Ráðunautafundur - 15.02.2003, Page 162

160
RÁÐUNRUTAfUNDUR 2003
Reynsla bænda af korn- og grænfóðurrækt
Guðni Þorvaldsson og Þóroddur Sveinsson
Rannsóbiastofnun landbúnaðarins
INNGANGUR
Lengst af hefur fóðuröflun hér á landi byggst á fjölæru graslendi, túnum eða útjörð. Tún hafa
orðið gömul og lítið um endurvinnslu. Undanfama áratugi hafa bændur notað ýmsar tegundir
grænfóðurs til beitar eða slægna. Þá hefur komrækt aukist mikið síðastliðin 15 ár. Þetta hefur
leitt til þess að menn hafa tekið upp víxlræktun að vissu marki, ræktað grænfóður eða kom í
einhver ár og gras þess á milli. Eigi að síður fínnst mörgum að endurræktun og nýliðun túna
ganga of hægt fyrir sig miðað við þá tækni og þekkingu sem að við ráðum yfir í dag. Á Ráðu-
nautafundi 2001 og í fundaherferð sem fylgdi í kjölfarið var blásið til atlögu. Þar vom kynntar
róttækar hugmyndir um hvemig standa bæri að ræktun fóðurs fyrir nautgriparæktina í fram-
tíðinni. Hugmyndimar fela í sér nauðsyn á hugarfarsbreytingum, ekki bara á meðal bænda
heldur einnig meðal ráðunauta og kennara. Ýmsar spumingar vöknuðu í kjölfarið, m.a. um
hagkvæmni og hvort uppgefnar forsendur væm réttar. í framhaldi af þessu var hleypt af
stokkunum á RALA og LBH verkefhi undir yfirskriftinni „Ræktunarkerfi við fjölbreyttar að-
stæður“. Þær heimsóknir til bænda sem hér em kynntar em liður í þessu verkeíni. Markmiðið
var að kynnast og taka saman reynslu þessara bænda af ræktun einærra fóðuijurta og komast
að því hversu lengi menn rækta kom eða grænfóður í sama landi og hver séu helstu vanda-
málin í ræktuninni. Ennfremur að komast að því hvemig menn skipuleggja ræktunina með til-
liti til þarfa búsins og landkosta.
GAGNASÖFNUN
Farið var á 31 bæ víðsvegar um landið (1. mynd), þar sem grænfóðurrækt hefur verið stunduð
lengi og komrækt í einhver ár. Við val á bæjum var hað samráð við ráðunauta. Þetta var ekki
tilviljanakennt úrtak, heldur var
eingöngu farið á bæi þar sem löng
reynsla er af ræktun einærra
tegunda. Gagnasöfnunin var tví-
þætt. Annars vegar vom tekin við-
töl við bændur og þeir spurðir út í
reynslu sína, vandamál og lausnir
á þeim. Hins vegar vom teknar út
valdar spildur sem höfðu verið
lengi í ræktun og þær skoðaðar.
Magn illgresis var metið í þeim
og það greint til tegunda, auk þess
sem ræktunarsaga spildnanna var
skráð. í úrvinnslu á viðtölum við
bændur var tveimur bæjum sleppt,
vegna þess hversu ólíkir þeir vom
öðmm bæjum og vegna skorts á
upplýsingum.