Bjarki - 19.11.1903, Blaðsíða 4

4
BJ ARKI.
Acetylen-gasljós.
Sr. Bjarni Þorsteinsson á Siglufirði hefur sent Bjarka
prentað skjal, þar sem skýrt er frá notkun þessa gas-
ljóss, og í „Norðurland" 24. f. m. hefur hann ritað
grein um sama efni. Hann er umboðsmaður sænsks
fjelags, sem verslar með acetylengasljóssáhöld.
Þetta gasljós kvað vera að ryðja sjer mjög til rúms.
Það er bjartara en annað gasljós, hjerumbil jafnbjart
rafmagnsljósi, en mörgum sinnum ódýrara. Það er
jafnvel ódýrara en steinolíuljós. Það líkist sólarljós-
inu meir en nokkurt annað ljós og læknar segja að
það sje hin hollasta ljóstegund næst sólarljósinu.
Efnið, sem notað er til þess að framleiða þetta ljós,
heitir Carbid. Telur sr. Bjarni líklegt, að með tím-
anum verði fossaaflið hjernotað til að framleiða það.
Unnið Carbid líkist grófu púðri og er flutt í loft-
þjettum blikkílátum og má væta ekki komast að því.
Pundið kostar ll-12aura. Á Carbid fyrir 2 kr. að
nægja til þess að láta 25 acetylengasljós lifa og lýsa
í 8 klukkutíma; kostar þá hvert ljós 1 eyri um klukku-
tímann. Ljósáhöldin eru dýr nokkuð; fyrir 6 ljós
munu þau kosta með öllum útbúnaði og tilkostnaði
um 300 kr., fyrir 10 Ijós um 760 kr. og-svo meir og
meir eftir því sem ljósin eiga að vera fleiri, fyrir 50
ljós um 1500 kr. Viðhald og hirðíng á þessum ljós-
áhöldum er miklu mínni en á olíuljósáhöldum, ijós-
maturinn einnig ódýrari og ljósið betra. Telur síra
Bjarni að þegar tillit sje tekið til alls verði þetta ljós
ódýrara.
Ekki er kunnugt að nokkur hjer á landi hafi enn
pantað þessi ljósáhöld nema W. O Breiðfjörð kaup-
maður í Reykjavík.
Nasreddin skólameistari
Eingar sagnir í þjóðsögum Tyrkja hafa náð annari
eins almenningshylli og sagnirnar um Nasreddin
Khodja, eða: Nasreddin skólameistara. Öld eftiröld
hafa menn skemt sjer við keskni hans, sjervisku og
fyndni, og enn í dag eru sögurnar um hann á hvers
manns vörum svo lángt sem tyrknesk túnga nær.
Nasreddin var skólakennari í smábænum Akschehir
í Litluasíu, fæddist þar nálægt 1360 og liggur þar
grafinn. Leiðí hans, með minnismerki og múrgirð-
íngu í kríng, er enn sýnt þar í kirkjugarði bæjarins.
í fyrra kom út á dönsku dálítið safn af sögum um
Nasreddin skólameistara og hefur tyrkneskur maður,
Ali Nouri, sjeð um útgáfuna á því. Nokkrar af sög-
unum í þessu safni koma í þýðíngu hjer í blaðinu.
-----—----------
Á ferð.
Eftir Guy de Maupassant.
— 0 —
Niðurl.
ívan skildi ekkert, hvernig í þessu gæti legið;
hann rjetti henni húfuna og svo kápuna án þess
að segja eitt orð; hann var vanur að hlýða
skilyrðislaust. Hann þekkti dutlúnga frúarinnar
og vissi að hún þoldi eingin mótmæli' Hann
gekk burt með tárin í augunum.
