Ráðunautafundur - 15.02.2003, Side 165

163
að vinna kalbletti. Stór hluti bænda (47%) nefhdu að þeir endurræktuðu fyrst og fremst til að
fá góða haustbeit. Áhugi á að rækta grænfóður til sláttar var hverfandi og menn vildu frekar
auka gæði vetrarfóðurs með vallarfoxgrasrækt og/eða komrækt. Athyglisvert er að tæplega
þriðjungur (27%) bænda endurvinnur tún vegna þess að þau em orðin of óslétt. Þetta telja
bændur þýðingarmikið til þess að minnka viðhald heyvinnuvéla og auka hraða í heyskapnum.
Helstu ókostir sem að fylgja endurrœktun
Endurræktun fylgja einnig ýmsir ókostir og vandamál.
Svör bændanna um þessa þætti em tekin saman í 4. töflu.
Þriðjungur taldi gijót vera töluvert vandamál við endur-
ræktun. Þar sem þannig háttar em gijótlítil tún gjaman
endumnnin oft, en forðast að hreyfa við hinum nema
nauðsyn beri til. Annars staðar er gijót í öllu ræktunarlandi
og þar er gijóttínsla hluti af allri endurræktun með til-
heyrandi kostnaði. Sumir bændur sem búa við mikið gijót
eða kal, leggja á sig umtalsverðan kostnað og erfiði við
endurræktunina vegna þess að skilyrðin hjá þeim bjóða ekki upp á annað. Um þriðjungur
bænda töldu að vinna og kostnaður væri viss ókostur, en flestir vom þó sammála að endur-
ræktunin svaraði kostnaði. Athygli vekur að nokkrir (10%) nefiidu að jarðvegseyðing eða fok
úr flögum væri vandamál. Einungis tveir töldu að með endurræktun fylgdi ákveðið óöryggi
með árangur af völdum þurrka, illgresis, vargs eða annars.
Jarðvinnslan
Allir vom sammála um að plógurinn væri undirstaða vel heppnaðrar ræktunar. Reyndar
sögðust 83% bænda undantekningalaust nota plóg, en aðrir notuðu hann oft eða þar sem það
var mögulegt. Flestir sem plægja fara með herfi eða pinnatætara yfir á eftir. Þó nota sumir
ávinnsluherfi (fyrir búfjáráburð) í stað herfis á spildum sem em unnar árlega, til að minnka
vinnsludýptina og hreyfa illgresisfræ og gijót sem minnst. I örfáum tilvikum vom spildumar
bara tættar eða plægðar og síðan tættar. Það kom einnig fyrir að þær væm bara herfaðar. Þær
fáu grænfóðurspildur sem ekki vom plægðar og greinarhöfundar skoðuðu vom undan-
tekningalaust mjög arfamengaðar.
Hvort menn velja að plægja á vorin eða haustin fer m.a. eftir því hvað á að plægja og hvað
á að rækta í því sem plægt er. Algengast er að tún séu brotin upp á haustin, til þess að plóg-
strengir nái að bijóta sig yfir veturinn. Grænfóðurstykki em aðallega plægð á vorin eftir að ill-
gresisfræ hefur spírað. I komræktinni skiptust menn í nokkuð jafiistóra hópa eftir því hvort þeir
plægðu að hausti eða vori. Greinilegt var að reyndustu kombændumir plægja orðið mest allt
komræktarland á vorin. Flestir lögðu mikla áherslu á að hraða allri jarðvinnslu og sáningu.
Aburður
Það var ekki algengt að bændumir létu ráðunauta vinna
áburðaráætlanir fyrir sig, en nokkrir láta ráðunauta fara yfir
áætlanir sínar öðm hvora. Margir gera ekki formlega áætlun
heldur fara eftir tilfmningu og reynslu. Flestir virðast leggja
höfuðáherslu á að vera með sem fæstar áburðartegundir og
sem fæstar stillingar á dreifara, jafnvel þó að það þýðir
minni nákvæmni í áburðardreifingu. Bændur stefndu þó yfir-
leitt á að bera á samkvæmt uppgefnum handbókartölum, eins
og kemur ffarn í 5. töflu. Meira var borið á grænfóður en tún og meira á tún en kom. Allir
bændumir, nema fjórir, sögðust taka talsvert mikið tillit til áhrifa búfjáráburðarins í áburðar-
5. tafla. Áborið köfiiunareíhi (N)
kg á ha í tilbúnum áburði sam-
kvæmt upplýsingum frá bændum.
Beitartún 81
Slægjur 108
Grænfóður 137
Kom 64
4. tafla. Helstu ókostir sem fylgja
endurræktun. Hlutfall (%) að-
spurðra (31 bóndi).
Grjót 33
Illgresi 30
Mikil vinna 30
Mikill kostnaður 33
Óöryggi 6
Jarðvegseyðing (fok) 10