Morgunblaðið - 04.10.1953, Blaðsíða 1

16 síður og Lesbók
40. árgangur
225. tbl. — Sunnudagur 4. október 1953
Prentsmiðja Morgunblaðsins
300 vistmenii hala dvaBizt
að Reykjalundi frá byrjun
Aðajbygging Vinnuheimilisins. Þar er sameiginlegur matsalur og
dagstofa allra vistmanna og auk þess búa þar 50 þeirra en aðrir
40 í smáíbúðarhúsunum 11. Fremst á myndinni sést skógræktar-
reitur Vinnuheimilisins.
„Hættuleguistu óvinir
ríkisin$“ dæmdir úr leik
Yfirmaður tæknideilda kolanáma í Austur-
Þýzkalandi hlýtur 15 ára fangelsi.
F5ERLÍN — Austur-þýzka fréttastofan ADN hefur sent út frétta-
skeyti þess efnis, að 8 leiðtogar og áhrifamenn í kolanámum Aust-
ur-Þýzkalands hafi nýlega verið dæmdir í fangelsi fyirr „njósnir
og skemmdarstarfsemi í þágu Bandaríkjanna", eins og komizt er
að orði. Fengu þeir allt frá 5 og upp í 15 ára fangelsi.
Rífaslt út af
nýleudum ?
HAAG, 3. okt. — Forsætisráð-
herra Suður-Afríku, Daniel Mal-
an, segir í viðtali við hollenzkan
blaðamann sem birt var hér í
borg í kvöld, að ósk hans sé sú, I
að Suður-Afríka verði gerð að
sjálfstæðu lýðveldi innan brezka !
samveldisins, áður en langt um
líður.
★ Aðalmálgagn íhaldsmanna í
Höfðaborg segist hafa það eftir j
Malan, að Suður-Afríkum«nn
krefjist þess, að Bretar innlimí
nokkrar af nýlendum sínum í
Suður-Afríku. — Reuter.
í dag, d berklavarnardaginn — 15 dra af-
mæli SIBS — sameinast allir Islendingai um
mdlefni þess. Takmarkið er: Framkvæmd-
um lokið að Reykjalundi í júm, 1956.
NJOSNIR FYRIR
BANDARÍKJAMENN
Segir enn fremur í fréttinni, að
hinir dæmdu hafi „veitt Banda-
ríkjumönnum upplýsingar um
kolaframleiðslu Austur-Þýzka-
lands og nýjungar í framleiðsluf1
gerviefna úr kolum“.
15 ÁRA FANGELSI
Fórsprakki hinna dæmdu er
dr. Öttó Fleicher. Hann er yfir-
maður allra tæknideilda kola-
náma Austur-Þýzkalands og hef-
ur hlotið „þjóðarverðlaunin" fyr
ir starf sitt; hann var dæmdur í
15 ára fangelsi.
Austur-þýzk blöð segja, að
menn þessir hafi verið „hættu-
legustu óvinir ríkisins".
Adenauer hefur störf
* r ■
ao nyju
BADEN BADEN, 3. okt.: —
Adenauer kanslari Þýzkalands er
farinn héðan heim til Bonn til
að hefja störf sín að nýju. —
Hann hefur verið í sumarleyfi
undanfarinn -hálfan mánuð til að
ná sér eftir kosningarnar, sem
mjög tóku á heilsu hans, enda er
hann háaldraður maður orðinn.
— Reuter.
Utíör
Retalers
í gær
BERLÍN, 3. okt.: — í dag var
gerð að viðstöddu gífurlegu
fjölmenni útför Reuters borgar-
stjóra Berlínar, er lézt s.l. þriðju-
dag. — Líkfylgdin gat varla kom-
izt um göturnar, sem voru troðn-
ar af syrgjandi Berlínarbúum, er
kvöddu hinn ástsæla leiðtoga
sinn hinnzta skipti.
Meðal þeirra, sem fylgdu
borgarstjóranum til grafar
var Heuss forseti Þýzkalands og
varakanslari landsins; Adenauer
kanslari gat ekki verið viðstadd-
ur vegna lasleika.
Eisenhower sagði í dag, að mik
ill skaði væri að hinum mikil-
hæfa stjórnmálamanni, sem stað
ið hefði eins og klettur úr hafinu
og hafði árásir kommúnista og
svívirðingar að engu. Sagði for-
setinn, að með fráfalli Reuter
hefði hinn frjálsi heimur misst
einn styrkasta baráttumann sinn.
— Reuter.
