Saga - 2006, Blaðsíða 143

könn um og kran sa kök um. Neyt and inn flarf a› læra a› langa í flessa
hluti, læra a› kaupa flá og a› lok um læra a› nota flá. Neysla eins og
hún legg ur sig, allt frá upp hafi löng un ar og inn kaup um til notk un -
ar hlut anna og svo förg un ar e›a end ur n‡t ing ar, er flók i› at ferli sem
líkt og allt ann a› flók i› mann legt at ferli flarf a› læra.
fia› kost ar tíma og pen inga a› læra n‡ja hluti og ákvör› un in um
a› „fjár festa“ í slíkri „mennt un“ er, fleg ar allt kem ur til alls, hag ræn
og flar me› vi› fangs efni hag sög unn ar. Og fla› er hér sem ég tel a›
hag sögu fræ› ing ar geti nálg ast neyslu á n‡j an og spenn andi hátt og
átt um lei› virka sam ræ›u vi› fé lags sögu- og menn ing ar sögu fræ› -
inga, kynja sögu fræ› inga og jafn vel hag fræ› inga og fé lags fræ› inga.
fia› kem ur á óvart a› hvergi í fræ›i legri um ræ›u er fjall a› á
sk‡r an hátt um neyslu sem lær›a at höfn. Í mörg um gagn r‡n um
verk um er eldra neyslu mynstri, sem ein kenn ist af djúpri flekk ingu
á hrá efn um, verk hátt um og menn ingu, stillt upp gegn n‡j um „ein-
nota“ neyslu hátt um sem krefj ist engr ar vinnu e›a skiln ings. Stu art
Ewen og a›r ir sem fjall a› hafa um sögu aug l‡s inga hafa hins veg ar
oft l‡st neyslu sem lær›ri, e›a flá frek ar sem áunn inni „patólóg íu“.34
fiótt fla› krefjist augljóslega meiri verk kunn áttu a› prjóna peysu
en a› kaupa hana, flarf kaup andi peysunn ar a› hafa flekk ingu á
tísku og hvar best sé a› kaupa peys ur. fia› krefst flekk ing ar á stór -
mörk u› um, heim il is tækj um, dósa opn ur um og elda vél um a› hita
upp dósa súpu. All ir sem kom i› hafa í er lend ar mat vöru versl an ir
vita a› fla› tek ur tíma a› átta sig á flví hvern ig kaupa eigi inn. Inn -
kaup, líkt og all ar a›r ar hli› ar neyslu, krefj ast ákve› inn ar flekk ing -
ar. Sagn fræ› ing ur inn get ur haft sko› un á flví hvort eldri flekk ing sé
betri e›a göf ugri en sú n‡ja, en nú tíma neyslu er ekki hægt a› l‡sa
ein hli›a sem hnign un neyslu flekk ing ar, held ur sem sögu fless
hvern ig eldri flekk ing vík ur fyr ir n‡rri.
neyslusaga og neysluþekking 143
34 fietta sjón ar mi› er áber andi hjá Stu art Ewen, Capta ins of Consci ous ness. Adver -
tis ing and the Soci al Roots of the Consu m er Cult ure (New York 1977) og Col in
Camp bell, The rom ant ic et hic and the spi rit of modern consu m er ism. fietta var einnig
vi› horf margra nítj ándu ald ar manna, en um ræ› ur um stel s‡ki og neyslu
kvenna bera fless glöggt vitni. Um rann sókn ir á um ræ› um um stel s‡ki á 19.
öld, sjá helst: Pat ricia O’Brien, „The Klept om an ia Di agnos is: Bo ur geo is
Women and Theft in Late Ni net eenth-Cent ury France“, Jo urnal of Soci al Hi story
17:1 (haust 1983), bls. 65–77. Sömu lei› is Elaine S. Abelson, When Ladies go A-
Thi ev ing: Middle-Class Shoplifters and the Vict or i an Depart ment Store (New York
1989), sér stak lega bls. 148–173.
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 143