Saga - 2006, Blaðsíða 111

lag inu Heklu ári› 1919 og lauk flar me› versl un Dana á Eyr ar -
bakka.56
fia› er fró› legt a› sjá hvern ig Dit lev Thom sen reyndi a› snúa
vax andi fljó› ern is stefnu sér í hag og stilla fyr ir tæk inu upp sem elstu
ís lensku versl un inni í land inu. Í fyrr nefndri aug l‡s ingu frá Thom -
sens magasíni í Reykja vík 1907 er or› ræ›a stjórn mál anna n‡tt á fim -
leg an hátt og rök semd ir gegn dönsku kaup manna stétt inni feimn is -
laust not a› ar Thom sen til fram drátt ar:
Inn lend versl un er Thom sens magasín og lang elst allra versl ana
hér, stofn u› 1837. Ar› ur inn af henni er kyrr í land inu; marga
tugi flús unda hef ur hún út borg a› vi› skipta mönn um, versl un -
ar mönn um, i›n a› ar mönn um og verka mönn um, sem hjá henni
hafa starf a›, og mörgu gó›u hef ur hún kom i› til lei› ar. Reynt
hef ur hún a› fylgj ast me› tím an um og oft ast ver i› fjör ug ust á
und an, flótt göm ul sé.
Ekki lík ar henni samt n‡jasta tísk an, a› selja versl un Ís lands
í hend ur út lend um au› k‡f ing um, fleg ar út lit er fyr ir a› har›ni
í ári.
Held ur en a› selja sig og dæt ur sín ar (deild irn ar) út lend um
au› k‡f ing um, k‡s hún a› draga úr segl um og minnka um sig, á
me› an hry›j an geng ur yfir og pen ing ar eru fáir og d‡r ir.57
Dit lev Thom sen var fædd ur á Ís landi, átti ís lenska konu og leit á sig,
a.m.k. um tíma, sem Ís lend ing. Samt kaus hann a› flytj ast úr landi
og ey›a efri árum í Kaup manna höfn vi› um bo›s sölu og fleira.
Marg ir kaup menn af dönsk um ætt um ákvá›u hins veg ar a› setj ast
a› til fram bú› ar á Ís landi og laga sig í meira e›a minna mæli a› ís -
lensk um si› um og hátt um. fia› var fleirra lei› til a› breg› ast vi›
breytt um kring um stæ› um í Ís lands versl un inni flar sem gamla sel -
stö›u versl un in var á hverf anda hveli. Me› al fless ara manna voru
Thor Jen sen, sem á›ur hef ur ver i› get i›, Frits Nath an og Carl Ol sen
sem ráku stór versl un ina Nath an & Ol sen og Ludvig Kaaber sem tók
hönd um sam an vi› Ólaf J. John son og stofn a›i fyrsta „ís lenska“
heild sölu fyr ir tæk i›. fieg ar stór kaup menn mynd u›u sam tök sín
1928 var sam flykkt á stofn fund in um a› bæta vi› or› inu „ís lenskra“
í heiti fé lags ins, svo ekk ert færi á milli mála um fljó› erni fé lags ins,
og hét fla› flví Fé lags ís lenskra stór kaup manna.58 fia› breytti flví
endalok dönsku verslunarinnar á íslandi 111
56 L‡› ur Páls son, „Á rúst um Lefolii“, bls. 25.
57 Reykja vík VIII:83 (16. nóv em ber 1907), bls. 259
58 Af mæl is rit Fé lags ís lenskra stór kaup manna, bls. 52.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 111