Saga - 2006, Blaðsíða 101

riques & Zöylner, A.T. Möll er og Jak ob Gunn lögs son & Co.27 fia› er
vel flekkt a› langt fram á sí› ari hluta 20. ald ar feng ust fjöl marg ar
er lend ar vör ur a› eins inn flutt ar fyr ir milli göngu danskra um bo›s -
sölu fyr ir tækja sem höf›u sölu um bo› á Ís landi og jafn vel Nor› ur -
lönd um í heild og í fi‡ska landi.28
Is landsk Hand els for en ing i Køben havn hélt áfram a› starfa eft ir sí› -
ari heims styrj öld, flótt um svif in færu minnk andi. Í árs sk‡rslu
félags ins um ári› 1952 seg ir: „fieg ar á allt er lit i› hafa styrj öld in og
árin flar á eft ir skap a› n‡j ar a› stæ› ur sem leitt hafa til breyt inga á
fé lag inu. Ís lands kaup menn irn ir í gömlu merk ing unni heyra brátt
sög unni til, og flví er a› lög un a› n‡j um a› stæ› um nau› syn leg.“29
fiessi or› eru nán ast berg mál af um ræ› um eft ir fyrri heims styrj öld -
ina fleg ar áhyggju full ir dansk ir kaup menn og stjórn mála menn
skipt ust á sko› un um um Ís lands versl un ina og hvern ig ætti a›
kom ast út úr fleim flreng ing um sem hún var kom in í. Is landsk
Hand els for en ing starf a›i allt til 1988, en flá var fé lag i› lagt ni› ur
enda höf›u lít il sem eng in vi› skipti ver i› vi› Ís land und an farna
ára tugi.30
Or sak ir hnign un ar
Hva› olli fless ari skjótu hnign un dönsku Ís lands versl un ar inn ar á
fyrstu ára tug um 20. ald ar? Var fla› sjálf gef i› a› Dön um yr›i ‡tt út
úr Ís lands versl un inni me› auknu sjálf stæ›i og efna hags fram för um
á Ís landi? Dansk ir kaup menn höf›u fla› sem ís lenska n‡ græ› inga
sár vant a›i: fjár magn, reynslu og vi› skipta sam bönd. Di nes Pet er -
sen, sem rak eina af stærstu um bo›s versl un un um í byrj un 20. ald -
ar, sag›i a› fla› hef›i sann ar lega ekki ver i› ódug ur e›a vilja leysi
sem olli flví a› dönsku Ís lands kaup menn irn ir ur›u und ir, held ur
„a› stæ› ur í líf inu sem ma› ur hef ur ekki stjórn á“.31
endalok dönsku verslunarinnar á íslandi 101
28 Jó hann fi. Jós efs son nefn ir dæmi um fletta í sam tali vi› Morg un bla› i› 1935.
Hann seg ir a› Ís lend ing um sé varn a› a› kaupa ‡ms ar br‡n ar nau› synja vör -
ur svo sem bygg ing ar efni frá fi‡ska landi vegna fless a› fl‡sk ar verk smi›j ur
séu bundn ar samn ing um vi› dansk ar verk smi›j ur um a› selja ekki fless ar
vör ur beint til Ís lands. Sjá Morg un bla› i› 4. júlí 1935, bls. 4.
29 Er hvervs arki vet. Århus. Is lands hand els for en ing, Køben havn. 1950–75: Gener al-
for sam lingsprotokol. Ber etn ing for 1952, bls. 1.
30 Skjala safn fé lags ins er geymt í Er hvervs arki vet í Århus í Dan mörku. fia› er
tals vert a› vöxt um og haf sjór af fró› leik um vi› skipti Ís lands og Dan merk ur
á starfs tíma fé lags ins.
31 Di nes Pet er sen, Dansk is landsk hand el, bls. 8: „Der er For hold i Livet, som man
ikke er Herre over.“
Saga haust 2006 - TAFLA:Saga haust 2004 - NOTA 12.12.2006 13:40 Page 101