Skólavarðan - 01.08.2003, Blaðsíða 15

MENNTUN GEGN FÁTÆKT
Mikil umræða hefur verið að
undanförnu um fátækt. Hvað er að
vera fátækur og hvernig kemst fólk
út úr vítahring fátæktar? Eru heilu
fjölskyldurnar dæmdar til að vera
fátækar ættlið eftir ættlið? Það
hefur komið mér á óvart þegar ég
hef hlustað á umræðu um fátækt eða
lesið greinar um efnið, sem vissulega
hefur verið nóg af
að undanförnu,
að umræðan snýst
um að vandi er til
staðar og talað og
talað um að þetta
þurfi að laga. Það
er málið, þetta þarf
að laga, það er
ljóst. Gott væri að
kraftar þeirra sem
tjá sig um fátækt færu í það að móta
aðgerðir (ekki tillögur), já hreina og
klára aðgerðaráætlun fyrir fjöldann í
stað plástra vegna einstakra mála.
Velferðarkerfið í heild sinni
þarfnast lagfrætingar við. Ég ásamt
fimm öðrum MBA nemendum við
Viðskipta- og hagfræðideild Háskóla
Íslands unnum að skýrslu um fátækt
nýverið. Mikill tími fór í að „finna“
fátæktina, skilgreina það hvað væri
að vera fátækur og ástæður fátæktar
sem auðvitað eru margvíslegar. Þegar
skoðað var hvað einkennir þá sem búa
við fátækt, ef eitthvað, kemur í ljós að
eitt að því sem þeir eiga sameiginlegt
er að þeir eru lítt eða ekkert
menntaðir. Hinkrum nú við, hvort er
orsök og hvort afleiðing? Þegar rætt
var við reynda skólamenn kom í ljós
að nemar sem koma frá efnaminni
heimilum eru líklegri til að standa
sig verr í námi og einnig líklegri til
að flosna upp frá námi. Þetta kemur
einnig fram í bók sem nýlega er komin
út, „Ungt fólk og framhaldsskólinn“.
Ekki er það ætlun mín að endursegja
þá bók. Bókina prýða fjölmargar töflur
sem allar benda í eina átt: Efnahagur
hefur afgerandi áhrif á námsárangur
og þar með einnig námslöngun sem
leiðir til þess
að efnaminni
nemendur eru
líklegri til að hætta
námi eða fara ekki
í framhaldsskóla
en aðrir nemendur.
Ekki er hægt að
hjálpa þeim sem
ekki vilja fá hjálp
eða hvað?
Tillögur mínar til að draga
úr fátækt er að auka menntun
efnaminni ein-staklinga. Þá skoðun
er ég ekki einn um. Árið 1996 var
Clintonstjórnin búin að komast að
sömu niðurstöðu. Frú Hillary Clinton
ferðaðist vítt og breitt um Bandaríkin
og hélt fyrirlestra í menntaskóla eftir
menntaskóla með það að markmiði að
berja æskunni í brjóst að mennta sig,
það væri eini raunhæfi möguleikinn
til að komast út úr fátækt. Með hærra
menntunarstigi meðal efnaminna
fólks taldi Clintonstjórnin að draga
mætti úr fjármagni til velferðarmála
til lengri tíma litið. Vonandi dregur
enginn það í efa hvað menntun er
mikilvæg. Menntað fólk virðist hafa
ríkari sjálfbjargarviðleitni, menntað
fólk er einnig líklegra til að eiga
varasjóð ef áföll verða, m.a. með
eign í fasteign. Það er því mikilvægt
að huga að menntun og þá á ég ekki
bara við háskólamenntun heldur
hverslags verkmenntun. Gríðarlega
mikilvægt er að til sé kerfi sem
aðstoðar fólk við afla sér menntunar,
þó ekki væri með öðru en láni til að
geta farið aftur í skóla að afla sér
þeirrar menntunar sem viðkomandi
hefur áhuga á. Mikilvægt er styðja
við atvinnulausa einstaklinga sem
vilja mennta sig, þá er líklegra að
þeir fái vinnu. Öryrki gæti mögulega
unnið létt starf, því ekki að aðstoða
hann við að mennta sig svo hann geti
tekið þátt í þjóðfélaginu á ný? Nokkur
tilraunaverkefni í þessa átt eru í gangi
með, að mér sýnist, mjög góðum
árangri. Þeim fjármunum er vel varið,
það þori ég að fullyrða. Eitt það
mikilvægasta við námið er að þar er
skýrt viðfangsefni sem fólk tekst á við
og tilfinningin að hafa getað lokið því
styrkir fólk mjög ein og sér. Foreldrar,
þeim stundum sem þið verjið með
börnum ykkar til að aðstoða þau við
nám eða til námshvatningar er vel
varið. Hvort sem þau eru fullorðin
eða ung.
Menntun er máttur! Ekki bara orðin
tóm heldur raunverulegur lykill út úr
fátækt. Vilji er allt sem þarf , hækkum
menntunarstig þjóðarinnar.
Gunnar Jón Yngvason
Höfundur er MBA nemandi við
Háskóla Íslands.
Menntun er máttur!
Ekki bara orðin tóm
heldur raunverulegur
lykill út úr fátækt.
Vilji er allt sem þarf.

Menntun er
lykill út úr fátækt
15