Helgarpósturinn - 11.03.1983, Blaðsíða 3

3
-fygft /rynr,; Föstudagur
hlelgai----
posturínn
Blað um þjóðmál, listirog menn-
ingarmál.
Ritstjórar:
Árni Þórarinsson og Björn Vignir
Sigurpálsson.
Ritstjórnarfulltrúi:
Guðjón Arngrímsson.
Blaðamenn:
Guðlaugur Bergmundsson, Óm-
ar Valdimarsson, Þorgrímur
Gestsson
Útlit:
Kristinn G. Harðarson.
Ljósmyndir:
Jim Smart.
Dálkahöfundar:
Hringborð:
Auður Haralds, Birgir Sigurðs-
son, Heimir Pálsson, Hrafn
Gunnlaugsson, Jón Baldvin
Hannibalsson, Jónas Jónasson,
Magnea J. Matthíasdóttir, Pétur
Gunnarsson, Sigríður Halldórs-
dóttir, Sigurður A. Magnússon.
Listapóstur:
Heimir Pálsson, Gunnlaugur
Ástgeirsson, Siguröur
Svavarsson (bókmenntir &
leiklist), Sigurður Pálsson
(leiklist), Árni Björnsson (tón-
list,) Sólrún B. Jensdóttir
(bókmenntir & sagnfræði),
Guðbergur Bergsson (mynd-
list), Gunnlaugur Sigfússon
(popptónlist), Vernharður
Linnet (jazz), Árni Þórarins-
son, Björn Vignir Sigur-
pálsson, Guðjón Arngríms-
son, Guðlaugur Berg-
mundsson, Jón Axel Egilsson
(kvikmyndir).
Utanlandspóstar:
Erla Sigurðardóttir, Danmörku,
Adolf H. Emilsson, Svíþjóð, Inga
Dóra Björnsdóttir, Bandaríkjun-
um, Helgi Skúli Kjartansson,
Bretlandi, Ólafur Engilbertsson,
Spáni.
Erlend málefni:
Magnús Torfi Ólafsson.
Skák:
Guðmundur Arnlaugsson.
Spil:
Friðrik Dungal.
Matargerðarlist:
Jóhanna Sveinsdóttir.
Stuðarinn:
Helga Haraldsdóttir
og Páll Pálsson.
Útgefandi: Vitaðsgjafi hf.
Framkvæmdastjóri: Bjarni P.
Magnússon.
Auglýsingar: Inga Birna Gunn-
arsdóttir.
Innheimta: Guðmundur Jó-
hannesson.
Dreifing: Sigurður Steinarsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Lausasöluverð kr. 20
Ritstjórn og auglýsingar eru að
Ármúla 38, Reykjavík.
Sími: 81866.
Afgreiðsla og skrifstofa eru að
Ármúla 38. Símar 81866
og 81741.
Prentun: Blaðaprent hf.
11. mars 1983
Þjóðin vill bjór
Skoðanakannanir hafa sýnt og
sannað að þær eru ágæt aðferð til
að niæla strauma og tilhneigingar í
þjóðfélaginu. Nægiieg reynsla hef-
ur fengist á skoðanakannanir hér-
lendis til að slá þessu föstu — ein-
staka kannanir hafa jafnvel verið
svo nærri úrslitum næstu kosninga
á eftir, að furðulegt má teljast. Ekki
dugar að halda fram að skoðana-
kannanir hafi afgerandi áhrif á nið-
urstöðu kosninga eða afstöðu al-
mennings til þeirra flokka, sem
kjósa skal; þótt ljóst megi telja að
kannanir geti haft smávægileg áhrif
á lítinn hóp kjósenda má ekki
dæma meirihluta landsmanna þá
aula að þeir fylgi straumnum blint
í þessum efnum.
