Þjóðmál - 01.12.2007, Page 20

8 Þjóðmál VETUR 2007
án. þess. að. átta. sig. á. því. sjálfir .. Það. gerist.
líka. stundum.hjá. fólki. sem.er.ekki.komið.
á.ellilífeyrisaldur.og.þá.lenda.stjórnendur.í.
þessari.leiðinlegu.stöðu ..
Í.Kaliforníu.í.Bandaríkjunum.er.bannað.
að. segja. fólki. upp. vegna. aldurs .. Rétt. eins.
og. ekki. má. segja. neinum. upp. vegna. þess.
að.hann.sé.svartur.eða.hommi ..Ekki.svo.að.
skilja.að.ekki.megi. segja.upp.gömlu.fólki,.
því.að.það.er.heimilt ..En.einungis.á.sömu.
forsendum. og. öðrum,. til. dæmis. að. það.
vinni.ekki.nóg.eða.mæti.drukkið.í.vinnu ..
Öllum.er. eðlilegt. að. eldast ..Menn.byrja.
á. því. við. fæðingu.og.hætta. ekki. fyrr. en. á.
dánarbeði .. Þess. vegna. á. ekki. að. jafna. því.
við.sjúkdóm.eða.fötlun.þó.að.menn.nái.að.
fresta.sínu.skapadægri.fram.yfir.sjötugt .
Fjarri. fer. því. að. allir. þeir. sem. náð. hafa.
háum. aldri. geri. sér. grein. fyrir. því. að. þeir.
eru. jafnháir. öðrum. þjóðfélagsþegnum ..
Hvers. vegna. skyldu. menn. hætta. að.
greiða. skatta. á. ákveðnum. aldri?. Stundum.
hafa. samtök. aldraðra. haldið. því. fram.
gamanlaust.að.ellilífeyrisþegar.eigi.að.njóta.
sérstakra. skattfríðinda ..Með.því.eru.menn.
að.sjálfsögðu.að.lýsa.því.yfir.að.þeir.séu.ekki.
fullgildir. þátttakendur. í. þjóðfélaginu .. Það.
er.eðlilegt.að.allir.leggi.sitt.til.þjóðfélagsins.
með.sama.hætti ..Það.er.enginn.eðlismunur.
á.mönnum.með.sömu.laun.hvort.sem.þeir.
eru.sextugir,.sjötugir.eða.áttræðir ..Báðir.eiga.
að. leggja. sitt. af. mörkum. til. þjóðfélagsins.
með. sama.hætti ..Annað. væri.móðgun. við.
þann.sem.legði.minna.af.mörkum ..
Árið. 1970. varð. þjóðarsátt. um. það. á.Íslandi. að. allir. launamenn. ættu. að.
vera. í. lífeyrissjóði ..Með.því.móti.var.verið.
að.hverfa.frá.því.óréttlæti.að.einungis.menn.
úr. ákveðnum. stéttum. fengju. eftirlaun ..
Á. sama. tíma. var. stuðlað. að. miklum.
þjóðhagslegum. sparnaði .. Því. miður. varð.
óstjórn.og.óðaverðbólga.til.þess.að.rekstur.
lífeyrissjóðanna.flestra.gekk.erfiðlega.þangað.
til.verðtrygging.komst.á.með.lögum ..Síðar.
var. það. lögfest. að. lífeyrisréttindi. skyldu.
að. meðaltali. vera. þannig. að. menn. fengju.
a .m .k ..56%.af.meðaltekjum.sínum.í.lífeyri ..
Þó. að. hægt. hafi. gengið. er. nú. komið. svo.
að. greiðslur. úr. lífeyrissjóðum. hafa. aukist.
umfram.væntingar.og.þörfin.fyrir.greiðslur.
úr. almannatryggingum. er. ekki. eins. mikil.
og.áður ..Það.er.mjög.ánægjulegt.að.sjá.að.
lífeyriskerfið. hefur. nú. loks. þau. áhrif. sem.
ætlast. var. til .. Þó. eru. áhrifin. ekki. komin.
fram. að. fullu .. Sérhver. árgangur. sem. fer. á.
lífeyri.næstu.áratugi.mun.hafa.lagt.meira.til.
hliðar.í.lífeyrissparnað.en.þeir.sem.á.undan.
komu .
Nú.hefur.verið.ákveðið.að.vinna.aldraðra.
skerði. ekki. bætur. frá. Tryggingastofnun ..
Þetta.er.góð.breyting.því.að.hún.hvetur.til.
þess.að.menn.vinni.lengur.en.tíðkast.hefur ..
Það. er. margsannað. að. það. er. gott. fyrir.
andlega. og. líkamlega. heilsu. að. hafa. nóg.
fyrir.stafni ..Auk.þess.nýtist.vinnuframlagið.
þjóðfélaginu. vel .. Það. er. mikils. virði. að.
fá. fólk. sem. kann. vel. til. verka. aftur. inn. á.
vinnumarkaðinn .
Hugmyndir. um. að. ellilífeyrir. almanna-
trygginga.sé.óháður.lífeyrissparnaði.eru.hins.
vegar.ekki.góðar ..Þó.að.mörgum.finnist.það.
ótrúlegt. miðað. við. það. hvernig. umræður.
hafa. verið. í. þjóðfélaginu. er. það. engu. að.
síður.staðreynd.að.meirihluti.ellilífeyrisþega.
leggur.fyrir.á.hverju.ári ..Sparnaðurinn.eykst.
eftir. því. sem. menn. eldast .. Ef. spurt. er. til.
hvers.menn.séu.að.því.er.svarið.oft.að.það.
sé.vegna.barnanna ..Það.er.falleg.hugsun.en.
börnin. sem.eiga. að.njóta. arfsins. eru.oft. á.
sextugs-. eða. sjötugsaldri. og. vonandi. búin.
að.koma.undir.sig.fótunum ..Engin.ástæða.
er.til.þess.að.ellilífeyrir.sé.of.hár ..Spyrja.má.
hvenær.fá.menn.of.mikið.af.peningum.og.
svarið.er:.Þegar.menn.eyða.þeim.ekki.öllum ..
Hvorki.í.lengd.né.bráð .
Hugmyndir. hafa. verið. uppi. um. að. sér-
eignarsparnaður. lífeyrissjóða. verði. með-