Morgunblaðið - 24.10.1970, Blaðsíða 8

8
MORGLTNBLAEttÐ, IWUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1970
Sigurður B. Sigurðsson
ræðismaður - Minning
1 dag er til moldar borinn
merkur maður og mætur mjög,
Sigurður B. Sigurðsson, stór-
kaupmaður og fyrrum aðalræð-
ismaður Breta, maður sem um
rær hálfrar aldar skeið setti
svip sinn á höfuðborgina, enda
átti hann með sínum marg-
víslegu störfum í þágu stétt-
ar sinnar og hins opinbera
óbeinan þátt í uppbyggingu og
mótun hinnar ört vaxandi borg-
ar.
Sigurður var fæddur á Flatey
á Breiðafirði þann 4. júní 1897.
Voru foreldrar hans Bjöm Sig-
urðsson, bankastjóri og fyrri
kona hans Guðrún Jónsdóttir,
síðar Parsberg.
Gekk Sigurður á Verzlunar-
skóla í Kaupmannahöfn, og lauk
þar prófi eftir að hafa lokið
gagnfræðaprófi við Menntaskól-
ann í Reykjavik. Ennfremur afl-
aði hann sér frekari menntunar
bæði í Bretlandi og Spáni, sem
kom honum í góðar þarfir, þeg-
ar hann kom aftur heim og
fékkst við umfangsmikla kaup-
sýslu um hálfrar aldar skeið,
auk margvíslegra trúnaðarstarfa
fyrir stétt sína og hið opinbera.
Að loknu prófi frá Köb-
mandsskolen i Kaupmannahöfn
gerðist hann um skeið starfsmað-
ur hjá Hinum sameinuðu ísl.
verzlunum. Síðar vann hann á
skrifstofu föður síns í London.
En Bjöm faðir hans var á fyrri
heimsstyrjaldarárunum við-
skiptafulltrúi íslands á Bret-
landi. Árið 1922 réðst Sigurður
til verzlunarinnar Edinborgar
og Heildverzl. Ásgeirs Sigurðs-
sonar. Eftir fjögurra ára starf
þar gerðist hann meðeigandi
þessara fyrirtækja og sýnir það
álit, sem hinn kunni kaupsýslu-
maður Ásgeir Sigurðsson, þáver
andi aðalræðismaður Breta hér
á landi hafði á hinum unga
starfsmanni sínum. í>egar heild-
verzlunin var gerð að hlutafé-
lagi gerðist hann stjómarformað
ur þesS fyTÍrtækis og aðalfor-
stjóri. Hann varð meiðeigandi
Veiðafærargerðar Islands 1934—
1960. Hann átti þátt í stofnun
Netagerðarinnar Höfðavik, og
var þar stjórnarformaður, þar til
það fyrirtæki var selt. Hann sat
og í stjórnum fyrirtækjanna
Fiskimjöl h.f., Gúmmí h.f.,
Electro-Motor h.f., B.P. á Is-
landi og útgerðarfél. Hrönn h.f.
í stjórn Verzlunarráðs islands
var hann árin 1952—56, og var
í samninganefnd um Finnlands-
viðskipti árið 1953 og 1955. 1
stjóm vefnaðarvörukaupmanna
flest árin frá 1931—1947. í
skuldaskilanefnd Fél. ísl. stór-
kaupmanna. Auk þess formaður
I nefnd ítalíuviðskipta. Sæti
átti hann í stjóm „Ang-
Iia“ frá 1934—56. Vararæðismað
ur Brasilíu 1930—31. Settur ræð
ismaður Breta 1933 og skipaður
ræðismaður 1934. Settur aðalræð
ismaður Breta 1938, 1939, 1944—
47 og 1950. Fyrir störf sín í þágu
Bretaveldis var hann sæmdur
heiðursmerkjum árið 1943 OBE
(Officer of the BritMi Empine).
