Saga - 2006, Blaðsíða 92

Dit lev Thom sen var flri›ji ætt li› ur inn sem st‡r›i Thom sens -
versl un og sá sem ger›i hana a› stór veldi í ís lenskri versl un. fieg ar
hann haf›i mest um leikis störf u›u næst um 130 starfs menn í fyr ir -
tækj um hans í u.fl.b. 20 deild um, flar á me› al í n‡ lendu vöru deild,
mat ar deild, karl manna fata deild, kven fata- og vefn a› ar vöru deild,
og lög›u flær und ir sig all an aust ur hluta Hafn ar stræt is og Lækj ar -
torg. Thom sen fór ekki í út ger› fiski skipa eins og ‡ms ir a›r ir kaup -
menn ger›u, en lag›i allt kapp á a› fljóna fjöl breyti leg um flörf um
upp renn andi neyslu fljó› fé lags. Hann bau› upp á meira vöru úr val
en á›ur haf›i flekkst und ir kjör or› inu: „Allt fæst í Thom sens -
magasín“. Hann var hug mynda rík ur kaup ma› ur og óhrædd ur vi›
a› brydda upp á n‡j ung um, flutti t.d. út frysta mat vöru og salt fisk
í smá pakkn ing um til Kaup manna hafn ar. Hann hóf i›n rekst ur me›
fram lei›slu á sóda vatni og brjóst sykri og í sér stakri vindla deild
seldi hann vindla und ir nöfn un um „†stru belg ur“ og „Ísa fold“.2 Og
Thom sen flutti inn fyrsta bíl inn til Ís lands 1907, eins og flekkt er,
löngu á›ur en far i› var a› leggja bíl færa ak vegi.
Dönsku Ís lands kaup menn irn ir e›a is lands ke købmænd, eins og
fleir voru kall a› ir í Kaup manna höfn, voru í fullu fjöri fram yfir
alda mót in 1900. fieir ráku 40–50 versl an ir á Ís landi og me› al fleirra
voru stærstu versl un ar fyr ir tæki lands ins, sum hver fram sæk in, ar› -
bær og í örum vexti. Flest ir kaup mann anna voru bú sett ir í Kaup -
manna höfn og ráku versl un sína fla› an. fieir settu jafn an fakt ora
e›a versl un ar stjóra yfir rekst ur inn á Ís landi, stund um fleiri en einn
ef fleir áttu mörg úti bú, en komu upp til Ís lands á sumr in til a› líta
eft ir rekstr in um. Af flessu fyr ir komu lagi er or› i› sel stö›u versl un
dreg i› og dansk ir kaup menn flví einnig nefnd ir sel stö›u kaup -
menn. Ekki voru sel stö›u kaup menn ein göngu dansk ir flví nokkr ir
ís lensk ir kaup menn sett ust a› í Dan mörku og ráku versl an ir sín ar
á Ís landi fla› an, fl.á m. Ás geir G. Ás geirs son (Ás geirsversl un á Ísa -
fir›i og ví› ar á Vest fjör› um) og Pét ur J. Thor steins son (Pét ur J.
Thor steins son & Co., ö›ru nafni Millj óna fé lag i›). Auk fleirra kaup -
manna sem höf›u fasta versl un var alltaf nokk u› um lausa kaup -
menn, spek úlanta, sem fóru milli sta›a me› skip sín og varn ing um
guðmundur jónsson92
vik, 2001. Hand rit í eigu höf und ar. Steen Thom sen er son ar son ur Dit levs
Thom sen.
2 „70 ára af mæli Thom sens versl un ar í Reykja vík“, Ó› inn III:1 (1907), bls. 1–7. —
Steen Thom sen, „Thom sens versl un í flrjár kyn sló› ir“, bls. 10. — Dit lev [stund -
um einnig skrif a› Det hlef] Thom sen, En gammel is landsk købm ands er indrin ger.
Sær tryk af Dansk-Is landsk Sam funds Aar bog I 1934.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 92