Feykir - 07.01.1998, Blaðsíða 4

4 FF.YKIR 1/1998
Diilíirfulli auðkýfmgurimi
reyndist lausaleiksbarn
úr Skagafirði
„Lausaleiksbarnið úr Skagafirði sem
varð einn auðugasti Vestur-íslending-
urinn”. Þannig hljóðaði fyrirsögn
greinar í dagblaði að Sewert William
Thurston og Ellen konu hans gengn-
um. Sagan þama að baki er ævintýra-
leg, og lengi vel var hún sveipuð dulúð
vegna þess að bakgrunnur Sewerts
var hulinn löndum hans fyrir vestan
og það var ekki fyrr en á síðustu mán-
uðum ævi sinnar sem hann hafði orð
á því að vitja æskuhaganna, en entist
ekki líf. Sewert hafði það að megin-
reglu lífs síns að horfa aldrei um öxl
heldur ávallt fram á veg. Svo trúr
reyndist hann kjörorði sínu að þeir
sem stóðu honum næstir vissu ekkert
um uppruna hans annað en það eitt
að hann væri íslenskur maður.
Þjóðrækniskenndin er rík hjá Vestur-
íslendingum og hefur ekki síst orðið vart
nú á seinni árum. Á liðnu sumri vitjaði
Sherry Thurston dóttir Sewert Thurston
æskustöðva íoður síns í Skagafirði og átti
þá góðar stundir með frænda sínum
Ragnari Guðmundssyni múrarameistara
á Sauðárkróki, en hann er af Skíðastaða-
mönnum kominn. Sigurlaug Olafsdóttir
móðir Sewerts var amma Ragnars. Það
var fyrir tilviljun að Ragnar rakst á grein
um Sewert Thorston eftir Pétur Thor-
steinsson sendiherra í Morgunblaðinu
fyrir nokkrum ámm. Það varð til þess að
hann hafði upp á þessu skyldfólki sinu
vestan hafs og bauð því síðan hingað í
heimsókn. Ragnar sagði það hafa verið
sérstök upplifun að fá þessa góðu gesti
og Sherry og manni hennar Garry
Thorsell hefði þótt mikið til koma að
heimsækja Skagafjörðinn.
Snemma beygðist krókurinn
En svo aftur sé vikið að lausaleiks-
baminu sem varð einn auðugasti Vestur-
íslendingurinn, þá hét hann Sigurður
Þorsteinsson. Faðir hans Þorsteinn Olafs-
son var frá Daðastöðum á Reykjaströnd.
Hann fékk ekki að eiga Sigurlaugu fyrir
konu og fór einsamall með Sigurð aðeins
árs gamlan vestur um haf. Snemma kom
fram í honum þau gen sem sögð em
fylgja Skíðastaða- og Hvalsnesættum,
ijáraflasemi og dugnaður. Þegar Sigurð-
ur komst að því hvað það kostaði að
fermast bað hann föður sinn að sleppa
við það, hvort hann gæti ekki frekar
fengið peninginn sem það kostaði. Þor-
steinn faðir hans féllst á það.
Sigurður vann ungur hörðum hönd-
um í sögunarmyllu, en þjáðist af
asmasjúkdómi og þurfti því að skipta urn
vettvang. Hann var góður fimleikamað-
ur og gekk í sýningarflokk. Slys við þá
iðkan batt skjótan endi á ferilinn og þá
var það sem Sigurður snéri sér að versl-
unaífræðum. Auk þess að læra af sér
Vestur-íslensku hjónin í heimsókn hjá frændfólki sínu á Sauðárkróki. Frá
vinstri Ragnar Guðmundsson, Sherry Thorsteon, Margrét Einarsdóttir,
Margrét Helgadóttir og Garry Thorsell.
eldri mönnum, las hann margt hagnýtt er
gæti reynst vel í kaupsýslu.
Sigurður snéri sér að hótelmennsku.
Byrjaði sem næturvörður í gistihúsi, en
boltinn hlóð utan á sig. Hann eignaðist
með tímanum sitt eigið hótel og stofnaði
síðan hótelkeðju og varð mjög auðugur
maður.
Hafði aldrei neitt samband
við landa sína
Þegar Pétur Thorsteinsson var sendi-
herra Islands í Bandaríkjunum, fýsti hann
að ná fundi þessa dularfulla manns.
„Mér var tjáð að í útjaðri Bellevue,
byggi Seweit Thurston sem áreiðanlega
væri auðugastur allra íslendinga. En
hann hafði aldrei neitt samband við ís-
lendinga og ekki væri vitað um neinn Is-
lending sem hefði náð fundi hans. Mér
lék strax forvitni á því að hitta þennan
mann, einkum af því að þá var verið að
stofna Thor Thors sjóðinn og safna í
hann fé. Ég hringdi því til Thurstons og
bauð hann mér strax heim til sín. Ég
dvaldi dagstund á heimili hans og ræddi
við hann og Ellen konu hans og tvo tví-
burasyni þeiira sem þá vom rúmlega tví-
tugir. Húsakynnin voiu stórog mikil, við
stöðuvatn. Þama vom bryggjur og bátar,
tennisvöllur, sundlaug og annað sem
venjulega prýða slíka staði”, sagði Pétur
í grein í Morgunblaðinu á sínum tíma.