Presfsvígsla í Ðóm-
kiHijunni í dag
í DAG verður prestsvígslu-
messa í Dómkirkjunni, þar sem
biskup landsiis vígir tvo guð-
fræðikandidata, Árna Sigurðsson
til aðstoðarprests að Hvanneyri
og Braga Friðriksson til safnaða
Vestur-íslendinga í Lundar og
Langruth. Guðsþjónustan hefst
kl. 10,30 f. h.
Sr. Óskar J. Þorláksson, dóm-
kirkjuprestur, þjónar fyrir altari,
en sr.Hálfdán Helgason prófastur,
lýsir vígslu, en aðrir vígsluvottar
eru: Björn Magnússon prófessor,
sr. Eric Sigmar og sr. Sveinn Vík-
ingur. Annar hinna nývígðu
presta, Árni Sigurðsson, prédikar.
KOHNIR HEIM
BONN, 3. okt.: — í dag komu 11
þýzkir hershöfðingjar til Austur-
Þýzkalands frá Rússlandi, þar
1 sem þeir hafa verið í haldi ásamt
70 öðrum þýzkum hershöfðingj-
um, um 200 mílur fyrir sunnan
Moskvu. — 9 þessara hershöfð-
ingja eiga heima í Vestur-Þýzka-
landi, hinir tveir í austur hlutan-
um. — Reuter.
Ætla að hlýða lögimum
Sextíu þús. hafnarverkamenn í verkfalli.
• NEW YORK, 3. okt.: — Sér-
stök nefnd skipuð af Eisen-
hower Bandaríkjaforseta vinnur
nú að láusn verkfalls hafnar-
verkamanna á austurströnd
Bandaríkjanna. Verkfallið nær
nú til um 60 þúsund verkamanna.
Er til þess ætlazt, að nefndin skili
for'setanuni áliti ekki síðar en n.
k. mánudag.
• Þegar hann hefur fengið álits
gerðina í hendur, mun hann
taka ákvörðun um það, hvort
hann kemur í veg fyrir áfram-
haldándi verkfall með Taft-
Hartley ÍÖgunum, en verkfalls-
menn hafá samþykkt að ganga
ekki i berhögg við lögin, ef for-
setinn neyðist til að grípa tiT
þeirra. — ReUter.
Stóðglöggt
KAUPMANNAHÖFN, li okt. —
Sem kunnugt er, ákváðu Radí-
kalir að knýja ríkisstjórn Eriks
Eriksens til þess að segja af sér.
Stóð atkvæðagreiðslan þó svo
glöggt, að sjö þingmenn radíkala
vildu hafa stjórn Vinstrimanna
og Konservatíva áfram, en sjö
vildu heldur veita minni hluta
stjórn jafnaðarmanna hlutleysi
sitt; varð það úr, eftir langa fundi
og mikið þóf.
í DAG er hinn árlegi berkla- ]
varnadagur, sem Samband ís- j
lenzkra berklasjúklinga hefur j
gengizt fyrir nú um 15 ára skeið.
Öllum íslendingum er kunnugt I
um, í hvaða tilgangi stofnað var
upphaflega til þessa fjársöfnunar j
dags. — Starfsemi SÍBS birtist
hvergi greinilegar en í fram-!
kvæmdum þeim, sem blasa við
í Reykjalundi, þar sem hin stór- 1
merka stofnun, Vinnuheimili
berklasjúklinga hefur risið upp
á ótrúlega skömmum tíma. Það
orkar ekki tvímælis, að hér er
um að ræða stofnun, sem ekki á
sér neinn líka, þó að víða sé
leitað enda verður hver sá, sem
heimsækir Reykjalund gripinn
ánægjukenndri hrifningu yfir
þeim undraverða og glæsilega
árangri, sem náðst hefur af stór-
hug og þrautsegju þeirra manna
og kvenna, sem ekki hafa látið
bugast í langri og örðugri sjúk-
dómsbaráttu, heldur lagt ódeig
á brattann í þágu háleitrar hug-
sjónar.
FRAMKVÆMDIR Á DÖFINNI
Reykjalundur eins og hann er
í dag hefur kostað mikið átak
og þar er enn mikið ógert. Stjórn
SÍBS bauð í fyrradag frétta-
mönnum upp að Reykjalundi,
sýndi þeim staðinn og skýrði
fyrir þeim ýmsar ráðagerðir og
framkvæmdir, sem uppi eru á
teningnum nú á 15 ára afmæli
sambandsins.
Verðlaun fyrir
píanóleik
GENEVA, 3. okt.: — í dag fór
fram hér í borg keppni í píanó-
leik á 9. músikhátíðinni, sem hér
er haldin. — Fyrstu verðlaun
hlaut Brasilíumaðurinn Jocques
Klein, önnur verðlaun Kurt
Bruer frá Stuttgart og þriðju
verðlaun Englendingurinn Peter
Stone.