Og auðvitað hafa flokkar og for-
ystumenn þeirra hvað eftir annað
sýnt vilja sinn og viðleitni til að
túlka niðurstöður skoðanakannana
sér í hag. Fari flokkar vel út úr
könnunum eru þær taldar góðar;
bendi kannanir aftur á móti til
slakrar stöðu flokka eru þær ó-
marktækar og vafalaust gerðar af
illum hug. En það eru ekki bara
stjórnmálaflokkar og stjórnmála-
foringjar, sem túlka kannanir sér I
hag. Ný fjölmiðlakönnun auglýs-
ingastofa er gott dæmi um hvernig
blöð og útgáfufyrirtæki túlka
kannanir sér í hag. Ekki verður
annað séð af umfjöllun flokksblað-
anna en að þau séu öll mest lesnu
blöð landsins. Og á meðan samtök
auglýsingastofa kynna ekki nema
glefsur úr könnuninni verður vita-
skuld engin leið fyrir almenning að
átta sig á hver fer með satt mál og
hver er einfaldlega að monta sig.
Eins og dæmi eru til um. Helgar-
pósturinn hefur ekki tekið þátt í
þessum montdansi af þeirri ein-
földu ástæðu, að samkvæmt slitr-
óttum upplýsingum um niðurstöð-
ur könnunarinnar heldur Helgar-
pósturinn sínum hlut. Helgarpóst-
urinn er enn þriðja mest lesna helg-
arblaðið á helsta markaðssvæðinu,
Reykjavík og nágrenni — á eftir
Morgunblaðinu og DV — og ekk-
ert blað selst meira í lausasölu en
einmitt Helgarpósturinn.
Að þessu er vikið hér í tilefni af
skoðanakönnun, sem birt er i dag
og gerð er af fyrirtækinu Skoðana-
kannanir á íslandi. Allar niður-
stöður hennar liggja Ijósar fyrir,
ekki er reynt á einn eða annan hátt
að setja á hana vísindalegra eða ná-
kvæmara yfirbragð en fullt tilefni
er til. Sterkar og veikar hliðar könn-
unarinnar eru kynntar lesendum
sem sjálfir fá að draga af þeim sínar
niðurstöður.
Könnun þessi er um afstöðu
landsmanna til mikils eilífðarmáls
— bjórsins. Og niðurstöður könn-
unarinnar eru mjög afdráttarlaus-
ar: Meirihluti íslendinga, sem á
annað borð hefur leyfi til að kaupa
áfengi, vill að áfengur bjór sé seldur
í landinu. Heildarniðurstaðan er
sú, að yfirgnæfandi meirihluti
landsmanna hefur myndað sér
skoðun á málinu, eða nær 85 af
hverjum hundrað. Og af þeim eru
nær 58 af hverjum hundrað fylgj-
andi því, að hér verði seldur áfengur
bjór. Fyrri kannanir, sem gerðar
hafa verið hér á landi á afstöðu
manna til bjórsins, hafa smám sam-
an veriö að færast í þessa átt: Nú
eru bjórmenn fleiri en nokkru sinni
áður.
Væntanlega kemur sá tími fyrr en
síðar, að þingmenn taka tillit til
óska þjóðarinnar, um bjórmál og
önnur mál. Helgarpósturinn hvetur
þá til að opna augun við 20. öldinni
og viðurkenna staðreyndir lífsins.
Burt með hið tvöfalda siðgæði í á-
fengismálum! Bjórinn inn i landið
— og beina leið í Ríkið, þannig að
fullvalda fólki í lýðfrjálsu landi
leyfist að velja á milli áfengisteg-
unda á annan hátt en aðeins þann
að gera upp á milli ákavítis og
brennivíns.
Um áfengisbölið
eða
bjórhömlunina og
þroskaheftanirnar
Undanfarin misseri hef-
ur mikið borið á félagsskap
eða sértrúarflokki sem
kallar sig SÁÁ og er á góðri
leið með að verða ríki í rik-
inu. Þessi söfnuður gengst
nú fyrir peningasöfnun til
þess að byggja sér heilsu-
hæli.
