Helgarpósturinn - 21.09.1979, Blaðsíða 6

6
Föstudagur 21. september 1979 _he/garpústurinru
Um hagyrðinga og kúnstina
Hér á íslandi hefur það löng-
um þótt til viröingarauka aö
vera hagmæltur. Viö erum jú
þjóö skáldskapar, ogþar á meö-
al teljast visur. Poppstjörnur
fyrri ára voru þeir sem gátu
varpaö vfsum á báöar hendur i
partfum, enda geröu þær mikiö
af þvl aö sitja slik paríf. Meöan
þeir spældu ekki gestgjafann
eöa afmælisbarniö úr hófi fram
var allt i fina. Sum þessara
manna og kvenna uröu lands-
fræg , og visur þeirra gengu
mannframaf manniogúr einni
sveitinni 1 aöra. Enn þann dag f
dagerutilhagyröingar og sögur
um þá, þótt mikiö hafi dregiö úr
slfkum tækifæriskveöskap. Vin-
sældir visunnar eru reyndar of-
ur skiljanlegar. ! henni er
stundum komist svo skemmti-
lega aö oröi, aö hún veröur aö
klassfskum kveöskap.
Þeir Egill Húsvlkingur Jónas-
son ogHeigi Hálfdánarson, sem
báöir eru þekktir hagyröingar,
sátu til dæmis eitt sinn undir
beru iofti og kváöust á I tvlræö-
um tón. Þá gengur framhjá
þeim ung og fönguieg stúlka.
Þeim félögum bregöur Utillega,
enda voru visur þeirra ekki
allar heppilegar i eyru ungra
kvenna. Egili kastar þvi fram
þessum fyrriparti:
,,Viö skulum ekki hafa hátt
hér er gæs aö vappa.
Helgi svarar snarlega meö
botninum:
„Margur hefur allt sitt átt
innan gæsalappa."
Gæti ekki hætt aö
yrkja
Þessir tveir kappar, og þá
kannski sérstaklega Egill eru
með þekktustu hagyröingum
landsins. Egill er nú orðinn um
áttrætt og aö eigin sögn aö
mestu hættur öllum kveöskap.
„Ætli ég hafi ekki byrjað á
þessu svona sex eöa átta ára”,
sagöi Egill þegar Helgarpóstur-
inn hringdi i hann þar sem hann
dvaldist hjá dóttur sinni á
Grlmsstöðum I Mývatnssveit-
inni. „Þetta jókst meö aldrin-
um, en ég hef aldrei hugsaö um
aö safna þessu almennilega
saman. Sumt hefur aldrei veriö
sett á blað, og sumt hefur tapast
einhvernveginn.”
„Ég er mikið aö hætta þessu
núna”, sagöi hann. ,,Ég er far-
inn aö heyra svolítiö illa og
sljóvgast aúur.og þaöfer margt
framhjá mér I tali manna.
Þá veröur maöur aö fara aö
leita aö oröum og þá verður
þetta leiöinlegt.”
Egill er hógvær maöur og vill
lltiö gera úr afrekum slnum á
kveöskaparsviöinu. Honum
leiöistlika greinilegaaö tala um
sjálfan sig. Helgarpósturinn
haföi samband viö dóttur hans,
Herdlsi Egilsdóttur, kennara I
Reykjavlk, og spuröi hana um
föður hennar.
Valborg Bentsdóttir
„Honum er þetta afskaplega
létt”, sagöi Herdls. „Ég man
eftir því þegar ég var krakki, aö
hann gat talaö viö mann heilu
dagana, eingöngu 1 bundnu
máli. Þótt hann sé kannski
þekktastur fyrir aö vera hag-
yröingur þá yrkir hann Uka sér-
staklega falleg ljóö, til dæmis
erfiljóö.
Hann segist auövitaö vera
steinhættur aö yrkja, en ég held
aö hann gæti ekki hætt þó hann
reyndi þaö. Hann skrifar mér
stundum löng ljóöabréf — 20 tíl
30 sföna bréf þar sem allt er I
ljóðum. Eitt fékk ég frá honum,
þar sem allar linur enduöu á ó.
Þaö bréf endaöi svona:
Ennþá meö sama sinnó
sérö aö er pabbi þinnó.
Þá er aö hætta þessó
þið veriö sæl og blessó.
„Annars er þaö kannski heilsa
hans sem oröiö hefur eitt aöal
yrkisefniö. Hann hefur átt viö
margskonar heilsuleysi að
strlðaogbréfhans til læknaeru
mörg hver eftirminnileg. Eitt
sinn lá hann á Landakoti til
meöferöar vegna sykursýki.
Þetta var á sykurskömmtunar-
árunum. Eina nóttina þegar
hann var andvaka og ein nunn-
an var aö hlúa aö honum varö
þessi vlsa til:
Nú er ég loksins sagöur
vera sætur
svo aö fljóöin girnast
á mér kroppinn.
Halldór Blöndal
Andvara ég á mér hef
um nætur
er aö veröa hræddur um
sykurtoppinn.
