Þjóðmál - 01.09.2008, Side 22

20 Þjóðmál HAUST 2008
danskir.atvinnurekendur.lífsnauðsynlegt.að.
Danir.tækju.strax.upp.evru,.en.þessi.skoðun.
er.svo.sannarlega.breytt.núna ..Þessir.sömu.
dönsku.atvinnurekendur.hafa.horft.á.evruna.
falla.um.30%.gagnvart.dollar.og.svo.hvernig.
hún. hefur. hækkað. aftur. gagnvart. dollar ..
Allt.þetta.hefur.átt.sér.stað.á.þeim.10.árum.
frá.því.evra.kom.til.sögunnar,.sem.sýnir.að.
evra.lýtur.nákvæmlega.sömu.lögmálum.og.
allir. aðrir. gjaldmiðlar.heimsins ..Það.er.þó.
fyrst.og.fremst.hagvaxtargildra.Evrópusam-
bandsins. sem. hefur. haft. úrslitaáhrif. á.
minnkandi. áhuga.danskra. atvinnurekenda.
á.evru ..Þeir.sækja.jú.vöxtinn.þar.sem.hann.
er.að.fá.og.það.er.ekki.á.evrusvæðinu .
Hvað. er. það. sem. virðist. hafa. fest.
Evrópusambandið.í.hagvaxtargildru?.Upp-
spretta. velmegunar. og. ríkidæmis. verður.
alltaf. frelsið .. Þessvegna. lögðu. Sovétríkin.
upp.laupana,.þrátt.fyrir.að.þau.hefðu.gott.
kerfi. skriffinna,. sæmilegt. menntakerfi,.
góða.vísindamenn.og.mjög.marga.og.góða.
áætlunargerðarmenn .. Það. hjálpaði. þeim.
þó. ekki. neitt. þar. sem. einstaklingsfrelsið.
og. sjálfsábyrgðina. vantaði. alveg .. Ekkert.
var.hægt.nema.með.aðstoð.hins.opinbera ..
Vöðvar. frelsisins. voru. horfnir. og. þess-
vegna.önduðust.Sovétríkin.og.var.andlátið.
einkar. kvalarfullt. fyrir. þegnana .. Evrópu-
sambandið.er.einnig.að.verða.mjög.voldugt.
sem.bákn. skriffinna ..Uppspretta.hins.dýr-
mæta. frelsis. liggur. dýpra. í. manninum. en.
flestar. hagfræðibækur. geta. nokkurntíma.
sýnt.fram.á ..Þar.sem.formúlurnar.byrja.og.
enda.þar.tekur.við.það.fyrirbæri.sem.hvergi.
er.hægt.að.sýna.fram.á.með.formúlum.eða.
macro-kenningum.um.efnahag.þjóða ..Þessu.
gera.fæstir.sér.grein.fyrir ..Það.er.þetta.frelsi,.
sjálfstæði.og.sjálfræði.sem.hefur.gert.Ísland.
að.einni.ríkustu.þjóð.í.Evrópu.í.dag ..Frelsið.
og. sjálfstæðið. sem. vannst. á. 20 .. öldinni.
hefur.unnið.verk.sitt.vel.og.er.núna.stærsta.
og.dýrmætasta.auðlind.Íslendinga .
Afturljós.hagkerfanna
Í.blindri. birtu. afturljósa. hagkerfanna.má. segja. margt. um. bólur. og. stórar.
hagsveiflur.svipaðar.þeim.sem.núna.eru.að.
leika.frelsishugsun.margra.Íslendinga.grátt ..
Hér. á. ég. við. þá. áköfu. örþrifaumræðu. á.
Íslandi.undanfarna.mánuði.um.efnahagsmál.
og. mynt. íslensku. þjóðarinnar,. þar. sem.
margir. menntamenn. virðast. vilja. draga.
þjóðina. inn. í. faðm. deyfðar. og. stöðnunar.
Evrópusambandsins .
Dot .com.bólan.var.merkileg.að.því.leyti.
að.hún.var.fyrsta.stóra.bólan.frá.því.að.bílar.
og. rafmagnstæki.komu.á.markað. í.byrjun.
20 ..aldar ..Þetta.var.fyrsta.skeið.brautryðjandi.
framfara. síðan. 1929. þar. sem. allir. voru.
ósammála.og.enginn.vissi.hvað.þetta.myndi.
hafa.í.för.með.sér ..Hugaðir.fjárfestar.stukku.
samt.í.kaldan.sjóinn,.oft.án.björgunarvestis.
og. fjármögnuðu. uppfinningar. og. framtak.
frumkvöðla. og. athafnamanna .. Margir.
fjárfestar. urðu. illa. úti .. En. það. er. einn. af.
kostunum.við.að.hafa.vöðva.frelsisins.virka.
–.að.þora.að. taka.áhættu.og.þora.að. tapa.
peningum .. Allir. fjárfestar. vita. að. það. er.
ekki.hægt.að.græða.á.öllu. sem.menn.taka.
sér.fyrir.hendur .
Það.var.vegna.þessara.virku.vöðva.frelsis-
ins. í.dot .com.bólunni.að.Bandaríkjamenn.
fengu. fyrirtækin,. atvinnutækifærin,. afleið-
urnar. og. hagvöxtinn. sem. ekki. fengust. í.
Evrópusambandinu ..Þessi.tækifæri.sigldu.að.
mestu.fram.hjá.ESB-löndunum.sem.drógust.
enn.frekar.aftur.úr.efnahag.Bandaríkjanna ..
Frumkvöðlarnir. fóru. til. Bandaríkjanna.
því. þar. gátu. þeir. fengið. hugmyndir. sínar.
fjármagnaðar .
Þegar. stóra. hrunið. kom. á. Wall. Street.
árið.1929.skapaðist.svipað.hugarástand.og.
nú. um. stundir .. Menn. misstu. trú. á. fram-
tíðina,. fjárfestingar. flæddu. úr. framtíðar-
tækifærum. og. yfir. í. vörur. gamla. tímans ..
Um. þessar. mundir. eru. það. hráefni,.