Þjóðmál - 01.12.2010, Síða 97

Þjóðmál VETUR 2010 95
frásögn af dauða Kristínar Guðmundar-
dóttur sem kennd var við Hollywood .
Hún fól Gunnari að annast útför sína og
sjá til þess að hvorki prestur né trúartákn
kæmu þar við sögu en hann mundi flytja
ljóðið Söknuð eftir Jóhann Jónsson . Undir
lok máls síns spurði Gunnar sjálfan sig:
Skyldi ég nú muna það? Síðan
flutti hann ljóðið í setustofu
Skálholtsskóla á þann veg að
enginn var ósnortinn .
Gunnar er frábær leikari og
einstakur sögumaður . Honum
verður aldrei orða vant og
heldur athygli áheyrenda
tímunum saman ef svo ber
undir . Vegna þessa kveið ég
því dálítið, þegar ég hóf lestur
bókarinnar Alvara leiksins
þar sem Árni Bergmann,
rithöfundur, skrá ir ævisögu
Gunnars, að safi meistara hins talaða orðs
hyrfi við að festa sögurnar á blað .
Þeim mun meira sem ég las því betur
sann færðist ég um, að Árni hefði svo góð
tök á efninu að lesandinn færi aldrei á mis
við kjarnann í frásögn Gunnars . Raunar
þótti mér vænt um að lesa margt af því
sem Gunnar hafði sagt mér á áralöngum
kynnum okkar í hinum góða búningi Árna
og öðlast á því nýjan og dýpri skilning en
áður við lestur .
Þegar ég heyrði fyrst hjá Gunnari að hann
hefði hug á að fara að óskum margra vina
sinna um að láta skrá minningar sínar, bjóst
ég við að ekki yrði unnt að ná utan um þær
allar nema í nokkurra binda ritverki . Minni
hans er einstaklega gott og frásagnargleðin
svo mikil, að þessi eina bók er í raun aðeins
sýnisbók af öllu sagnasafni hans .
Bókin stendur þó vel fyrir sínu og meira
en það sem heilsteypt verk . Gildi hennar
felst fyrst og síðast í því, að þar gerir Gunnar
grein fyrir uppruna sínum og fjölskyldu .
Sú saga öll er með nokkrum ólíkindum,
enda hefur verið vakið máls á því við hann,
að sumt af efninu hæfði vel í dramatíska
kvikmynd eða kvikmyndir .
Keflavík og æskuárin þar eru ríkur
þáttur í lífi Gunnars . Árni Bergmann
er einnig Keflavíkingur og að því leyti
er hann kjörinn til að rita
frásagnir Gunnars . Lýsingar
þeirra á fólki og bæjarbrag í
Keflavík eru nærfærnar og
skemmtilegar . Ég saknaði að
vísu frásagnar Gunnars af
hernámsdeginum, þegar hin
djúpa morgunþögn var rofin
af flugvélum, herskip sáust
undan ströndum og menn
spurðu hvern annan í kvíða
og eftirvæntingu frá hvaða
landi vígdrekarnir væru .
Söguna um hernámsdaginn
segir Gunnar gjarnan þegar hann flytur
Hrunadansinn, ljóðabálk eftir Matthías
Johannessen, sem við nokkrir vinir
Matthíasar gáfum út honum til heiðurs
á 80 ára afmæli hans í upphafi þessa
árs ásamt hljómdiski, þar sem Gunnar
flytur bálkinn . Gunnar hefur farið víða
undanfarna mánuði og flutt ljóðin 39 utan
bókar . Hann spyr gjarnan áheyrendur hvar
þeir voru á hernámsdaginn og lýsir eigin
reynslu í Keflavík .
Gróa Jónsdóttir, amma Gunnars, hafði
mikil áhrif á hann . Í sögunni tengir hún
rætur hans aftur í vistarbandið . Hjá henni og
afa hans Jósef, sem ekki er síður forvitnilegur
en Gróa, kynntist hann lífi og lífsviðhorfi
fyrri alda . Þau fengu aldrei rafmagn en hún
klæddi sig upp og kom heim til Gunnars
fyrir hádegi á sunnudögum til að hlusta á
útvarpsmessuna en fór síðan með Jósef til
kirkju klukkan tvö, eftir að hún hafði gefið
honum hádegismat .
Á níunda og tíunda áratugnum fórum við