En þessi vlsaer af alvarlegra
taginu:
Þrekiö dvlnar, þaö er
mjög viö hæfi
þó er ég I anda hress og
glaður.
Ég hef beðiö alla mlna æfi
eftir þvl aö veröa gamall
maöur.
Þaö eru sem betur fer fleiri
hagyröingar eftir á landinu en
Egill Jónasson Húsvikingur.
Þeir sem Helgarpósturinn tal-
aöi viö voru þó sammála um aö
þeir geröu minna af þvl aö yrkja
en áöur fyrr. Þaö er kannski
tímanna tákn.
Stundum verður úr
vísa
Valborg Bentsdóttir er ein af
að gera vísu
núlifandi hagyröingum. Hún
byrjaöi aö yrkja á barnsaldri,
og eins og hagyrðingum er sam-
eiginlegt yrkir hún helst á
mannamótum. „Ég veit ekki
hvort á aö kalla þaö aö fá and-
ann yfir sig. Þaö gerist eitthvaö
spaugilegt og stundum veröur
úr þvl visa, en stundum veröur
ekkert úr efninu. Þetta er ógur-
lega smitandi. Ég var mikiö
Egill Húsvlkingur Jónasson
meö hagmæltu fólki á tlmabili
og vinkona min ein var vön aö
réttablýantinn aö fólkinu heima
hjá henni og ef fólk byrjar — ef
einhver byrjar, þá kemur þaö.”
— Yrkiröu helst á einhverjum
sérstökum staö?
„Nei, nei, þaö fer bara eftir
þvl hvaö ég er illkvittin í þaö og
þaö skiptiö. Oft er maöur nú aö
gera grin aö náunganum. Þetta
er ekki háfleygur skáldskapur
nema siöur væri.”
— Eru þetta einungis háövls-
ur?
„Ekki eingöngu. Maöur er
stundum að reyna aö kreista
uppúr sér afmælisvisum til aö
segja eitthvaö fallegt. Þessu er
yfirleitt vel tekiö, en sumir
móögast ef þeir eru viökvæmir
fyrir sjálfum sér.”
— Ertubúin aö hugsa vlsuna
tíl enda áöur en þú segir hana I
heyrenda hljóði?
„Þaö er aldrei aö vita hvaö
manni dettur I hug, en þaö er á-
kaflega algengt hjá flestum
hagyröingum aö búa til vfeu,
þrjár llnur, en ööru vlsuoröi er
sleppt, þaö kemur slöast. Þaö
getur veriö til þess aö þaö standi
I manni, og maður heyrir oft
sagt aö þarna sé vandræöa-
gemlingur."
— Hefuröu tölu á þeim vfeum
sem þú hefur ort?
oNei. þaö er stundum veriö aö
gauka aö mér visum sem ég
kannast ekki viö, en eru eftijr
mig. Ég man eftir einu
skemmtilegu sem kom fyrir á
feröalagi noröur á ströndum.
Viö fórum hópur úr Kópavogi og
vorum meö Drang, og veöriö
versnaöi þannig aö viö.þurftum
aö fara skyndilega. Okkur var
sagt, aö viö þyrftum aö búa okk-
ur og aö skrifa I allar gestabæk-
urnar sem voru tvær eöa þrjár.
Þá sagðist ég skyldi gera þaö ef
hin felldu fyrir mig tjaldiö og
bæru þaö til sjávar. Þaö eru
bestu skáldalaun sem ég hef
fengið þvi ég kreisti út mér vísu.
En þaö er enginn sem fæst viö
vlsnagerð sem man hvaö þær
eru margar. Þær hljóta aö
skipta hundruöum. Margar, ef
ekki flestar, visur eru þannig aö
þær eru bara fyrir stundina, og
gera mikla lukku þannig, en þaö
er mikill misskilningur aö
endurtaka þær”, sagöi Valborg.
Tilheyra augnablikinu
Nokkur dagblaöanna halda
úti reglulegum dálkum um
vfenagerö. 1 Morgunblaöinu er
sá dálkur i umsjá Halldórs
Blöndal, sem er sjálfur góö-
kunnur hagyröingur. „Ég byrj-
aöiá þessui menntaskólanum á
Akureyri. Viö vorum þar nokkr-
ir sem geröum mikiö af því að
yrkja. Margar vfeur á dag,
stundum”, sagöi hann I samtali
viö Helgarpóstinn.
Hann sagöist yrkja mun
minna en hann gerbi áöur. Þaö
væri varla nema I þingveislum
sem hann fengi færi á aö láta
gamminn geysa, enda væri þar
yfirleitt talaö I vlsum.
„Ég held aö þaö sé ekki til
neitt einasta eintak af mlnum
kveöskap á prenti. Þetta eru
vfeur sem tilheyra augnablik-
inu, yrkja sig sjálfar, veröa til I
kringum hugmyndina og deyja
siöan, nema þær séu þeim mun
betri. Þaö er eöli þessara
vísna.”
eftir Guðjón Arngrímsson og Guðlaug Bergmundsson