Fyrir hin margvíslegu störf í
þágu íslands var hann gerður
riddari af Fálkaorðunni.
Af þvi má nokkuð ráða, sem
að framan greinir að Sigurður
var enginn miðlungsmaður í
neinu tilliti, enda naut hann
trausts stéttarbræðra sinna og
hins opinbera, þar sem honum
voru falin trúnaðarstörf, þeg
ar erfiðleikar steðjuðu að þjóð-
inni, hvað snerti verzlun og við-
skipti, einkum á heimsstyrjald-
arárunum síðari, enda kom þá í
góðar þarfir hin víðtæka verzl-
unarmenntun, sem hann hafði
aflað sér erlendis ungur að ár-
um, svo og margra ára reynsla
hans bæði í innflutnings- og út-
flutningsverzlun. En fyrst eftir
að hann réðst til verzl. Edin-
borgar sá hann að mestu um
íiskútflutning fyrirtækisins, sem
var á þeim árum töluverður,
enda hafði hann kynnt sér fisk-
sölu á Spáni, áður en hann sett-
ist hér að 1922, eftir margra ára
dvöl erlendis.
Vegna viðskiptamenntunar
sinnar og starfsreynslu var því
ekki óeðlilegt, að hann veldist
til starfa í Viðskiptanefnd, en
þar var hann formaður frá 1947
—1950. Það starf var bæði erf-
itt og óvinsælt, eins og gefur að
skilja, þar sem flestir fengu
minni úrlausn en þeir óskuðu.
Þetta starf er mér kunnugt um,
að hann rækti með sérstakri sam
vizkusemi, og þrátt fyrir óvenju
góða aðstöðu til þess að skara
eld að sinni köku, þar sem hann
rak sjálfur umfangsmikil fyrir-
tæki, sem áttu undir þessa nefnd
að sækja, eigi síður en önnur
fyrirtæki, þá nutu þau engu
meiri fyrirgreiðslu en önnur fyr-
irtæki, nema að síður væri.
Hann komst því vel og vamm-
laust frá þessu óvinsæla starfi,
og ekki sízt fyrir þá sök, að
hann reyndi aldrei að hygla
sjálfum sér, né heldur þeim, sem
honum stóðu næstir.
Sigurður var maður grandvar
mjög og mátti í engu vamm sitt
vita. Hann var prúðmenni mikið
og með afbrigðum orðvar og um
talsfrómur. Þau 40 ár, sem ég
starfaði hjá honum heyrði ég
hann aldrei tala illa um nokk-
urn mann. Hins vegar tók hann
svari þeirra, sem hallmælt var,
jafnvel þeirra, sem virzt gat að
hann hefði ekki ástæðu til að
hlífa, vegna neikvæðrar afstöðu
þeirra gagnvart honum sjálfum.
Síðustu ár ævi sinnar þurfti
hann að ganga í gegnum mikla
erfiðleika og bitra reynslu. Ár-
ið 1964 fékk hann hjarta-
áfall, sem vissulega lamaði
starfsþrek hans, sem hingað til
hafði verið með eindæmum.
Þrátt fyrir þetta áfall, lét hann
engan bilbug á sér finna, og virt
ist ganga sem heill til starfs, en
eflaust hefur það oft verið
meira af vilja en getu, og ber
það vott um hið mikla viljaþrek,
sem hann var gæddur. Ofan á
þetta áfall réðst hann í glæsi-
lega stórbyggingu við Laugaveg
inn eftir að hafa selt Lands-
banka íslands, ásamt meðeig-
anda sínum, Edinborgarhúsið
við Hafnarstræti. Þá voru vissu
lega bjartir tímar framundan í
efnahagslífi þjóðarinnar og allt
útlit fyrir, að með skjótri og vel
viljaðri aðstoð þeirra, sem af
honum keyptu hina verðmætu
eign í Hafnarstræti, tækist að
koma upp hinni glæsilegu ný-
byggingu, sem síðar gæti svo
staðið undir sér fjárhagslega.
