Jón á Bægisá - 01.12.2005, Side 31

Tengsl listaskáldsins góSa og Ijóta andarungans
gullin sín, hefiir hann optar enn einu sinni lagt mig niður hjá fíflinum,
og þá hefur fífillinn sagt: „Viljið þjer koma til í það?“ og jeg hef þá sagt
„já“ svona í huga mínum innanbrjósts, og það álít jeg hálfgildings lofun.
En því lofa jeg yður, að jeg skal aldrei gleyma yður“. „Það er nú til
nokkurs“ sagði leggurinn, og svo töluðu þau aldrei saman.
(Fjölnir 1847: bls. 54-55)
Þegar farið er að bera saman þessa tvo texta er skiljanlegt að undir nafni
íslenska textans skuli standa ,Æfmtíri nokkurn veginn eptir H.C Ander-
«
sen .
Þegar textarnir eru lesnir saman eftir söguþræði er það fyrsta sem fangar
lesandann að íslenski textinn er miklu lengri. En báðir textarnir fjalla um
leikföng barna á þessum tíma og leikföngin fá persónuleg einkenni og
ræða saman. Á íslandi léku börn sér að leggjum og skeljum í sveitinni, en
í Danmörku á tímum H.C. Andersens voru til, alla vega á betri heimilum,
bolti og skopparakringla sem fslensk börn hafa lítið þekkt til, nema þá
börn í kaupstöðum eða börn ríkra foreldra, en ísland var á 19. öld
bændasamfélag. í báðum textunum býr meira undir, þar er siðaboðskapur.
Það er verið að gera grín að snobbi þess sem heldur sig betri öðrum og að
lokum fer ekki vel fyrir slíku fólki.
í upphafsbrotunum sem sjást hér að framan er sumt lfkt eða jafnvel eins
í báðum textunum. Annað er ólíkt og mun hér verða fjallað um þessa hluti.
Það sem er líkt
Aðalpersónurnar eru tvær og „karlinn“ gefur „kerlingunni" undir fótinn
og vill að þau verði par. Hún afneitar honum og þau talast ekki við eftir
það. Kvenpersónan er hálflofuð bæði í frumtexta og í þýðingunni. Það er
drengur sem á leikföngin í báðum textunum. í báðum textunum er flikkað
upp á „karlinn“. Það er leikið með litina í þýðingunni. í frumtexta er
málað með rauðu og gulu og naglinn er úr messing, en Jónas bindur um
legginn með rauðum þræði og notar látúnsbólu sem er þá gyllt. Báðar
persónurnar halda á loft uppruna sínum. Samræðurnar eru líkar. Ef litið er
á fyrstu beinu ræðuna er setningin eins nema Jónas notar stokk yfir
skúffuna. í báðum textum er hreyfing „toppen svinger" í frumtexta og
„leggnum er riðið“ í þýðingunni. „Bolden gaaer til veirs“ og „skelin er lögð
niður" í þýðingunni.
Það sem er ólíkt
Jónas byrjar eins og í gömlu ævintýrunum með orðunum: „Einu sinni
ffise á .Þffiay/óá - Til þess þarf skrokk!
29