Félagsbréf - 01.06.1961, Síða 55

FÉLAGSBRÉF
53
nutu þá verðskuldaSra vinsælda og þaS
svo, að sú bók er fyrir löngu uppseld.
Ekki geta þessar strákasagnir talizt til
báfleygra bókmennta, enda mun höfund-
urinn sizt til þess ætlast, en frásögnin er
hvarvetna fjörleg og hressileg, og Hendtik
kann að gera allmikið úr litlu efni, eins
og strákum er tamt. Nú er það umhverfi,
sem Gvendur Jóns og félagar hans ólust
upp í, gjörbreytt eða alveg horfið. Slipp-
ttrinn er allur annar og meiri en hann var,
og varla stráka meðfæri lengur, fjaran
niður af Hlíðarhúsastígnum er horfin und-
ir uppfyllingu og allt umhverfið orðið vél-
rænna, stærra og hrikalegra. Nú kæmi
víst varla til mála að stela sér jullu eða
fá hana að láni, til þess að skreppa út
fyrir hafnarkjaftinn í lognblíðunni.
Ég hafði ánægju af að lesa þessa bók,
þótt það ltafi kannski aðallega verið vegna
þess, að hún vakti hjá mér endurminn-
ingar af gömlum æskustöðvum. Að vísu
komst ég aldrei lengra en að vera einn
af pottormunum, og það bara einn af
iþeim minnstu, en ég man samt vel eftir
leikjum okkar niðri í gömlu Margréti,
sem lá uppi f slippnum sem lengst, og ég
skauzt fyrir born eins og hinir pottorm-
arnir, þegar fransararnir komu þramm-
andi á klossunum sínum. Nú eru þeir
horfnir, og gömlu torfbæirnir vinalegu,
kálgarðarnir og litlu snotru húsin eru
einnig horfin úr Vesturbænum. — Það
er ekki laust við, að maður fyllist sökn-
uði, þegar stórir fimm hæða steinkassar
rísa upp, þar sem áður stóð vinalegur bær
eða snoturt hús. Það ríkti einhver sér-
stæður og vingjarnlegur blær yfir þessu
umhverfi, þótt víða hafi verið fátækt og
stundum þröngt í búi, en þó komust flestir
furðuvel af með nýtni og nægjusemi, og
Hendrik tekst að bregða upp skýrum og
ljóslifandi myndum af þessu gamla um-
hverfi, sem nú er horfið, og fólkinu sem
þar bjó.
ÞórZur Einarsson.
Líkamning andlegra kvala.
Franz Kajka:
Hamskiptin.
Þýð. Hannes Pétursson.
Smábækur Menningarsjóðs 1960.
TTlranz Kafka mun í æsku hafa verið
svo fullur minnimáttarkenndar að
hann leit á sjálfan sig sem eins konar
ófugugga innan fjölskyldu sinnar. —
I'aðir hans mun einhvern tima hafa kennt
hann við ónytjung eða jafnvel skorkvik-
Indi. Svo virðist sem Kafka hafi gefið
s,g þessum orðum á vald, að minnsta kosti
fjallar þessi saga um mann sem vaknar
einn morguninn í rúmi sínu í líki risa-
vaxinnar bjöllu — og er orðinn bæði skor-
kvikindi og ónytjungur i helzti bókstaf-
legum skilningi.
Margir hafa ugglaust tilhneigingu til
að segja að slíkt og þvílíkt sé að láta
ímyndunaraflið hlaupa með sig í gönur
og vissulega er ekki langt frá því. Sann-
leikurinn er hins vegar sá að með hinni
tilgerðarlausu ritsnilld sinni tekst höfundi
ekki aðeins að gera lesandann sáttan við
svo óskemmtilegt söguefni, heldur tekst
honum einnig að vekja hjá honum samúð
með þessu hálfmennska skorkvikindi.