ÍEn fallvalt er heimsins lán og
takmarkaður vilji, eða ef til vill
geta til aðstoðar. Því fór sem
fór. Þar að auki varð hann eins
og margir aðrir óþyrmilega fyr-
ir barðinu á þeirri fjárhags-
kreppu, sem skall hér á í kjöl-
far aflaleysisáranna 1967 og
1968. Sú kreppa reið peim bygg
ingaframkvæmdum að fullu, og
einkum sökum þess, hve lánveit-
ingatregðan sagði fljótt til sLn,
eftir að framkvæmdir hófust,
sem leiddi af sér óeðlilegan
kostnað.
Ástæðan fyrir því, að ég íer
svo ítarlega út í þetta, er sú, að
með því vil ég draga fram í dags
Ijósið mannkosti Sigurðar, sem
með æðruleysi og jafnaðargeði
mætti öllum erfiðleikum, án
beiskju að því er séð varð. í öll-
um þessum erfiðleikum sýndi
hann, hvern mann hann hafði að
geyma. Einhver hefði fyllzt
beiskju út í þá, sem ætla mætti
að hefðu haft það á valdi sinu
að fyrirbyggja það tjón, sem
hann varð fyrir, með þeim af-
leiðingum fyrir hann sjálfan, fjöl
skyidu hans og aðra, sem síðar
kom í ijós. En aldrei varð ég
var við, að hann hallmælti nein
um fyrir það, og fannst þó mörg
um hann hafa ríka ástæðu til
þess. Miklu frekar afsakaði
hann þá, er slíkt bar á góma.
Ég er þvi sannfærður um, að
hann hafi skilið við þennan
heim sáttur bæði við Guð og
menn.
En dauða hans bar að með
þeim hætti, að hann hné örend-
ur niður þar sem hann sat við
skrifborð sitt, mánudaginn 19.
október. Má segja að þetta sé
einkar táknrænt fyrir hinn
starfssama mann. Eins og fyrr
getur gekk hann siðustu ár ævi
sinnar ekki heill til skógar.
Þrátt fyrir það gekk hann dag
hvern ótrauður að daglegum
störfum sinum, og var starfsvett
vangur hans aðallega við skri.f-
borðið. Þar voru ýms vandamál
viðskiptanna íhuguð og rædd.
Þar var ályktað og ákvarðan-
ir teknar. Þar stóð hann með
bréfaskriftum sínum í sambandi
við erlend fyrirtæki víðs vegar
um heim og átti þannig drjúg-
an þátt í uppbyggingu frjálsrar
verzlunar hér á landi. Þannig
greiddi hann fyrir innflutnings-
og útflutningsverzlun okkar Is-
lendinga til heilla og hagsbóta
þjóðinni. En þetta er sá þáttur
í uppbyggingu sjálfstæðis Is-
lands, sem ekki er ávallt metinn
sem skyldi. Að starfsdegi lokn-
um átti hann svo griðastað á
fögru og hlýlegu heimili, sem
ástkær eftirlifandi eiginkona
hans hafði búið honum og son-
um þeirra af skilningi og
smekkvisi. Ungur að árum gekk
hann að eiga hina ágætu eigin-
konu sína frú Karitas. Foreldr-
ar hennar voru þau sæmdarhjón
Einar Þorsteinssón skipstjóri frá
Isafirði, síðar lengi búsettur i
Hafnarfirði, og eiginkona hans
frú Sigrún Baldvinsdóttir, syst-
ir Jóns Bandvinssonar banka-
stjóra og alþingismanns. Þau
hjón Sigurður og Karitas eign-
uðust 3 syni, Niels Parsberg,
Ásgeir og Bjöm, sem var þeirra
elztur og lézt fertugur að aldri
fyrir nokkrum árum eftir lang-
varandi heilsuleysi. Mér er það
í minni, hversu mikla ástúð og
umhyggju þau hjónin sýndu
(>essum sjúka syni sinum, bæði er
hann dvaldist hér heima og eft-
ir að hann langdvölum var í
sjúkrahúsi í Danmörku. En þar
bjó móðir Sigurðar, hin góða og
mæta kona frú Guðrún
Parsberg. Þar átti hann traust
athvarf, svo og öll fjölskylda
Sigurðar, þar til Guðrún lézt í
hárri elli fyrir örfáum árum.
