Þjóðmál - 01.06.2008, Blaðsíða 18
6 Þjóðmál SUmAR 2008
Nú. vaknar. áleitin. spurning:. Að. hve.miklu.leyti.eru.hitabreytingar.lofthjúps.
jarðar.á.síðustu.150.árum.af.völdum.losunar.
manna.á.koltvísýringi.og.að.hve.miklu.leyti.
af. náttúrunnar. völdum?. Svarið. er. einfalt:.
Það.veit.enginn ..Margir.eru.sannfærðir.um.
að.breytingarnar.stafi.nánast.allar.af.manna.
völdum. og. ástæðulaust. sé. að. skoða. málið.
frekar .. Þeir. eru. þó. fjölmargir. sem. telja. að.
breytingarnar.séu.að.verulegu.leyti.af.völdum.
náttúrunnar .. Vandamálið. er. auðvitað. að.
náttúrulegar. breytingar. hafa. verið. það.
miklar. að. erfitt. er. að. fullyrða. nokkuð. og.
því. full. ástæða. til. að. skoða. málið. nánar ..
Þess.vegna.er.það.alls.ekki.útrætt ..Við.vitum.
að. náttúrulegar. sveiflur. hafa. ávallt. verið. í.
hitastigi.lofthjúps.jarðar.og.eðlisfræðin.segir.
okkur. að. losun.manna. á. koltvísýringi.ætti.
að.hafa.nokkur.áhrif.til.hlýnunar ..Hve.mikil.
eru.áhrif.náttúrunnar.og.hve.mikil.eru.áhrif.
manna. í. hækkun. lofthita. á. undanförnum.
áratugum?.Um það eru menn ekki sammála. . . . . .
og.sýnist.sitt.hverjum ..Þar.til.annað.kemur.
í. ljós. getum. við. til. dæmis. stungið. upp. á.
að. helmingur. hlýnunarinnar. (0,35°C). sé.
af. völdum. losunar. manna. á. koltvísýringi.
og. hinn. helmingurinn. (0,35°C). vegna.
náttúrulegra. breytinga .. Auðvitað. er. þetta.
ágiskun. en. ekki. verri. en. hver. önnur .. Í.
sjálfu.sér.er.alveg.eins.hægt.að.hugsa.sér.að.
hlýnun.um.0,1°C.stafi.af.manna.völdum.en.
afgangurinn,.0,6°C,.af.völdum.náttúrunnar ..
Þrátt. fyrir. miklar. rannsóknir. er. þekking.
okkar.svo.takmörkuð.að.ekkert.er.hægt.að.
fullyrða .
Þar. sem. lofthiti. hækkaði. hratt. á. síðustu.
áratugum. liðinnar. aldar, að. nokkru. leyti. í.
takt. við. losun. manna. á. koltvísýringi,. er.
auðvitað. freistandi. að. tengja. þessi. atriði.
saman ..Það.gleymist.þó.oft.að.á.sama.tíma.
var. einnig. mikil. fylgni. milli. virkni. sólar.
og. hitafars. lofthjúpsins .. Losun. manna. á.
koltvísýringi.fer.vaxandi.og.hefur.aldrei.verið.
meiri. en. á. síðasta. áratug .. Samt. hefur. ekki.
hlýnað ..Samtímis.hefur.virkni.sólar.aftur.á.
móti.farið.minnkandi ..Getur.verið.að.meiri.
fylgni. sé. á.milli. lofthita.og. virkni. sólar. en.
lofthita. og. losunar. á. koltvísýringi?. Svarið.
kann. að. vera. handan. horns. því. að. margir.
spá.því.að.virkni.sólar.fari.hratt.minnkandi.á.
næstu.áratugum ..Náttúran.er.hugsanlega.að.
gera.tilraun.sem.vert.er.að.fylgjast.vel.með ..
Fylgi. lækkandi. lofthiti. minnkandi. virkni.
sólar.þá.verður.ljóst.að.náttúrulegar.sveiflur.
eru. ráðandi .. Ef. lofthiti. fer. ekki. lækkandi.
þá. vitum. við. að. áhrif. losunar. manna. á.
koltvísýringi.eru.ótvíræð .
Það.er. vel. þekkt. að. virkni. sólar. gengur.í. bylgjum .. Þekktar. sveiflur. eru. fimm:.
1). 11. ára. Schwabe,. 2). 22. ára. Hale,. 3). 90.
ára.Gleissberg,.4).200.ára.Suess,.5).2300.ára.
Mynd.1