einkennist af verulegri umframeftirspurn sem hefur
haft mjög jákvæð áhrif á verð og hefur verð flestra sjávarafurða
hækkað talsvert á seinustu mánuðum. Mið-Evrópumarkaður, sérstak-
lega Þýskalandsmarkaður, hefur verið tregur undanfarin ár en er að
taka við sér á ný. Austur-Evrópumarkaður hefur stöðugt verið að
styrkj ast og er aftur orðinn einn af meginmörkuðum fyrir íslenskar
sjávar afurðir. Þar hefur eftirspurn eftir unnum verðmætari afurðum
farið sívaxandi. Horfur á mjöl- og lýsismörkuðum eru einnig góðar
vegna minnkandi framboðs af mjöli frá öðrum Norður-Evrópuríkjum
og aukinnar eftirspurnar eftir fiskeldismjöli frá Austur-Asíu. Eftirspurn
eftir ferskum fiskafurðum hefur haldið áfram að aukast og skila þær
að öllu jöfnu meiri framlegð en frystar afurðir. Staða saltfiskmarkaðar
í Suður-Evrópu er einnig mjög góð. Samkeppnisstaða íslenskra
saltfiskafurða er óvenjusterk um þessar mundir þar sem framboð
gæðaframleiðslu frá helstu samkeppnislöndum er lítið.
Góð markaðsskilyrði valda því að verð sjávarafurða í erlendri
mynt er óvenju hátt og hefur ekki verið jafn hátt frá árinu 2001.
Á þetta við um nær allar tegundir sjávarafurða. Verð sjávarafurða í
heild var 7,4% hærra á fyrstu átta mánuðum þessa árs en á sama
tíma ári áður. Þessi mikla hækkun hefur verið drifin áfram af hækkun
frystra og ferskra botnfiskafurða. Einkum hefur verð sjófrystra afurða
hækkað mikið, eða um tæplega 27% á tólf mánuðum til ágústloka.
Verð landfrystra botnfiskafurða hefur hækkað um 5% á sama tíma.
Verð á bræðsluafurðum (mjöli og lýsi) er einnig óvenjuhátt um þessar
mundir. Horfur til áramóta eru nokkuð góðar og er gert ráð fyrir að
verð frystra botnfiskafurða muni hækka um 6-8% yfir þetta ár. Búist
er við töluvert meiri verðhækkun bræðsluafurða, eða um 16% yfir
þetta ár. Í heild sinni er gert ráð fyrir að meðalverð sjávarafurða verði
allt að 8% hærra á þessu ári en í fyrra. Miðað við að gengi krónunnar
haldist stöðugt frá spádegi felur það í sér að verðlag sjávarafurða í
íslenskum krónum verði að jafnaði 2% lægra á þessu ári en í fyrra
enda vinnur styrking krónunnar vega á móti erlendri verðhækkun.
Verðmæti aflans minna en í fyrra
Heildarafli fyrstu átta mánuði þessa árs var um 2% meiri en á sama
tíma í fyrra. Botnfiskaflinn jókst um 2%, en 62% samdráttur varð
í skelfiskafla. Þessi mikli samdráttur stafar einkum af 15 þúsund
tonna samdrætti rækjuafla miðað við sama tíma í fyrra. Samsetning
aflans hefur breyst talsvert frá því í fyrra. Afli verðmætustu tegunda
Áætlað verðlag sjávarafurða
janúar 2000 - júlí 2005
Mynd II-4
2000 2001 2002 2003 2004 2005
85
90
95
100
105
110
115
120
125
130
2003 = 100
Í íslenskum krónum
Í erlendri mynt

Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
2001 2002 2003 2004 2005
Aflamagn í janúar-júlí 2001-2005
Mynd II-5
Heimild: Fiskistofa Íslands.
Skelfiskur
Uppsjávarfiskur
Botnfiskur
0
300
600
900
1.200
1.500
1.800
Þús. tonna