Breiðfirðingur - 01.04.1951, Blaðsíða 28

18
BREIÐFIBÐINGUR
um firði, um Öxnabrekku og til Helgafells. Þegar ekki var fjara
í fjörðinn, var haldið suður með honum, síðan fyrir botni lians
vestur með Fitjaholti og vestur á Vogaskeið, og þá sem leið la.
Þetta mun hafa verið aðalleiðin á fvrstu öldum íslandsbyggðar.
Enn sér víða fyrir gömlum götum, og sunnan við Fitjaholtið eru
þær mjög greinilegar. Enn í dag er hér á vörum fólks orðið „ reið-
vegur“ á Vígrafirði, og ávarp má heyra eins og t. d. þetta: „Þu
skalt ganga ísinn á Vígrafirði, á reiðvegi, því þar er hann örugg-
astur“. Sýnir þetta hve örnefni geta geymzt lengi á vörum fólks,
þótt þau hafi misst upphaflegt gíldi sitt.
En þetta, með reiðveginn yfir Vígrafjörð, bregður einnig ljósi
yfir ummæli í Eyrbyggjasögu, sem sumir hafa hneykslast á og
véfengt. Þegar Arnkell goði veitti þrælum Snorra goða eftirför,
er þeir fluttu timbrið úr Krákunesskógi, segir sagan, að hann
elti þá „allt um Öxnabrekkur". Vitanlega hafa þrælarnir ætlað
sér að fara á fjörum yfir Vígrafjörð með timbrið, og sjálfir hafa
þeir haldið þessa skemmstu leið á flóttanum. Það hefði verið
mjög óhvggilegt af Arnkeli að hætta sér lengra, því þegar upp
úr Öxnabrekkum kemur, blasir Helgafell við í örskots fjarlægð,
og sennilega hefur Snorri ekki verið óviðbúinn heima.
Þess má geta að merkin milli Helgafells og Saura úr Desja-
garði til Fitjaholts, gilda nú ekki. Merkin eru nú vestar, og hef-
ur Helgafell misst þar nokkurt land til Saura.
Laxá: Hún ræður enn merkjum við Hlíðarmenn upp í Hraun-
dal. A sem fellur fyrir aus.tan hraun ,allt til Eystrahrauns, er og
sama áin þ. e. Laxá.
Eystrahraun: í Hraundal eru tveir hraunblettir með litlu bih
á rnilli. Verið getur að bilið milli blettanna hafi myndast þannig,
að hraunið hafi sokkið í jörð á þessu svæði. Þessir hraunblettir
virðast vera eldri, en aðalhraunið, sem aðeins hefur runnið nið-
ur í dalbotninn. Syðri hraunbletturinn er það sem máld. kallar
Eystrahraun.
Katlar hinir Syðri: Þetta katlanafn í Hraundal var algerlega
fallið í glevmsku. En það er þó auðfundið og skýrir sig sjálft. Þar
sem vatn-nær að renna niður brött móbergsfjöll, grefur það þau
sundur á ýmsa vegu. Myndast þá ferlegir katlar og ker og ýmis