Allir virðast gapa upp í
þessa ameríkaníseruðu
móralista. Fyrirfólk
þjóðarinnar leikur sjálft
sig i stuttum kvikmyndum,
svo við pöpullinn og verð-
andi alkóhólistar tökum
þessa góðu menn til fyrir-
myndar, gefum öll aura í
„stöð“ kennda við Alkó-
hól. Þá getum við öll lagst
þar inn með sóma, rænu-
laus, stolt af þessu sam-
eiginlega átaki.
A.fhverju þarf öll ís-
lenska þjóðin að hafa
alkóhól sem áhugamál?
Afhverju eigum við öll að
hafa aðgang að Hæli?
Drykkjuspítali ætti ekki að
hrinQboröiö
í dag skrifar Sigríður Halldórsdóttir
hljótum við að eiga aflögu
til að hleypa vatni á sund-
laugarræfil ríkishælisins í
Kópavogi.
Fyrir mörgum árum
hljóp enskur plötusnúður
kringum landið, sveimér-
þá, til að safna fyrir sund-
laug handa tæplega 200
vistmönnum Kópavogs-
hælis. En framtak út-
lendingsins dugði ekki til.
Það vantar örlítið fé til að
koma lauginni í gagnið.
Síðan hefur hún fengið að
grotna niður í friði. Það er
nú svo, að fátt er fatlaðri
manneskju meiri hvíld og
hollusta en yndislegt
þyngdarleysi bæklaðra
lima í volgu vatni. Og
margir íslendingar halda
aldrei þungu höfðinu,
nema í vatni. Hafirðu séð
það sem gerist í svip
fatlaðrar manneskju þegar
hún er látin síga í vatn með
örkumlin sín, veistu hvað
átt er við með sundlaug.
lausir og eiga ekki annan
bakhjarl en foreldra sína.
Það er ekki hér með sagt að
sumu fólki skuli hjálpa i
lífsbaráttunni á kostnað
annars. Það er sorgleg
staðreynd að við skulum
vera svona háð tískusveifl-
um í öllu, meira að segja
mannúðarmálum. Það lýs-
ir hugsunarleysi og
kaldlyndi.
ísland gæti verið sæluríki
öryrkjans. Allt það fólk
sem sinnir þörfum öryrkja
er úrvalsfólk, sem fórnar
sér af gamaldags íslenskri
hjartagæsku fyrir skjól-
stæðinga sína. Húsin hér
eru björt og hlý, landrýmið
nóg, kjét og smjér í haug-
um, heitt vatn í jörðinni,
fordómar litlir. En afskip-
taleysið skammarlegt.
Stundum er sagt að verð-
leik þjóðar eigi að meta eft-
ir því hvernig hún annast
sameign sína,
lítilmagnann.
X gamla daga voru vöntun
arfólk eða „niðursetning-
ar“ á hverjum bæ. Niður-
setningur gat verið margt;
munaðarlaust barn, fáviti,
geðveik manneskja, floga-
veik, lömuð, gömul.Mann-
eskja sem gerði gagn eða
ógagn, en kom öllum við.
Þá var nú ekki alkóhólið
eða sundlaugarnar.
Eina stofnun vangefinna
þekki ég, þar sem reynt
hefur verið að blása á aura-
leysið. Drengirnir sem
þangað komu lítil börn,
ganga nú til vinnu full-
orðnir menn, vaskiegir og
glaðir, sjá um fjós og
fjárhús, girðingar og hross,
slá garða og þvo bíla og
njóta þess jafnframt að
ganga í skóla. Þessir menn
eru orðnir svo sjálfsagt
vinnuafl og aufúsugestir á
hverjum bæ í, sveitinni
sinni, að án þeirra yrðum
við nágrannar þeirra af-
skaplega handlama.
Jrað vill oft gleymast í
fermingarveisluamstrinu og
skíðalyftustússinu, að á
hverju ári fæðast andlega
og /eða líkamlega fatlaðir
íslendingar. Ogþóþeirgeri
ekki annað en draga lífs-
andann, þá er löngu viður-
kennt að þeir hafa ná-
kvæmlega sama rétt til þess
að öðíast alla andlega og
líkamlega menntun til jafns
við aðra andandi íslend-
inga. Sumir verða aldrei
annað en barnið hennar
móður sinnar; því barni
þarf að kenna að brosa
þegar hún lýtur yfir það.
