Skólavarðan - 01.08.2003, Blaðsíða 25

ÞRÓUNARVERKEFNI
þjónustu innan mismunandi kerfa og
leitast við að færa hana nær daglegu
umhverfi barnsins og hámarka
þannig árangur íhlutunar. Mynduð
verða tvö teymi sem skarast, annars
vegar stórt þjónustuteymi með öllum
þeim aðilum sem að málinu koma
og hins vegar kjarnateymi sem í sitja
foreldrar barnsins,leikskólasérkennari,
stuðningsaðili barnsins í leikskólanum
og ráðgjafar frá Greiningarstöð og
Skólaskrifstofu Kópavogs einnig
kemurfjölskylduráðgjafi inn með
heimarágjöf.“
Þjónustulíkanið sjálft er enn í mótun
og er það samvinnuverkefni milli
aðila frá Skólaskrifstofu Kópavogs og
Greiningarstöðvar ríkisins.
Samkvæmt þjónustulíkaninu funda
sérfræðingar Greiningarstöðvarinnar
með foreldrum um niðurstöður
greiningar og sé um einhverfuröskun
að ræða er foreldrum afhent fræðslu-
mappa með ýmsum upplýsingum um
einhverfu, helstu leiðir í meðferð
og kennslu og félagsleg réttindi. Á
fundinum er þjónustutilboðið sem
þróunarverkefnið felur í sér einnig
kynnt fyrir foreldrum.)
En í hverju nákvæmlega er þjónustu-
tilboðið fólgið?
„Þetta er einstaklingsmiðuð
þjónusta,“ segir Sigrún. „Tekið verður
mið af hugmyndafræði snemmtækrar
íhlutunar (Early intervention). Hún
er skilgreind sem þjónusta við börn
með sérþarfir undir sex ára aldri sem
hefur það að markmiði að draga úr
áhrifum þroskavandamála og fötlunar
hjá börnum. Það sem einkennir
þessa þjónustu er áhersla á markviss
og skipulögð vinnubrögð í kennslu
og þjálfun barnsins sem byggir
á traustum vísindalegum grunni.
TEACCH-hugmyndafræðin (Treatment
and Education of Autistic and
Related Communication Handicapped
Children) verður einnig höfð að
leiðarljósi varðandi kennsluaðferðir.
Mikil áhersla verður lögð á fræðslu
og ráðgjöf til foreldra og starfsfólk,
bæði á sérstökum námskeiðum og
vinnufundum inni í leikskólunum”.
TEACCH-líkanið er upprunnið í
Norður-Karólínufylki í Bandaríkjunum
og þangað hélt Sigrún árið 1990 til
að nema fræðin, en hún hefur unnið
í aldarfjórðung með einhverfum. Erla
leggur áherslu á að það sé frábært að
hafa jafnreynda manneskju innanborðs
og Sigrúnu í verkefni af þessum toga.
„Við hér í Kópavogi höfðum áhuga
á að nota TEACCH aðferðina, okkur
finnst hún henta vel í leikskólum,“
segir Erla. „Einn af meginþáttunum
TEACCH er svokölluð „skipulögð
kennsla“, (Structured teaching
model). Þar er mikil áhersla lögð
á sjónrænt vel skipulagt umhverfi.
Myndir, tákn og skrifuð orð er mikið
notað í kennslunni til að auðvelda
barninu að skilja umhverfi sitt reglur.
Einnig eru myndir markvisst notaðar í
málörvuninni og til að örva frumkvæði
að boðskiptum. Mikil áhersla er lögð
félagsfærni barnsins með markvissri
leikíhlutun og leikfélagar barnsins
taka þátt í þeirri íhlutun. Reynt verður
að nýta kosti leikskólastarfsins eins og
mögulegt er.”
„Mesta nýmælið í verkefninu er
þó þessi mikla þverfaglega vinna og
samþætting þjónustu,“ segir Sigrún,
„sem við teljum að muni gagnast fólki
afskaplega vel. Þeir fagmenn sem að
þessu verkefni koma eru sálfræðingur,
félagsráðgjafi, iðjuþjálfar, talmeina-
fræðingur, leikskólasérkennarar,
og fjölskylduráðgjafi. Þannig lítur
teymið út í dag en það geta auðvitað
orðið einhverjar breytingar á faglegri
samsetningu.
En hvað tekur svo við þegar barnið fer
í grunnskóla?
„Það er að mörgu leyti erfiðara að
vinna með leikinn og félagslega þáttinn
þegar í grunnskólann er komið,“
segir Erla, „til dæmis vegna minna
svigrúms til að vinna í litlum hópum.
Litlir hópar eru vel til þess fallnir að
stýra samskiptum og kenna þau.“ „En
meiningin er,“ skýtur Sigrún inn í, „að
þjónustulíkanið renni ljúflega milli
skólastiga. Fyrir hvern og einn verður
annars vegar gerð þjónustuáætlun
og hins vegar einstaklingsnámskrá.
Þessi þróunarvinna sem mótuð var í
leikskólanum kemur væntanlega til
með að fylgja einstaklingnum áfram á
næsta skólastig. Teymisvinnan heldur
áfram þótt fagmenn innan teymisins
verða aðrir.”
„Síðasta árið hjá okkur í
þróunarverkefninu tengist grunn-
skólanum og flutningi barnsins í
hann,“ segir Erla, „og auðvitað vonum
við að sams konar vinnubrögð komist
á varðandi mót grunnskólans og
framhaldsskólans.“
„Í allri þessari vinnu er fjölskyldan
alltaf í fókus,“ segir Sigrún, „hún er
miðpunkturinn. Það er því ekkert sem
ræðir að þjónustan verði skilgreind
og afgreidd í eitt skipti fyrir öll, sífellt
verður leitað leiða til að samþætta enn
betur, nýta fyrri reynslu og gera enn
heildstæðara líkan.“
keg
Erla Stefanía Magnúsdóttir og Sigrún Hjartardóttir leggja áherslu á mikilvægi þess að
fólk leggi þekkingu sína í púkk og vinni samam þegar kemur að menntun barna með
hinar ýmsu fatlanir. Þjónustulíkanið gengur út frá þverfaglegri samvinnu og skilvirkri
samhæfðri þjónustu fyrir leikskólanemendur með einhverfu og fjölskyldur þeirra.
25