Fyrstu verðlaun í píanóleik
kvenna voru ekki af hent, en
önnur verðlaun hlaut Ingirid
Krebler frá Vínarborg. — Reuter.
Verkfallsskipun
kommúnisfa lífilsvirf
PARÍS, 2. okt.: — Verkalýðssam-
band kommúnista gaf félagsmönn
um sínum í gær fyrirskipun um
24 klst. mótihælaverkfall við
frönsku ríkisjárnbrautirnar. Það
var Ijóst í kvöld, áð starfsménn
hlýddu ekki þessari verkfalls-
skipun. Þykja áhrif kommúnista
innan verkalýðshreyfihgarinhar
nú fara dvínandi. — Reuter.
Verða að sfanda
saman
X WASHINGTON, 3. okt. —
T Knowland forystumaður
þingflokks repúblikana sagði í
dag, er hann kom úr fimm vikna
ferðalagi til 11 andkommúnískra
landa, að hann hygðist ganga á
fund forsetans og skýra honum
frá ferðalagi sínu. — Það eina
sem hann vildi segja við blaða-
menn eftir heimkomu sína var:
Öll lönd sem berjast gegn komm-
únismahum verða að standa stýrlc
sahta'n ög láta ékkí sundra sam-
tökum sínum. — Reuter.
Þegar hafa verið reist 11 smá-
íbúðarhús, með samtals um 40
vistmönnum. Aðrir 50 búa í að-
albyggingu vinnuheimilisins.
TVEIR VINNUSKÁLAR
Helztu framkvæmdir, sem nú
standa yfir eru tveir stórir og
vandaðir vinnuskálar. Var byrj-
að á öðrum þeirra í júní 1952
og er áætlað, að hægt muni að
taka hann í notkun um n.k. ára-
mót. Á seinni skálanum var byrj-
að síðastliðið vor, ári síðar en
þeim fyrri og standa vonir til,
að hægt verði að taka hann í
notkun um mitt næsta ár, Auk
þessara tveggja vinnuskála, sem
nú eru í smíðum er í ráði að
byggja aðra tvo til viðbótar af
sömu stærð og gerð. Eru þetta
aðal byggingarframkvæmdirnar,
sem eftir eru að Reykjalundi. —•
Áætlað er, að byggingarkostnað-
ur þessara fjögurra vinnuskála
muni nema 4—5 milljónum kr.
Munu þeir leysa úr brýnni nauð-
syn á vinnurúmi vistmanna, sem
hingað til hefur verið í hermanna
skálum og í sjálfri aðalbyggingu
vinnuhælisins, þó að sú bygging
væri ekki ætluð til þess upphaf-
lega.
FRAMKVÆMDUM LOKIÐ
3. JÚNÍ 1956
Upphaflega var áætlað að
ljúka byggingaframkvæmdum að
Reykjalundi á 10 árum eða fyrir
3. júní 1954. Sýnt er, að sú áætl-
un muni ekki geta staðizt og
hefur því verið sett það mark áð
ljúka framkvæmdunum á 12 ár-
um eða fyrir 3. júní 1956 óg
standa vonir til, að það muni
takast, ef leyfi fást til fram-
kvæmdanna.
300 VISTMENN FRÁ BYRJUN
Frá byrjun hafa komið að
Reykjalundi yfir 300 vistmenn.
( Er þar nú rúm fyrir um 90
manns. Árlega eru útskrifaðir af
' vinnuheimilinu 35—50 vistmenn.
Samanlagður vinnustundafjöidi
s.l. ár var 100 þús. stundir. Að-
allega er unnið við smíðar og
I sauma og auk þess við skrifstofú-
og heimilisstörf, útivinnu og
vörzlu. Framleiðsluvörur eru að-
allega vinnuföt, náttföt, skermar,
leikföng úr tré ýmiss konar hús-
gögn og húsgagnafjaðrir, sjúkra-
rúm og barnarúm.
MIKLAR VONIR BUNDNAR
VIÐ PLASTIÐJUNA
Á þessu ári keypti SÍBS 2
plast fyrirtæki, sem áður höfðit
verið starfrækt í Reykjavík. Auk
þess hefur verið útveguð frá
Þýzkalandi ný vél, svoköllúð
Extruder-vél, ásamt tilheyrandi
tækjum og er von á henni hingað
í þessum mánuði. Verður hún
staðsett í hinum nýa vinnuskála
og að líkindum tekin í notkun
um n.k. áramót. Sams konar vél
er ekki til hér á landi, enda er
hér um að ræða nýjung í plast-
iðnaði heimsins.
Þáð sem hyggzt er að fram-
leiða nfteð þessari vél’ er plast
Framh. á bls. 2.