Þjóðmál - 01.09.2008, Side 10

8 Þjóðmál HAUST 2008
Veit.þá.engi.að.Eyjan.hvíta
á.sér.enn.vor.ef.fólkið.þorir.
Guði.að.treysta,.hlekki.hrista,.
hlýða.réttu,.góðs.að.bíða ..… .
Guð.er.á.himni.heima.faðir.
og.hrelldra.barna,.hvað.sem.veldur ..
Þetta. ljóð. lærði. ég,. lítill. drengur. í. litlum.
bæ. í. sveit. langt. austur. héðan .. Ég. vona.
að. börnin. hér. í. Borgarfirði. og. í. öðrum.
byggðum. landsins. eigi. eins. gott. núna. að.
þessu. leyti. en. mikill. er. munurinn. á. ytri.
högum.nú.og.þá .
Já,. Jónas. og. önnur. þau. stórmenni.
íslenskrar. sögu,. sem. við. eigum. mest. að.
þakka,.kunnu.að.meta.þá.örvun.til.góðs,.
þau.heilnæmu.áhrif,.þá.blessun,.sem.kristin.
trú.býr.yfir.og.gefur ..Þeir.vildu.leggja.rækt.
við. helgustu. arfleifð. og. dýrmætustu. eign.
þjóðarinnar. Þetta. nærði. og. styrkti. þá.
ættjarðarást,.þá.þjóðarvakningu,.sem.færði.
okkur. frelsi. og. fullveldi. á. sínum. tíma. en.
hófst. með. þeirri. vakningu. um. íslenska.
tungu,.sem.við.höfum.búið.að.síðan,.það.
hefur. verið. samstaða. um. það. hér. á. landi.
til.þessa.að.vaka.yfir. tungunni. sem.sjálfu.
því. fjöreggi,. sem. sjálfstætt. Ísland. á. líf.
sitt. undir .. Þessa. íslensku. lífsvitund. mega.
engar.veiðivonir.á.alþjóðamiðum.né.neinn.
velsældardoði.fá.að.slæva.eða.kæfa .
Hér. í. Reykholti. sat. Snorri,. einn. af.höfuðsnillingum. íslenskrar. tungu ..
Sú.ógæfa,.sem.sótti.að.landinu.á.hans.tíð,.
bitnaði.illa.á.honum ..En.hann.lét.eftir.sig.
dýrmætan.arf ..Verk.hans.eru.kunn.og.ytri.
örlög. hans .. En. hvar. komumst. við. næst.
honum. sjálfum?. Hvað. hugsaði. hann. um.
Ísland.og.afdrif.þess,.hvernig.hugsaði.hann.
til. Guðs. síns. á. þeim. viðsjála. háskatíma,.
sem.hann.var.að.lifa?.
Margt.bendir.til.þess,.að.Snorri.sé.höf-
undur.Egilssögu ..Egill.var.forfaðir.Snorra.
í.8 .. lið.og.Snorri.eignaðist.Borg,.öndvegi.
ættarinnar,. sat.þar.um.hríð.og.efldist.þar.
mjög. að. auði. og. völdum .. Efalaust. hafa.
sagnir. um. Egil. lifað. fjörugu. lífi. meðal.
niðja. hans. og. þær. arfsagnir. hafa. verið.
áleitnar. við. ungan. mann. með. mikið.
skáldlegt.innsæi .
En.eitt.auðkennir.Egilssögu.framar.öllu.
öðru:.að.afstýra.því.að.Norðmenn.færu.með.
her.á.hendur.Íslendingum ..Það.var.Skúli.
hertogi,. sem.hafði.ákveðið.þessa.herferð,.
hann. deildi. völdum. þá. með. Hákoni.
konungi,. en. þeir. voru. engir. vinir,. þrátt.
fyrir.mægðir,.og.fóru.síðast.með.her.hvor.
gegn. öðrum. og. Skúli. féll. fyrir. vopnum.
konungs ..Þess. vegna.missti. Snorri.höfuð.
sitt.hér.í.Reykholti,.að.hann.hafði.veðjað.á.
rangan.hest.í.örlagaríkri.valdakeppni .
Ef. þessari. svæsnu. norsku. valdabaráttu.
hefði. lyktað. á. hinn. veginn. og. Hákon.
fallið. fyrir. tengdaföður. sínum,. Skúla,.
er. eins. líklegt. að. Gissur. hefði. fallið. fyrir.
tengdaföður. sínum,. Snorra .. Engu. hefði.
það.breytt.um.afdrif.Íslands.eins.og.á.stóð ..
En. líklega. var. enginn. Íslendingur. þá. fær.
um.að.semja.slíkt.pólitískt.meistarastykki.
sem. Gamli. sáttmáli. er. nema. Gissur.
Þorvaldsson .. Sagan. býr. yfir. margri. dul ..
Við. skulum. ekki. fella. svæsna. dóma. um.
liðna.menn ..En.til.þess.eru.vítin.að.varast.
þau.og.mættum.við.hafa.vit.og.giptu.til.að.
taka.það.alvarlega .
En.sem.sagt:.Egilssaga.snýst.um.það,.að.
íslenskur.kjarkur,.íslensk.árvekni,.vitsmunir.
og. skáldgáfa. geti. bjargað. íslenskum.
mönnum.undan.ásælnu,.erlendu.valdi ..Og.
þetta.er.líka.áberandi.atriði.í.Heimskringlu,.
sem.við.vitum.að.Snorri.samdi ..Þar.er.sú.
ræða,.sem.Einar.Þveræingur.flutti.á.Alþingi,.
þegar. Ólafur. kóngur. Haraldsson. seildist.
til. ítaka. hér. á. landi. og. hafði. valdamikla.
höfðingja. landsins. á. sínu. bandi. um. það ..
Þeirri.ræðu.hefur.Snorri.skilað.til.okkar.og.
fært.í.stílinn.a .m .k .,.svo.ekki.sé.meira.sagt.
um.það,.hvað.hann.kunni.að.eiga.í.þessum.