Lestin hjelt aftur á stað á leið til landamær-
anna, Greifafrúin sagði við förunaut sinn:
»Þetta er handa yður; þjer eruð Ivan, þjónn
minn. Jeg set aðeins eitt upp sem laun fyrir
það sem jeg gjöri fyrir yður, og það er, að
þjer talið aldrei til mín, ekki eitt orð, hvorki
til að þakka mjer nje til nokkurs annars.*
Lestin nam aftur staðar og lögreglu menn á
einkennisbúníngum rannsökuðu vagnana. Greifa-
frúin rjetti þeim ferðaskírteini sín og benti á
manninn, sem sat í horninu á vagninum:
»Þetta er þjónn minn, Ivan; hjerna er passinn
hans.«
Lestin fór aftur á stað. Alla nóttina sátu
þau þegjandi hvort á móti öðru.
Um morgunin nam lestin staðar við þýska
járnbrautarstöð. Þar fór gesturinn út, en stan's-
aði í dyrunum og sagði: »Fyrirgefið frú, að
jeg brýt loforð mitt; enjeghef svift yður þjóni
yðar og verð því að íaka að mjer hans verk.
Þarfnist þjer einkis?«
Hún svaraði kuldalega: »Kallið þjer á her-
bergisjómfrúna!«
Hann gerði það. Svo hvarf hann.
Seinna gekk hún eitthvað frá vagnstöðinni
og sá þá að hann stóð áleingdar og horfði
á hana. Frúin hjeit til Mentone eins og ráð-
gert var.
Læknirinn þagnaði sem snöggvast, en tók
svo aftur til máls:
»Einn dag þegar jeg tók á móti sjúklíngum
heima hjá mjer, kom inn til mín úngur maður
hár vexti. Hann sagði: »Jeg kem til að spyrja
um hvernig það gángi með heflbrigði Maríu
Baranow greifafrúar. Jeg er vinur manns henn-
ar, þött hún sjálfþekki mig ekki.«
Jeg svaraði: »Hún er ólæknandi. Hún kcm-
ur aldrei til Rússlands framar.-«
Maðurinn tók sjer þetta mjög nærri, slóð á
fætur og slángraði út eins og drukkinn mað-
ur.
Sama kvöldið Sagði jeg greifafrúnni að ó-
kunnugur maður hefði komið til mín til þess
að spyrjast fyrir um líðan hennar. Hún sagði
mjer þá söguna, sem jeg hef sagt ykkur og
bætti við:
»Jeg þekki þennan mann alls ekkert, en nú
fylgir hann mjer eins og skugginn; jeg mæti
honum í hvert sinn sem jeg geing út; hann
lítur svo undarlega til mín, en hefur aldrei á-
varpað mig.« Hún þagnaði snöggvast, en
sagði svo: »Jeg þyrði að veðja um það, að
hann situr nú hjerna neðanundir glugganum.«
Hún reis á fætur, dró gluggtjaldið til hliðar
og útifyrir sá jeg sama manninn sem hafði
heimsótt mig um daginn. Hann sat þar á bekk
og horfði upp til hótelsins. Hann varð okkar
var, stóð upp og gekk burtu án þess að hafa
augun af glugganum.
Jeg hef ekkert þekkt jafn undarlegt og þessa
þöglu ást þeirra, sem alls ekkert þekktust.
Hann elskaði hana eins og þakklátt dýr, sem
bjargað hefur veri frá dauðanum. Hann kom
til mín á hverjum degi og spurði, hvernig
henni liði. Hann vissi, að jeg hafði skilið
hann. Og hann grjet ákaft yfir því að sjá
haná gánga framhjá alltaf veikari og veikari
eftir því sem dagarnir liðu.
Hún sagði við mig: »Jeg hef alls einu sinni
talað til þessa undarlega manns, og þó finnst
mjer jeg hafa þekkt hann í tuttugu ár.«
Hún tók alvarlega en brosandi kveðju hans
þegar þau mættust. Jeg fann að henni leið
vel, þrátt fyrir það, hve einmana hún var, og
þrátt fyrir það, að hún vissi að líf sitt væri
bráðum á enda; henni þótti vænt um að vita
af svo auðmjúkri og tryggri ást til sín, svo
yfirdrifið skáldlegri og einlægri ást. Og samt
hjelt hún fast við kreddu sína og neitaði að
tala við hann, eða forvitnast um nafn hans.
