Þjóðmál - 01.12.2007, Side 52
50 Þjóðmál VETUR 2007
eða.kjark.á.að.beita.þessum.rökum,.meðan.
verið. var. að. knýja. fram. fullveldisréttinn.
til. hafsins,. um. leið. og. við. vorum. oft. á.
betlihnjánum.í.fjárhagslegum.efnum,.en.nú.
ætti.að.vera.betra.færi.á.að.bera.þau.fram ..
Að. þessu. frumskilyrði. aðildar. uppfylltu,.
kann.þó.enn.að.vera.óséð,.hvort.náist.fram.
nægur.samruni.við.Evrópu.til.að.gera.vert.
aðildar .
Myntráð.eða
framandi.gjaldmiðill.
Aðrir. kostir. á. því,. að. þjóðin. afsali. sér.gjaldmiðils-.og.gengisfullveldi.til.þess.
að.forðast.að.fara.sér.að.voða,.eru.annars.
vegar.að.þvinga.kosti.sína.innan.regluverks.
svokallaðs. myntráðs. (e .. currency board) ..
Aukning.peningamagns. yrði. skömmtuð. í.
hægum.takti.og.með.hliðsjón.af.ytra.gjald-
eyrissvigrúmi.þjóðarbúsins ..Jafngildir.það.
því,.að.búið.sé.við.hamlaðan.eða.lemstraðan.
seðlabanka ..Þær. litlu.umræður,. sem.urðu.
um.slíkt.kerfi.fyrir.Ísland.lognuðust.út.af.
án. teljandi. undirtekta,. enda. fór. hraðfara.
þroski. Seðlabankans. og. stjórntækja. hans.
í.hönd ..Svo.vel.heppnaðist.gengisstjórnin.
á.millistigi.beinnar.stjórnvaldsákvörðunar.
og.markaðsmyndunar,.að.aldrei.komu.fram.
gróf.skil.eða.stökk.í.framvindunni,.þar.sem.
segja. mætti,. að. veilur. hinnar. fyrrgreindu.
blöstu. við .. Þá. hafa. bæði. fyrri. og. nýlegar.
rannsóknir. leitt. í. ljós. síst. meiri. sveiflur.
krónu.en.annarra.helstu.gjaldmiðla ..
Því. furðulegra. er,. að. enn. og. aftur. skuli.
þriðji. og. raunar. fráleitasti. möguleikinn.
koma.til.umræðu,.sá.að.taka.upp.framandi.
gjaldmiðil.erlends.ríkis.og.starfa.í.skjóli.þess.
álits,. sem. það. hafi. aflað. honum .. Virðist.
sú. hugmynd. helst. byggð. á. minningu.
um. æ. fjarlægari. fortíð. slakrar. íslenskrar.
peningastjórnar. með. mikilli. verðbólgu.
og. gengisfellingum,. en. bera. lítinn. vott.
um. starfrænan. kunnugleika. af. nútíma.
stofnunum.og.stjórnarháttum.lýðveldisins ..
Dæmi.slíkrar.upptöku.eru.helst.af.ríkjum.
Latnesku-Ameríku,. gjarnan. uppnefndum.
bananalýðveldi,. og. andlag. upptökunnar.
þá. dollar. sökum. ráðandi. stöðu. hans. í.
þeim. heimshluta .. Skal. ég. þó. ekki. dæma.
um. hollustu. þeirrar. ráðstöfunar. í. þeirra.
sérstöku.tilvikum ..Menn.virðast.nú.hættir.
að. nefna. þá. mynt. til. vænlegrar. upptöku.
fyrir. Ísland,. svo.mjög. sem.dalurinn.hefur.
dalað. fyrir.krónu,. jafnt. sem.evru.og.fleiri.
gjaldmiðlum,. og. er. kominn. víða. vegu.
frá. því. er. sjálfskipaðir. spekingar. héldu.
því. stíft. fram,. að. dalurinn. væri. nánast. af.
náttúrunni. minnst. 100. króna. virði,. en.
hangir. nú. í. 60 .. Snautt. er. nú. orðið. um.
val. í.þessu.efni,.síðan.evran.gleypti.flestar.
Evrópusambandsmyntir,. og. eru. helst.
eftir. svissneski. frankinn,. breska. pundið.
og.danska.krónan,. sem.hér.á. sér. sögulega.
fortíð. en. fylgir. nú. evru .. Yrði. efalaust.
upplit.á.þeim.hinna.síðarnefndu,.sem.við.
myndum. vilja. tengjast,. fyrrum. yfirríki.
okkar.eða.þorskastríðsmótherja ..
Ekki.þarf.að.draga.í.efa,.að.þessi.þjóðríki.
kunni. tök. á. peninga-. og. fjármálum ..
Gallinn.er. samt.sá,.að.þau.eru.þar.en.við.
erum. hér,. hvert. um. sig. með. sína. forsögu.
og.sérskilyrði,.og.eiga.í.vændum.framvindu.
á. mjög. mismunandi. forsendum .. Hversu.
traustur. og. hagstæður. sem. gjaldmiðill.
kann. að. vera. sínu. heimalandi,. kæmu.
upp. margháttuð. og. varla. fyrirsjáanleg.
vandamál.vð.heimfærslu.hans.upp.á.annað.
land .. Að. kaupa. forða. seðla. og. myntar. til.
innri. veltu. í. þjóðarbúinu,. þótt. verulegu.
nemi,. er. sennilega. eitt. hið. minnsta ..
Umreikningur. allra. innistæðna. og. skulda.
lánakerfis.og.túlkun.allra.skilmála.frá.fyrri.
til. nýs. gjaldmiðils. virðist. mun. torveldari,.
þótt. gera. verði. ráð. fyrir,. að. verðtrygging.
mundi. gilda. sjálfkrafa. með. framreikningi.
verðlags.á.nýjum.grunni ..Mestu.varðar,.að.
efnahagslega. yrði. öllu. viti. firrt,. að.þjóðin.