Þjóðmál - 01.12.2007, Page 48

46 Þjóðmál VETUR 2007
lítið.og.Ísland,.hefur.sinn.eigin.gjaldmiðil ..
Og.að.kannski.er.einhver.ávinningur.í.því.
að.gefa.sérstöðuna.upp.á.bátinn.(að.þessu.
leyti.a .m .k .) ..
Gengisskráning. gjaldmiðla. mjög. lítilla.
ríkja. veldur.þeim.vanda ..Hagkerfið.getur.
sveiflast. til. vegna. flæðis. fjármagns. sem.
er. ótengt. efnhagslífinu,. en. tengist. frekar.
vaxtamun.við.önnur.svæði.—.hin.alræmdu.
vaxtamunaviðskipti. (e .. carry trade),. þar.
sem.fjármagn.er.tekið.að.láni.þar.sem.það.
er.ódýrt.og.lánað.þangað.sem.það.er.dýrt ..
Ef.gengið.er.fest.getur.slíkt.fjármagnsflæði.
borið.innlenda.peningamálastjórn.ofurliði ..
Og. ef. gengið. er. fljótandi. getur. slíkt.
flæði. valdið. sveiflum. sem. eru. skaðlegar.
hagkerfinu ..Þessu.til.viðbótar.geta.gengis-
sveiflur.og.sú.óvissa.um.vaxtastig.sem.fylgir.
vaxtamunaviðskiptum,.leitt.af.sér.hækkun.
lántökukostnaðar.fyrir.innlenda.fjárfesta,.
En.hvað. er. til. ráða?.Líkt. og. gerðist. fyrr.
á. tímum. geta. lítil. hagkerfi. fest. gengi. síns.
gjaldmiðils.við.einhvern.annan.gjaldmiðil ..
Þau. geta. einnig. tekið. alfarið. upp. þann.
gjaldmiðil .. Ákvörðun. um. þetta. þýðir. að.
velja.þarf.gjaldmiðilinn ..Það.er.þó.til.staðar.
annar.möguleiki ..Það.er.samkeppni.á.milli.
gjaldmiðla .
Sumir. hagfræðingar. hafa. lagt. til. að.
heimiluð. verði. einkaútgáfa. peninga,. þar.
sem.fleiri.en.einn.útgefandi.keppa,.og.sam-
keppnin. sker. úr. um. hverjir. standa. eftir ..
Við.fyrstu.sýn.er.hugmyndin.framandi ..En.
hér. væri. auðvitað. á. ferðinni. nákvæmlega.
sama.fyrirkomulag.og.á.markaði.fyrir.vörur.
—.ávinningur.af.samkeppninni.þar.í.formi.
betri. vara,. lægra. verðs. og. meira. úrvals,. er.
almennt.viðurkenndur ..Það.er.athyglisvert.
að.fylgismenn.hugmyndarinnar.geta.byggt.
á.gögnum.máli.sínu.til.stuðnings ..Sögulega.
hefur.slíkt.fyrirkomulag.gefist.vel.og.getið.af.
sér.stöðuga.peninga ..Sönnungargögnin.eru.
þó. fengin. af.þröngu.og. ef. til. vill. sérstöku.
skeiði. í. hagsögunni .. Það. væri. sannarlega.
áhættusamt. í. dag. —. enda. þótt. áhættan.
gæti. borgað. sig. —. að. fara. yfir. í. kerfi.
einkaútgefinna.peninga .
Sem.betur.fer.er.hægt.að.njóta.mikils.hluta.
ábatans.án.svo.róttækra.breytinga ..Þannig.er.
m .a .s ..ekki.nauðsynlegt. fyrir. íslenska.ríkið.
að.ákveða.að.kasta.krónunni ..En.það.getur.
hins.vegar.ríkt.samkeppni.í.útgáfu.peninga ..
Hvernig. færi. slík. samkeppni. fram?. Í. raun.
væri. það. einfalt,. því. nóg. er. að. segja. að.
aðrar.myntir.séu.samþykktar.sem.lögeyrir.á.
Íslandi,.samhliða.krónunni ..Með.þessu.gætu.
Íslendingar. einfaldlega. valið. hvaða. mynt.
hentar.hverjum.og.einum.best .4.Rétt.er.að.
leggja.áherslu.á.að.þessu.frjálsræði.verður.að.
fylgja,. að. íslenskir. ríkisborgarar. geti. greitt.
skatta. sínar. og. skyldur. til. ríksins. í. þeirri.
mynt.sem.þeir.kjósa ..Eina.skilyrðið.sem.því.
þarf.að.fylgja.er.að.myntin,.sem.er.valin,.sé.
framseljanleg.á.alþjóðlegum.mörkuðum .
Af. þessu. gæti. leitt. að. ein. mynt. yrði.
ráðandi. eða. jafnvel. einráð,. en. slíkt. þyrfti.
þó.ekki.að.gerast ..Ekki.er.erfitt.að.ímynda.
sér. að. stór. hluti. af. íslenskum. viðskiptum.
færi. fram. í. evrum. (gjaldmiðli. helsta. við-
skiptasvæðis. Íslands) .. En. samhliða. því.
myndi.hið.stóra.íslenska.fjármálakerfi.kjósa.
að. nota. svissneskan. franka,. mynt. öflugrar.
fjármálamiðstöðvar,.þar.sem.verðstöðugleiki.
og. möguleikar. á. lánssamningum. til. mjög.
langs. tíma. hafa. reynst. fjármálakerfinu.
ákaflega.vel .
Það. ber. að. taka. fram. að. sama. hver.
niðurstaða.samkeppninnar.yrði,.myndi.hún.
4 Þegar Bretland var að íhuga að taka upp evruna, var. . . . . . . . . . .
tillaga.um.gjaldmiðlasamkeppni.gaumgæfð.til.að.meta.
hvort.það.væri.raunverulega.eftirsóknarvert.fyrir.breska.
hagkerfið.að.taka.upp.evru ..Með.því.var.viðurkennt.að.
uppi.væru.rök.og.veigamikil.sjónarmið,.bæði.með.og.á.
móti.upptöku.evrunnar ..Sjá:.„The.Road.to.Monetary.
Union.Revisited“.eftir.John.Chown,.Geoffrey.Wood,.og.
Max.Beber.(1994),.og.fyrri.ritgerðir.eftir.John.Chown.og.
Geoffrey.Wood.sem.þar.er.vísað.til ..Ítarlegri.umfjöllun.
um.undirliggjandi.kenningar.er.unnt.að.finna.hjá.Vaubel,.
(1977) ..Nákvæmlega.sama.tillaga.hefur.nýlega.verið.sett.
fram.fyrir.ný.aðildarríki.sambandsins.af.Willem.Buiter.
(2007) .