Eftir því sem ég kynntist Sig-
urði betur, þeim mun betur sá
ég og mat mannkosti hans. Hann
var að vísu dulur maður og flík
aði lítt tilfinningum sínum.
Fannst þvi sumum hann vera
nokkuð þurr á manninn. En
þeir, sem kynntust honum náin-
ar höfðu aðra sögu að segja, með
al þeirra var ég. Gestrisni hans
og greiðvilkni var ósvikin, og
gjafmildi þeirra hjóna náði langt
út fyrir vinahópinn, því að þau
máttu ekkert aumt sjá, án þess
að reyna að bæta það. Gestrisni
þeirra hjóna og rausn var þeim
báðum vissulega í blóð borin, og
nutu hinir fjölmörgu heimilisvin
ir þess í rikum mœli og margir
fleiri.
Sigurður var sannur vinur
vina sinna, trygglyndur með af-
brigðum. Það fékk ég sjálfur að
reyna þau 40 ár, er ég starfaði
hjá honum, og eftir að ég óhjá-
kvæmilega varð að hætta þeim
störfum sökum breyttra kringum
stæðna, fékk ég ekki hvað sízt
að reyna tryggð hans við mig.
Ég hlýt þvi að sakna hans mjög.
En sárastur er þó harmur ást-
vina hans allra. Megi algóður
Guð veita þeim þá huggun, sem
hann einn getur veitt, og fólgin
er í trúnni á hann og þann, sem
hann sendi, hinn upprisna Frels-
ara og Drottin Jesúm Krist. Guð
blessi minningu hins mæta
manns.
Þorkell G. Sigurbjörnsson.
Opið á sunnudögum
Laugarásbakan
Laugarásvegi 1
Skrifstofan er flutt
að Crensásvegi 12
Sími 36940
Elgur hf.
Þurrt loft getur orsakað höfuðverk og
lamar mótstöðuafl líkamans gegn kvefi
og óþægindum í hálsi.
MIKRO
RAKAGJAFANN
á að fylla með vatni og hengja síðan á ofn, og hann mun sjá
um vellíðan yðar með því að halda loftinu í herberginu
mátulega röku.
MIKRO hefur vatnsmæli.
MIKRO rúmar 1,25 lítra af vatni.
MIKRO er 33 cm á hæð, 42 cm á breidd og
4,5 cm á dýpt.
MIKRO er ódýr.
I. PÁLMASON H.F.,
Vesturgötu 3 — Sími 22245.
Skrifstofustarf
Stórt iðnfyrirtæki í Reykjavík óskar að ráða karl eða konu
til gjaldkera- og skrifstofustarfa nú þegar.
Verzlunarskóiamenntun eða starfsreynsla æskileg.
Væntanlegir umsækjendur leggi nötn sín ásamt upplýsingum
um menntun, aldur og fyrri störf inn á afgreiðslu blaðsins
merkt: „Áreiðanlegur — 4499".
Aðstoðarlœknisstaða
Staða aðstoðarlæknis við handlækningadeild Landspítalans
er laus til umsóknar. Laun samkvæmt samningi Læknafélags
Reykjavíkur og stjómarnefndar rikisspítalanna.
Umsóknir með upplýsingum um aldur, námsferil og fyrri störf
sendist stjórnarnefnd ríkisspítalanna, Klapparstig 26. fyrir
23 nóvember 1970.
Reykjavík, 22. október 1970.
Skrifstofa ríkisspítaianna.