Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1999, Blaðsíða 10

að sjá, heyra, snerta og finna lykt. Þessar upplýsingar
miða að því að upplýsa sjúklinginn um það hvernig hann
muni skynja tiltekinn atburð, t.d. að hann finni fyrir þrýst-
ingstilfinningu þegar blóðþrýstingur er mældur. Hegðunar-
upplýsingar (stundum kallað leiðbeiningar um hegðun)
eiga að veita sjúklingi tækifæri til að laga sig betur að
nýjum og stundum ógnandi aðstæðum og jafnvel að gera
sjúklingi kleift að breyta aðstæðunum sér í hag. Dæmi um
hegðunarupplýsingar er þegar sjúklingi er veitt fræðsla um
það hvernig hann geti dregið úr hættu á fylgikvillum
aðgerðar, t.d. með því að gera öndunaræfingar. Þegar
sjúklingi er skýrt frá því hvað gera eigi við hann er það kall-
að að veita framkvæmdaupplýsingar, t.d. hvernig staðið er
að uppsetningu þvagleggs í þvagblöðru. Rannsóknir hafa
sýnt að blanda af skyn-, hegðunar- og framkvæmdaupp-
lýsingum veitast sjúklingum best, þannig næst bestur
árangur af fræðslunni. (Garvin og fl., 1992; Moore, 1994).
Við gerð fræðslumöppu fyrir keisaraskurð var haft í
huga að allur texti og myndir í henni yrðu sem raunveru-
legastar. Mappan hefst á inngangi þar sem stuttlega er
gerð grein fyrir mænudeyfingu, skurðaðgerð og hlutverki
föður. Síðan eru 35 Ijósmyndir frá keisaraskurði á FSA og
við hverja mynd er viðeigandi texti sem miðar að því að
Ijósmynd og texti veiti skyn-, hegðunar- og framkvæmda-
upplýsingar. Uppsetning efnis í möppu tekur mið af því
hvernig atburðir gerast í tímaröð. Það er að segja, byrjað
er á því að sýna undirbúning á fæðingardeild og síðan koll
af kolli og endað á texta og myndum þegar fjölskyldan er
sameinuð á vöknun á ný.
Könnun
Ekki er nóg að gera fræðsluefni, það verður einnig að
komast að hvort fræðslan skilar sér til markhóps. Einnig er
mikilvægt að kanna hvort breyta þarf fræðslunni eða bæta
við hana. Því var ákveðið að gera könnun á því hvað
konum, sem fóru í fyrirhugaðan keisaraskurð, og höfðu
skoðað fræðsluefnið fannst um það. Búinn var til spurninga-
listi með aðstoð Ijósmóður með hjúkrunarmenntun. Fengið
var samþykki tölvunefndar dómsmálaráðuneytis og hjúkr-
unarstjórnar FSA fyrir könnuninni áður en hún hófst.
Tilgangur könnunarinnar var að athuga hvaða fræðslu
konurnar og aðstandendur þeirra töldu sig hafa fengið,
svo og hvort það væri eitthvað að þeirra áliti sem bæta
mætti við eða breyta í möppunni. Spurt var með 12 opn-
um og lokuðum spurningum. Það var mat rannsakenda
að spurningalistinn gæfi ekki tilefni til þess að reikna út
áreiðanleika og réttmæti því lokuðu spurningarnar voru að
mestu um lýðfræðileg atriði. Spurningalistinn var forpróf-
aður á tveimur konum í mars 1996 og þar sem engar
athugasemdir komu fram voru þær teknar með í úrtak.
Alls tóku 43 konur þátt í könnuninni en nothæf svör voru
41. Telst það því úrtak könnunar. Flún stóð frá mars 1996
til janúar 1998. Tekið skal fram að ekki náðist í allar kon-
Yndisleg stund hamingjusamra foreldra.
í undirbúningsherbergi svæfingar setur hjúkrunarfræð-
ingur eða læknir upp nál í æð fyrir þá vökva sem þurfa
að renna inn meðan á deyfingu og fæðingu barnsins
stendur.
Svæfingarlæknir leggur mænudeyfinguna. Deyfingin
verkar afar fljótt. Mamman finnur fyrst hitatilfinningu í
fótum og lendum. Fætur verða máttlausir og hún getur
ekki lyft þeim.
Tímarit hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 75. árg. 1999