Breiðfirðingur - 01.04.1951, Blaðsíða 29

BREIÐFIRÐINGUR
19
náttúruundur, jafnvel þótt vatnsmagnið sé ekki mikið. Af útliti
þessa landslags, og með hjálp þjóðtrúar, hefur íslenzk tunga
eignast ágætt nafn yfir það, og nafnið er „Tröllkonukatlar". Virði
maður fyrir sér austurhlíðar Hraundals, blasa þar við sjónum
tvennir tröllkonukatlar. Þeir norðari surinan við Ýrafell, en þeir
syðri suður undir dalbotni, það eru Katlar hinir syðri. Ur þeim
rennur lækur í ána, sem er landamerkjalækur.
Borgir á Hálsbrún: Þar er naumast nema um eina borg að
ræða. Hún er uppi á hálsbrúninni upp af kötlunum.
Jötunsfell: Það er alþekkt fjall, sem stendur suður á háfjalla-
hryggnum á Snæfellsnesfjallgarðinum.
Hvannárbotnar og Hvanná: Þessi örnefni voru gersamlega
fallin í gleymsku. Þau eru þó mjög skýr í sjálfu sér. Þegar staðið
er uppi á Jötunsfelli, blasir við sjónum í vestri allstór dalur, sem
gengur suður á háf jallahrygginn, og endar í skörpum botni. Sunn-
an við botninn eru vatnaskih Eftir dalnum rennur á, sem fellur
niður í Hraundal, og eru það efstu upptök Laxár. Þessi dalur
hefur heitið Hvannárdalur, áin Hvanná og dalbotninn Hvannár-
botnar. Þessi nöfn ætti að sjálfsögðu að taka upp aftur. Mál-
daginn segir ána falla norðan af fjalli, en á að vera „norður“.
Stafar þetta vafalaust af misritun.
Fjalltindflr: Það eru efstu tindar á Grímsfjalli.
Veiðiréttur í Laxá innri og Taklæk þarf engrar skýringar.
Beitarréttur Sauraií Hlíðarlandi mun núveraniður fallinn.
Krossengi: Engi þetta er nú óþekkt, en færa má sterkar líkur
að, hvar það sé. Góðan spöl austur af syðra Bligsholti fellur læk-
ur all vatnsmikil, djúpur og þröngur. Það er sami lækur, sem
heitir Saurasíki og Taklækur, er niður hjá Saurum kemur. En
þarna austur af Bligsholti heitir hann nú Krosslækur. Er líklegt
að þetta sé Þröngvilækur og að hann hafi síðar fengið Krosslækj-
arnafn sitt af enginu. Efst á Bligsholti er fornt vörðubrot. Beint
austur af því, falla smáir þverlækir í Krosslæk. Reiðgötur, sem
máldaginn nefnir hafa getað verið óljósar götur milli bæja. Enn
í dag er þessi leið oft farin, fyrst og fremst í réttum, til fundar-
halda, og oft þegar farið er vestur í Helgafellssveitina, því þetta
er skemmsta leiðin. Vegurinn er óljós á þessum slóðum, en þó