Hún sagði: »Nei, nei, það mundi aðeins spilla
þessari einkennilegu vináttu. Við verðum að
vera hvort öðru ókunnug eins og áður.«
Hann fyrir sitt leyti var án efa eins . konar
Don Quichote, því hann gjörði ekkert til þess
að nálgast hana. Hann vildi halda loforð sitt
út í ystu æsar og aldrei tala til hennar.
A hinum laungu veikindatímum hennar stóð
hún oft á fætur, gekk út að glugganum og
leit út til þess að vita, hvort hann væri þar.
Og þegar hún sá hann á bekknum, gekk hún
til baka og lagðist aftur á sófann með ánægju-
bros á vörunum.
Hún dó morgun einn hjer um bil kl. io.
Þegar jeg gekk út úr hótelinu, kom hann til
mín mjög órólegur að sjá. Hann vissi bvernig
komið var.
»Jeg vildi jeg mætti líta á hana. sem snöggv-
ast í nærveru yðar,« sagði hann. ■
Þegar hann kom að sænginni sem líkið lá
í, greip hann hönd hennar og þrýsti á hana
laungum kossi. Svo hljóp hann út eins og
óður maður.
Læknirinn þagnaði aftur, en hjelt svo á-
fram:
»Þetta er hin undarlegasta saga sem jeg
veit til að gjörst hafi á járnbrautarlest. Þess-
konar fólk er sannkallaðir sjervitríngar,«
Kona ein sagði hálfhátt: »Þau voru ekki
eins vitlaus og þið haldið . . . þau voru . . .
þau voru. . . .«
En hún gat ekki talað út fyrir gráti. Menn
fóru hennar vegna að tala um annað og feingu
aldrei að vita, hvað það var sem hún hafði
ætlað að segja.
'~@3 (®
Jágæt flofasig/íng.
Fyrir skömmu lögðu menn á stað, á tveimur eða
þremur bátum, með timburflota frá verslunarstaðnum
í Borgarfirði og ætluðu upp í Selfljótsós. í flotan-
um var mikið timbur. En þegar út úr firðinum
kom gekk í rok á suðvestan og varð svo hvast að
mennirnir rjeðu ekki við flotann og dróg hann þá
til hafs. Þegar svo hafði geingið um hríð, þótti þeim
sem tvísýni mundi á Iífi sínu, ef þeir Ijetu flotann
teyma sig Ieingra, rjeðu af að skilja við hann og
leita til lands á bátunum. Náðu þeir landi um kvöld-
ið í vör utan við tjallgarðinn sem fram geingur milli
Borgarfjarðar og Hjeraðs. Þeir lágu þar úti um
nóttina, en veður var hlýtt sem á sumri væri. Veðr-
inu slotaði um nóttina. Þegar þeir vöknuðu um
morguninn ræddu þeir um, að nú mundi floti þeirra
kominn margar mílur norðaustur í haf og væri ekki
um annað að gera en snúa heim aftur undir eins
og birti af degi. Geingu þeir þá ofan til báta
sinna. En þegar þángað kom, sáu þeir eitthvað
undarlegt framundan sjer í flæðarmálinu, geingu til
og fundu þár timburfiota si«n; vildu Ægisdætur
kasfa honum á land til þeirra, en gátu ekki, með
því að næturlognið hafði dregið úr afli þeirra.
En Borgfirðíngar urðu allshugar fegnir komu flot-
ans, lofuðu þann sem storminum stýrír og straumi
hafsins, hjeldu ferð sinni áfram og komust klaklaust
í Selfljótsós.