Pétur fékk séra Benjamín Kristjáns-
son til að afla upplýsinga um uppmna
Sewert Thurston. Sú greinargerð hefst
með því að sagt er frá því að ísavorið
1887 fóm um 2000 íslendingar til Vest-
urheims. 17. júní kom skip til Sauðár-
króks og það tók vikutíma að brjótast í
Nýjasta útaáfa sagnanna af Bakkabræðrum
Búið að setja þá kyrfilega
niður á Bakka í Fljótum
Bræðurnir frá Bakka gína yfir grautnum á Hólum
í Hjaltadal.
Bræðumir á Bakka, Gísli,
Eiríkur og Helgi, em með
frægari þjóðsagnapersónum
þessa lands. Uppmni bræðr-
anna hefur þó verið talsvert á
reiki, enda bæjamafnið
Bakki til víða. Yfirleitt hefur
þó verið talið að þeir bræður
eins og margir fleiri þjóð-
kunnir menn væm úr Svarf-
aðardal, þótt gáfur þeirra
Bakkabræðra virðist nokkuð
minni en flestra annarra
Svarfðdælinga. í Þjóðsögum
Jóns Ámasonar em til tvær
útgáfur af búsetu Bakka-
bræðra. í annarri útgáfunni
eiga þeir heima í Fljótum, en
í hinni í Svarfaðardal. Síðar-
nefndu útgáfunni fylgir hins
vegar neðanmálsgrein Jóns
um að Bakki muni vera í
Fljótum. í nýjustu útgáfu af
sögunum um Bakkabræðr-
um, sem út kom nú fyrir jól-
in frá útgáfunni Mál og
mynd í Reykjavík, em þeir
sagðir úr Fljótum.
Blaðið Norðurslóð í
Svarfaðardal hefur oft brýnt
fyrir mönnum nauðsyn þess
að Svarfdælir nýti sér bræð-
uma þijá í því skyni að laða
ferðamenn að dalnum. Bent
hefur verið á að fleiri vilji
eigna sér bræðuma og nú er
ekki seinna vænna að gera
eignamám á þeim bræðmm
þar sem ný útgáfa af sögum
þeirra setji þá kyrfilega niður
í Fljótum. Nýja bókin er fal-
lega my ndskreytt af Kristínu
Amgrímsdóttur og að sögn
útgefenda, Steingríms Stein-
þórssonar, þótti rétt að taka
af öll tvímæli um lögheimili
bræðranna í þessari útgáfu.
Að sögn Steingríms em
öll kennileiti óljósari í
eyfirsku útgáfunni og ekki
hægt að átta sig á því hvar
þeir búa. Öðm máli gegni
hins vegar um skagfirsku út-
gáfuna, þar séu margar tilvís-
anir í þekkt kennileiti og
bendir hann á eftirfarandi
sögu því til staðfestingar.
Bakkabræður gistu eitt
sinn á Hólum í Hjaltadal.
Vildu þeir um morguninn
hraða sér af stað til að ná
heim um daginn, en létu þó
tilleiðast að bíða eftir heitum
graut sem þeim var boðinn
um morguninn. Þegar graut-
urinn kom var hann svo heit-
ur að þeim kom saman um
að það væri ógemingur að
bíða eftir að hann kólnaði
svo að hann yrði étandi, en
eins afargott mundi verða
fyrir þá að gína yfir gufunni.
Tóku þeir nú það ráð að þeir
göptu yfir henni uns þeir
hugðu koma saðning sína.
Riðu þeir svo af stað. En
þegar þeir vom komnir út
hjá Sleitustöðum, sem nú er
ysti bær í Hólasókn, hóf einn
þeirra máls á því að þeir haft
gleymt að þakka fyrir mat-
inn. Sném þeir þá til baka
heim að Hólum til að þakka
fyrir matinn.
í umíjöllun Norðurslóðar
um Bakkabræður segir að
þama beri ekki á öðm en að
þeir bræður hafi tekið stefn-
una út Hjaltadal en ekki upp
á Heljardalsheiði eins og
eðlilegt væri ef þeir hefðu átt
heima í Svarfaðardal.
En nú ber þess að gæta að
það hefur aldrei þótt sérstak-
lega eftirsóknarvert hér á
landi að vera talinn heimsk-
ur. Það gæti skýrt tregðu
manna, jafnt í Fljótum sem í
Svarfaðardal, til að eigna sér
þá bræður. Og vel mætti
hugsa sér að það hefðu verið
Eyfirðingar sem hefðu kom-
ið sögunum um Bakkabræð-
ur úr Fljótum á kreik í því
skyni að gera nágrönnum
sínum grikk. Og svo hafi
Fljótamenn svarað fyrir sig
með því að skila bræðmnum
aftur austur yfir heiði.