Sveitarstjórnarmál - 01.07.1947, Blaðsíða 30

26
SVEITARSTJÓRNARMÁL
Gunnar Möller:
Almannatryg’gingalögin.
Ég er hingað kominn samkvæmt ósk
forseta þessa þings, til Jiess iið gern
nokkra grein fvrir hinum nýju lögum
um almannatryggingar. lig get ekki neit-
að þvi, að mér finnst mér vera nokkur
vandi á höndum. Jafnumfangsmiklum
lagabálki og tryggingalögunum verða að
sjálfsögðu engan veginn gerð full skil í
stuttu erindi. En þá er líka vandséð, hvar
á að byrja, hvar að -enda og hvað á að
taka með, sérstaklega vegna jiess, að ég
gel náttúrlega ekki um það vitað, að hve
miklu leyti fundarmenn hafa kynnt sér
lögin.
Ég las nýlega grein í Tiinanum, eftir
bónda úti á landi, um almannatrygginga-
lögin. Lýsíi greinarhöfundur sig eindreg-
ið fylgjandi tryggingunum í principinu,
en hafði sitl livað út á einstök atriði lag-
anna að setja, jafnvel grundvallaratriði.
•— Fleiri raddir hafa einnig hevi'zt, sem
gagnrýnt hafa lögin að meira eða minna
leyti, eins og vonlegt er, því að ekki er þess
að vænta, að liægt sé við setningu slíkra
laga að gera svo öllum liki. - En ég get
ekki farið út í þá sálma hér að rökræða
lögin eða halda uppi vörnum fvrir þau,
heldur verð ég að halda mér við það að
lýsa lögunum eins og þau eru.
Eg ætla ])á fyrst að rekja i stórum
dráttum réttindi og skvldur hinna
tryggðu, en síðan mun ég ræða nokkuð
helztu atriðin, sem varða afstöðu sveit-
arfélaganna ti! trygginganna.
Hlunnindum þeim, sem tryggð eru
þegnunum með lögunum, er skipt i tvo
aðalflokka. Annars vegar eru bætur
greiddar í peningum, svo sem vegna elli,
örorku, (hnegðar, fyrirvinnuleysis og
veikinda, en hins vegar: heilsugæzla,
en til heilsugæzlu telst hvers konar
sjúkraþjónusta, og heilsuvernd.
í fyrra flokknum cru ellilaun og ör-
orkulífeyrir langsamlega stan'sli liðurinn.
Er áætlað, að bótagreiðslur samkv. þeim
lið nemi á fyrsta ári 24.4 millj. króna, eða
því sem næst jafnmikln og allar aðrar
bótagreiðslur samanlagt. Það skal tekið
fram, að þessi áætlun er, eins og reyndar
öl I fjárhagsáætlun trvgginganna, að fyrir-
lagi ríkisstjórnarinnar miðuð við vísitölu
290. Allar tölur, sem hér verða tilfærðar
úr áætluninni, eru iniðaðar við þá vísi-
tölu.
Rétl lil ellilífeyris eiga þeir, sem orðnir
eru 07 ára að aldri, og til örorkulífeyris
þeir menn og konur á aldrinum 10—67
ára, sem eru 75% öryrkjar eða meira, að
inati trvggingayfirlæknis. En 75% ör-
yrkjar teljast þeir, sein ekki teljast færir
um að vinna sér inn nema % hluta þess,
sem líkamlega og andlega heilir menn eru
vanir að vinna sér inn í því sama héraði
við störf, sem hæfa Hkamskröftuni þeirra
og verkkunnáttu, og sanngjarnt er að æll-
asl lil af þeim, með liliðsjón af uppeldi
og undanfarandi starfa.
Landinu er skipt i tvö verðlagssvæði.
Á fyrsta verðlagssvæði eru kaupstaðir og
kauptún með 2000 íbúum eða fleiri, en á
öðru verðlagssvæði allir aðrir staðir á
landinu. Heimilt er þó, með vissum skil-
yrðum, að færa kaupstaði og kauptún
milli verðlagssvæða. Lifeyrisupphæðir
greiðast með verðlagsupphót samkvæmt
vísitölu hvers greiðslutímabils, en hér
verður lil hægðarauka miðað við vísitölu
200, þegar bótaupphæðir eru tilfærðar.
Sainkvæmt því er árlegur lífeyrir á I.
verðlagssvæði 3000 kr., en 2700 kr. á 2.
verðlagssvæði. Ef um lijón er að ræða, er
lífevrir þeirra 20% lægri en tvöfaldur ein-
staklingslífeyrir.
Tvær eru heimildir lil að auka við
þennan lifeyri, þegar sérstaklega stendur