En sárgrætilegast er að
fæðast með skarpa greind
og ónýtan líkamshluta. Því
spyr maður hvað er ein
löpp eða eitt auga í tækni-
væddu landi, ef höfuðið er
á sínum stað? Það er von
maður spyrji? Á sama tíma
og SÁÁ hefur fengið til liðs
við sig alla pótintáta lands-
ins með helgislepju og dul-
inn alkatendens, þá er
ungum manni gefið spark.
Manni sem frá blautu
barnsbeini hefur gefið
blindum samlöndum alla
starfsorku sína svo nú
„eygja“ þeir von um
mannsæmandi líf í myrkri.
Þessi maður hefur menntað
sig til þess að gera blidum
kleift að lifa menningarlífi
í þessu hrossaþjóðfélagi.
En honum var nær að
fæðast blindur. Þvi fær
hann ekki embættið sem
honum einum ber af öllum
lifandi íslendingum. Ein-
hverjar konur segjast eiga
rétt á því, sennilega af því
þær eru með móðurlíf sem
hefur tafið þær frá því að
„realíséra“ sig, hafi það
þjónað tilgangi sínum.
Hvað ætti annars að hafa
gert okkur svona grimmar?
Æuu nú pótintátarnir og
kvennaframboðið ekki að
tuðrast niðrí blindrafélag
að lesa inn á kasettu endur-
gjaldslaust; við getum líka
skipt liði, þeir sem hafa
meira loft í lungunum
snara sér suðrí Kópavog og
blása upp plastsundlaug-
ina sem enski drengurinn
keypti um árið.
Eg ætla afturámóti að
leggja í nokkrar tunnur af
bjór fyrir svona átján-
hundruð krónur sinnum
þrír svo maður hafi eitt-
hvað til að skola niður
mæjónesunni í fermingar-
veislunum dásamlegu, og
nota mikinn strausykur.
Það er enginn tviskinnung-
ur í því.
S.H.
vera almenningsáhuga-
mál. Það er hlægilegt.
Drykkjuskapur nútímans
er í flestum tilfellum vel-
ferðarsjúkdómur, eigin-
lega feimnismál sem fjalla
á um í sérritum, en ekki
allan daginn í útvarpi,
sjónvarpi og dagblöðum.
Þetta er mál þeirra sem við
það eiga að stríða. Það á
ekki að fjasa um alkó-
hólisma í öllum Iandshorn-
um frekar en mígreni eða
æðahnúta. Hér er um að
ræða óviðkunnanlega
auglýsingamennsku.
Mætti auglýsa eftir
„sexý“ þingmanni að leika
í kvikmynd fyrir annað
hæli og höfða til betri
mannsins í okkur öllum,
nefnilega Kópavogshaeli?
Ef við eigum nóga peninga
i endurhæfingu á lúxus-
sjúkdómi velferðarríkisins,
övo við tölum um van-
gefna, þá var einhverntima
haldið upp á þá í heilt ár.
Helsti afraksturinn af því
var málfræðilegur. Það
voru búin til nokkur
pjattorð í stað gildrar
íslensku, svo sem þroska-
heftur, hugfatlaður,
greindarskertur, , hreyfi-
hamlaður. Það varð nátt-
úrlega allt annað líf fyrir
alla að fá þetta rósamál.
Það vill svo til að van-
sköpun og vangefni eru
aldrei sjálfskaparvíti, og
hvorutveggja ólæknandi.
Sundlaug i sjálfu sér er
smámál. Stórmálið er, að
brot af undirtektum lands
manna við „búsgrúpp-
unni“ dygði til að byggja
sundlaug, þjálfunarstöð og
mennta starfsfólk handa
vangefnum íslendingum
sem eru eignalausir.rétt-