Þjóðmál - 01.09.2008, Page 45

Þjóðmál HAUST 2008 43
hefur.gert.hluti. sem.ég.var.vanur.að. segja.
nemendum. mínum. að. gætu. aldrei. gerst. í.
Bandaríkjunum .“
Annar. af. forsetaframbjóðendum. stóru.
flokkanna. í. Bandaríkjunum,. Barack.
Obama,. kenndi. stjórnskipunarrétt,. líkt.
og.Rubenfeld ..Telur.Rubenfeld. að. slíkt. sé.
góður. bakgrunnur. fyrir. stjórnmálamann.
–.og.hefur.hann.velt.því.fyrir.sér.að.feta.þá.
braut?.„Að.mínu.mati.ættu.aðeins.prófess-
orar. í. stjórnskipunarrétti. að. fá. að. gegna.
opinberum.embættum,“. segir.Rubenfeld. í.
gamni ..„En.í.alvöru.talað,.þá.hef.ég.engan.
pólitískan.metnað .“
Dómstólar.þurfa.óhjákvæmilega
að.móta.nýjar.lagareglur
Fræðimenn. í. lögfræði.á. Íslandi.hafa.um.árabil. tekist. á. um. það. hvert. hlutverk.
dómstóla. í. réttarkerfinu.ætti. að.vera,.hvort.
þeir.ættu.í.raun.að.geta.innleitt.nýjar.reglur.
með.dómum.sínum.eða.hvort.hlutverk.þeirra.
sé.eingöngu.að.túlka.þær.reglur.sem.í.gildi.eru ..
Hver.er.skoðun.Rubenfelds.á.þessu.álitaefni,.
sem. er. að. vissu. leyti. tengt. þeirri. umræðu.
sem. fram.hefur. farið. í.Bandaríkjunum.um.
það. hvort. túlka. eigi. stjórnarskrána. með.
framsæknum. eða. íhaldssömum. hætti ..
„Sú. stjórnarskrárhyggja. sem. hinn. mikli.
fræðimaður.[Hans].Kelsen.sá.fyrir.sér.hefur.
nú. liðið. undir. lok. og. í. hennar. stað. kom.
stjórnskipunarréttur. að.bandarískum.hætti ..
Samkvæmt.honum.geta.dómstólar.túlkað.og.
framfylgt.grundvallarréttindum.–.sem.kallast.
„algild. réttindi“. eða. „mannréttindi“. í. sum-
um. löndum,. en. einfaldlega. „stjórnskipuleg.
réttindi“. í. Bandaríkjunum. –. dómstólar.
um. heim. allan. eru. nú. settir. í. þá. stöðu. að.
þurfa. óhjákvæmilega. að. móta. nýjar. og.
mikilvægar. lagareglur,. óháð. því. hversu. fast.
þeir.vilja.fylgja.þeirri.línu.að.sinna.eingöngu.
túlkun.á.gildandi. lögum,“.segir.Rubenfeld ..
„Ástæðan. er. sú,. eins. og. Kelsen. sá. fyrir,. að.
grundvallarmannréttindi.eru.alltaf.sett.fram.
í. formi. yfirgripsmikilla. og. óhlutbundinna.
yfirlýsinga. –. málfrelsi,. skoðanafrelsi,. réttur.
til.mannhelgi,.bann.við.pyndingum,.réttlát.
málsmeðferð,. jafnrétti. –. svo. dómarar.
neyðast.til.þess.að.gera.ráð.fyrir.tilvist.nýrra.
reglna.um.leið.og.þeir.túlka.gildandi.lög ..Það.
er. ekkert. ólögmætt. við. þessa. framkvæmd.
heldur. er. hún. nauðsynleg. afleiðing. þeirrar.
nýju. stjórnarskrárhyggju. sem. farið. hefur.
eins.og.eldur.í.sinu.um.Evrópu.og.mestallan.
heim.eftir.lok.síðari.heimsstyrjaldar .“
Rubenfeld. hefur. ekki. aðeins. átt. vel-
gengni.að.fagna.sem.höfundur.bókarinnar.
The Interpretation of Murder,. heldur. hefur.
hann. einnig. skrifað. lögfræðirit,. til. að.
mynda.bókina.Freedom and Time: A Theory
of Constitutional Self-Government ..En.hvert.
er. hlutverk. stjórnarskráa. í. lýðræðisríkjum,.
að. mati. Rubenfelds?. „Lýðræði. þýðir. að.
fólkið.ræður ..En.auðvitað.getur.fólkið.–.og.
fulltrúar.þess,.sem.sitja.við.völd.–.haft.rangt.
fyrir. sér .. Stjórnarskrár. hafa. það. hlutverk.
að. veita. vörn. gegn. því. að. of. mikið. vald.
safnist.á.eina.hendi,.hvort.sem.er.hjá.einum.
einstaklingi.eða.hjá.embætti.í.lýðræðislegri.
ríkisstjórn,.sem.og.það.hlutverk.að.vernda.
einstaklingana. fyrir. meirihlutahópum. eða.
duttlungafullum.valdhöfum .“
*
Að. lokum. er. rétt. að. forvitnast. aðeins.um.það.hvenær.við.megum.búast.við.
næstu. skáldsögu. Rubenfelds .. Það. verður.
hins.vegar.fátt.um.svör:
„Ég.er.að.vinna.hörðum.höndum,.en.ég.
get.ekki.sagt.þér.neitt.afdráttarlaust.á.þessari.
stundu .“.Aðdáendur.Rubenfelds.verða.því.
að. bíða. enn. um. sinn. eftir. því. að. komast.
að.því.hvaða.umfjöllunarefni.þessi.fjölhæfi.
lögfræðingur.og.rithöfundur.velur.sér.fyrir.
næstu.skáldsögu.sína,.en.af.frumraun.hans.
að.dæma.má.vissulega.segja.að.væntingarnar.
verði.miklar .