Ljóri - 01.11.1980, Blaðsíða 6

UM SAFNASTOFNANIR OG
FJÓRÐUNGSMINJAVERÐI
Gunnlaugur Haraldsson
ÞaS er kunnara en fró fró þurfi aS greina, aS svo mjög hefur fjórveitingarvald þessa lands
haldiS f fé viS ÞjóSminjasafniS sem og aSrar menningarstofnanir, aS þaS hefur langt fró þvf
nœgjanlega getiS risiS undir lagalegu hlutverki sfnu. Vegna peningalegrar vannœringar og
alltof fómenns starfsliSs hefur starfsemi safnsins veriS einangruS aS mestu viS úrlausn brýnustu
verkefna daglegs reksturs, en olnbogarými til markvissrar minjaverndunar og rannsókna innan
safns og utan hefur IftiS gefist. Svo rammt hefur kveSiS aS getule/si safnsins af þessum sökum,
aS meSal almennings gerast þœr raddir œ hóvœrari, sem gagnrýna stofnunina fyrir marghóttaS-
ar vanrœkslusyndir ó sviSi minjavemdunar f landinu. ÞaS er hart fyrir hiS fómenna starfsliS,
sem vinnur eftir bestu getu, aS liggja undir þvflíku ómœli, sem þvf er meS öllu óviSróSanlegt.
f sama feni sitja einstök byggSa- og minjasöfn úti um 'andsbyggSina. Um raunverulegt og
virkt safn- og frœSslustarf fyrir skóla og almenning er naumast aS rœSa, og undantekningalfriS
eru söfnin eingöngu geymslur, mismunandi aSlaSandi. Samstarf og samvinna milli einstakra
safna innan fjórSunga hefur aS sama skapi veriS Iftil sem engin um lausn sameiginlegra viSfangs-
efna og heildarskipulag um söfnun eSa verkaskipting milli safna er f sama lógmarki.
AS minni hyggju stöndum viS safnamenn frammi fyrir tvlþœttum vanda, sem stendur öllu okk-
ar starfi og minjaverndun f landinu fyrir þrifum: f fyrsta lagi er um aS rœSa tilfinnanlegan fjór-
magnsskort sem aftur leiSir af sér marghóttaS aSstöSuleysi, en f annan staS ónógt og úrelt
heildarskipulag þessara móla.
HaustiS 1977 skipaSi þóv. menntamólaróSherra, Vilhjólmur Hjólmarsson, nefnd til aS móta
tillögur um endurskoSun ó núgildandi þjóSminjalögum og skyldi hinn skipulagslegi þóttur gjör-
vallrar minjavemdunar landsins vera gildasti liSur f afhugun þeirrar nefndar. Ennþó hafa engar
tillögur veriS lagSar fram, þótt liSin séu rúm tvö ór fró skipan nefndarinnar. Slík vinnubrögS
eru f sjólfu sér ómœlisverS ósamt meS hinu, aS nefndin hefur mér vitanlega ekki haft samróS
viS safnamenn eSa neina þó aSila aSra, sem ó þvf sviSi vinna, er slik endurskoSun hlýtur til
aS tako.
HeildarendurskoSun laga ó borS viS þjóSminjalögin er enginn daglegur viSburSur. ÞaS er þvf
afar mikilvœgt, þegar til slíks kemur, aS menn leiti fanga sem vfóast og hagnýti sér alla þó
reynslu og þekkingu, sem aS gagni mœtti koma til endurbóta ó gildandi lögum. Þótt lög ein sér
tryggi ekki framgang góSra móla, eru þau þó nauSsynleg forsenda fyrir veitingu fjórmagns og
samrœmdri nýtingu þess f þurftarfrek mólefni.
MeS þessum Ifnum er œtlun mfn aS reifa lauslega nokkur atriSi, sem grandskoSa þarf viS
yfirstandandi lagaendurskoSun. Er hér um aS rœSa vangaveltur varSandi heildarskipulag minja-
6