Skírnir - 01.09.1993, Qupperneq 52

354
SVAVA JAKOBSDÓTTIR
SKlRNIR
„„Vildirðu ekki vera svo ljettur", sagði systir mín, „að þú gætir
setzt á einhvern fallegasta skuggann þarna niður frá, og liðið svo
yfir landið, sveit úr sveit, og sjeð það, sem fyrir ber?““ (bls. 22).
Orðalagið sem hún notar er hið sama og hjá Jóni Þorlákssyni í
lýsingunni á för Adams með Guði til Paradísar sem vitnað er til
hér að framan: „leið ek í lopti / ljúft með henni / yfir grund og
geym, / en gekk eigi.“
Samkvæmt skilningi Hildar/Maríu guðsmóður er Guð alls
staðar í sköpunarverki sínu, bæði á himni og á jörðu. Að setjast á
einhvern fallegasta skuggann og líða yfir landið jafngildir því að
fylgja Guði á lífsleiðinni, jafnvel gerast þjónn hans, sem væri, á
allegórísku sviði sögunnar, æskilegt lokatakmark á trúarþroska.
En pilturinn treystir ekki skýinu. Hann gerir ráð fyrir að ský-
in, birtingarform Guðs/föður, eyðist. Hann segir: „en ef skýin
þarna uppi eyddust, þegar jeg væri kominn norður á Sljettu, þá
færi, held jeg, skugginn líka, og svo hefði jeg ekkert að sigla á apt-
ur heim til þín“ (bls. 22).
I þessum töluðu orðum piltsins snýst merking þriðju útsýnis-
myndarinnar í andhverfu sína. Fyrirheitið um Himnaríki og sam-
félag við Guð verður að engu og skýin sem losna og berast um
himininn boða nú aðskilnað og upplausn, eyðingu og dauða.
Viðbrögðum Hildar er lýst svo: „Systir mín leit við mjer ein-
hvern veginn skrítilega, að mjer þótti, eins og hún væri að virða
mig fyrir sjer“ (bls. 22-23). Hún er heldur sein til svars en segir
loks vægðarlaust: „Þá gætirðu setzt að á Sljettunni, þangað til þú
ert orðinn nógu stór til að geta gengið heim aptur og vaðið árnar
á leiðinni“ (bls. 23).
Með þessum orðum gerir Hildur/María mey piltinn útlægan
úr Paradís. I þessum svifum dauðasyndar og útskúfunar byrja
náttúruumbrotin á dynkjum „svo fjallið skalf og titraði“ (bls. 23).
Þessi viðbrögð náttúrunnar eiga sér hliðstæðu í Paradísar missi. Á
þeirri stundu er Adam og Eva frömdu dauðasyndina með því að
eta af eplinu, skalf fold: „allt, hvat skapat er, / gaf ángrs teikn“ (JÞ
9. bók bls. 274) og ennfremur: „I iðrum innstu / nú aptr skalf /
fæliligum fold með fjörbrotum;“ (JÞ 9. bók bls. 283). Og ef orða-
lagið „norður á Sljettu“ merkir „norður og niður“ þá felst líka í