Þjóðmál - 01.09.2008, Side 29

Þjóðmál HAUST 2008 27
fram.að.þeir.brjóti.landslög.með.því.að.raða.
umsækjendum.eftir.hæfni .6.
Ljóst.er.af.lögum.að.það.er.ráðherra.sem.
gerir. tillögu. um. hæstaréttardómara. og. fer.
hann.því.í.reynd.með.skipunarvald.forseta,.
sbr ..1 ..mgr ..13 ..gr ..stjórnarskrár ..Hins.vegar.
er.ráðherra.vandi.á.höndum.telji.hann.annan.
umsækjanda. hæfari. til. starfans. en. þann.
sem. rétturinn. hefur. mælt. með .. Nokkrum.
sinnum.hafa.hatrammar.deilur.risið.vegna.
þess. að. dómsmálaráðherra. skipaði. annan.
mann.í.embætti.hæstaréttardómara.en.þann.
sem. dómarar. við. Hæstarétt. höfðu. talið.
hæfastan .
Jón. Steinar. Gunnlaugsson. hæsta-
réttardómari. hélt. erindi. um. þetta. efni. á.
fræðafundi. Lögfræðingafélags. Íslands. 22 ..
maí. 2006 .. Þar. vakti. hann. máls. á. því. að.
vitaskuld.létu.þeir.dómarar.sem.áfram.sætu.
í. réttinum.sig.það.nokkru.varða.hver.yrði.
fyrir. valinu. sem. nýr. dómari .. Benti. hann.
enn.fremur.á.að.það.væri.á.vitorði.allra.sem.
til.þekktu.að.einstakir.dómarar.við.réttinn.
hefðu.einatt.hvatt. lögfræðinga.til.að.sækja.
um. laus. embætti. ef.þeir. teldu.þá.æskilega.
samstarfsmenn .. Sýnt. væri. að. dómarar.
sveigðu.til.þau.sjónarmið.sem.þeim.þættu.
skipta. máli. við. mat. á. hæfni. umsækjanda.
hverju. sinni .. Taldi. Jón. Steinar. að. þessar.
kringumstæður.ættu.að.opna.augu.manna.
fyrir.nauðsyn.þess.að.afnema.umsagnaraðild.
Hæstaréttar.um.dómaraefni .7
Dómarar.við.Hæstarétt.hafa.fram.til.þessa.
einkum. komið. úr. röðum. embættismanna.
og. heyrir. til. undantekninga. að. starfandi.
málflutningsmenn. séu. skipaðir. til. setu. í.
æðsta.dómstól.þjóðarinnar ..Jón.Steinar.telur.
þó. að. þau. störf. séu. besti. undirbúningur.
verðandi. hæstaréttardómara. og. talar. þar.
af. eigin. reynslu .. Málflytjendur. hafi. samið.
dómkröfur,. unnið. með. fjölbreyttum. hópi.
skjólstæðinga.og.fengist.við.mál.sem.spanna.
ólík.svið.réttarins .8.Sá.háttur.sem.hefur.verið.
hafður.á.við.val.á.dómurum.við.Hæstarétt.
nánast. útilokar. málflutningsmenn. frá.
dómarastörfum. við. réttinn,. þar. sem. þeir.
dómarar. sem. fyrir. sitja. í. réttinum. mæla.
einatt. með. dómaraefnum. sem. búa. yfir.
kostum. líkum.þeim. sem.prýða.þá. er. fyrir.
sitja. í. réttinum .. Til. merkis. um. þetta. má.
nefna.að.af.níu.núverandi.dómurum.(2008).
við.Hæstarétt.hafa.átta.alið.starfsaldur.sinn.
í.þjónustu.ríkisins .
Magnús.Thoroddsen,.fyrrverandi.hæsta-
réttardómari,. er. þeirrar. skoðunar. að. í.
Hæstarétt. bráðvanti. dómara. úr. stétt. lög-
manna .. Segir. hann. svo. frá. að. þegar. hann.
var. dómari. við. réttinn. hafi. þar. starfað.
tveir. fyrrverandi. lögmenn,. þeir. Björn.
Sveinbjörnsson.og.Guðmundur.Skaftason,.
og.hafi.það.verið.mikill.styrkur.fyrir.réttinn ..
Magnús. starfaði. á. árunum. 1979–1982.
sem. lögfræðingur. hjá. Mannréttindanefnd.
Evrópu. í. Stassborg .. Í. því. starfi. sínu. hefði.
hann.þurft.að.fara.í.gegnum.fjöldann.allan.
af. dómum. frá. aðildarríkjum. Evrópuráðs-
ins .. Segir. Magnús. svo. frá. að. dómar. frá.
einu.ríki.hafi.ævinlega.borið.af.að.gæðum,.
rökfræði. og. siðfræði,. en. þetta. hafi. verið.
bresku.dómarnir,.en.þar.eru.dómarar.jafnan.
skipaðir.úr.hópi.lögmanna .9
Ekki. er. heldur. svo. ýkja. langt. um. liðið.
síðan.það.þótti.hin.versta.goðgá.að.andæfa.
niðurstöðum. Hæstaréttar .. Það. getur. þó.
vart.talist.nokkrum.manni.hollt.að.komast.
til. þeirrar. stöðu. að. vera. álitinn. nánast.
óskeikull. og. fullkomlega. óvilhallur. fræði-
maður,.líkt.og.„platónskur.vitringur“ ..Mál-
efnaleg. gagnrýni. á. dóma. Hæstaréttar. ætti.
þvert.á.móti.að.vera.til.þess.fallin.að.styrkja.
undirstöður.réttarríkisins .
Hinn. 11 .. ágúst. 2007. vakti. höfundur.
Reykjavíkurbréfs. Morgunblaðsins. máls. á.
þeirri. hættu. sem. fylgdi. fyrrgreindum.um-
sagnarrétti .. Með. því. að. viðhafa. þessa. að-
ferð. við. val. á. dómurum. væri. boðið. heim.
hættunni. á. „hinum. gamalkunna. íslenska.
klíkuskap,. persónulegum. fordómum. og.