Þjóðólfur - 08.09.1855, Blaðsíða 1

ÞJÓÐÓLFUR.
1855.
Sendar kaupendmn kostnaðarlaust; verð: árg., 18 ark. 1 rd.; hvert einstakt nr. 8 sk.; sölulaun 8. hver.
?. ár. 8. spptember. 31.—32.
lYIinnisvaroiim
yfir Tómas prófaat Sæmimdsson,
er kunnugt, abfyrirll árum hér frá gekk
út bobsbréf frá 5 Islendíngum, sera þá voru í Kaup-
munnahöfn, til landsmanna uin þab, ab skjóta sam-
an fé til þessa minnisvarba, sem hér ræfeir um.
Bofesbréfife er prentafe aptan vife 4. ár Nýrra Fé-
lagsrita og eru undir þafe skrifafeir: Konráfe Gísla-
son, Brynjólfur Pétursson, G(ísli) Thórarensen og
Jón Sigurfesson. Vér vitum ógjörla, hvafe mikife fé afe
hefir safnazt alls til þessa fyrirtækis, en vér ætlum,
afe afealforgaungumafeurinn hafi verife Brynjólfur
Pjetursson júztizráfe, mefean hann hélt heilsu og
lífi, og víst var um þafe, afe minnisvarfeinn, eins og
liann er nú, var albúinn ekki einúngis áfeur en
hann veiktist 1850—51, heldur jafnvel fyrir 1846;
en þegar hann deyfei 1852 voru ekki aferir orfenir
eptir erlendis af undirskrifendum bofesbréfsins, held-
ur en þeir herra Konráfe Gíslason og herra Jón
Sigurfesson. Eptir bókunum, sem fundust eptir
Brynjólf heitinn Pjetursson yfir samskotin og hvafe
gengife haffei til smífeisins á varfeanum, þá mun
ekkert þar af hafa verife til afgángs í vörzlum hans
þegar hann skildi vife, þafe er haft yrfei, til þess
afe koma varfeanum í nægilegum umbúfeum híngafe
til landsins og borga undir ilutnínginn. þegar svona
var komife, tók herra Jón Sigurfeson sig til vorife
1853, og lagfei út af fé sjálfs sín hér uin bil 43
rdd. til þess afe búa um varfeann og í flutníngs-
kaup undir hann, út til Eyrarbakka. En varfeinn
þókti ekki ýkja léttur í vöfum efea afegengilegur til
flutníngs, þó hér væri koniife, því hann vegur eptir
ágizkun milli 30—40 vætta, og var lengi vel tal-
inn óvinníngur afe koma honum af Eyrarbakka aust-
ur afe Breifeabólstafe í Fljótshlífe, þar sem séra Tómas
sál. Sæmundsson liggur grafinn. En einnig tókst
þetta næstlifeinn vetur fyrir einstakan dugnafe fylgi
og kappsmuni Sigurðar hreppstjóra fsleifssonar á
Barkarstöfeum, sem á systur séra Tómasar sál.; því
honum vannst þafe, sem flestir menn ef ekki allir
álitu ókleyft, en þafe var afe koma varfeanum á æki
ekki afe eins austur öll sléttlendin af Bakkanum afe
Þjórsá og svo þafean fyrir framan (sunnan) Iloltin
og upp Landeyjarnar og Aurana upp afe Þvera,
heldur líka upp hlífelendife, sein er frá Þverá afe
sækja, upp afe sjálfuin stafenum. þetta er næsta
eptirtektavert, ekki afe eins fyrir þá sök, afe menn
sjá hér af, hversu mikills til oflítife far Íslendíngar
gjöra sér um, afenotaæki á vetrum til ýmsralram-'
kvæmda1, afedrátta og afeflutnínga, sem hér á landi
eru svo erfifeir og kostnafearsamir, heldur líka af
því, afe eptirtekt manna á þessu skyldi einmitt vekj-
ast fyrir minnisvarfea þess manns, sem mest og bezt
og ljósast allra mannna á þessari öld hefir leitazt
vife afe leifea landsmenn og lcifebeina þeim til hvers-
kyns skynsamlegrar ráfedeildar og verklegrar fram-
taksemi og framkvæmdar.
Minnisvarfei Tómaéar prófast Sæmundssonar er
þannig kominn upp og reistur á legstafe hans afe
Breifeabólstafe í Fljótshlífe, og er þafe einkum afe
þakka rausnarlegri framtakssemi hrra Jóns Sigurfes-
sonar og dugnafei hrra Sigurfear ísleifssonar, eins
og nú var sýnt. Séra Jón prófastur Ilaldórsson
hefir afe tilmælum vorum sent oss lýsíngu á varfe-
anum og er hún þannig:
„Steinamir eru tveir; neferi steinninn (stöp-
ullinn undirsjálfum varfeanum) er á hæfe 14þuml.,
er jafnhlifea, og hver hlife 1 al. og V2 þuml. á
breidd. Efri steinninn (varfeinn sjálfur) er á hæfe
2 áln. l3/4 þuml.; hver hlife hans afe nefean 23%
þuml. breife, en í mjókkar efeur gengur saman, éptir
því sem upp eptir dregur, svo afe efst er hverhlife
ekki nema 22% þuml.; 7Va þuml. frá efstu brún
varfeans eru á hverri hlife hríngmyndafe gróp, hvort
‘) Vér skuluin bér að eins taka til eitt dæmi, og það
er aðflutníngur að sér á veírum af góðu Ideðsliigrjóti,
sem hér er víða svo yfirgnæfanleg nægð af, hæði til húsa-
byggínga og annars. er hörmulegt, að sjá svona
heil holt og hóla með bezta grjóti, sem í liinum auð-
ugustu löndum Norðurálfunnar mundi vera talið margra
þúsunda dala virði, að sjá þetta liggja hér að mestu
eða öllu ónotað víða hvar, örskammt frá hcilum þorp-
um af eintómum moldargrenjum. sem feyja af sér hvað
eptir annað, hvert það tré sem í þau er látið, og svo
þafe sem í þeim á að geyma, en spilla heilsu manna og
fénaðar, sem þar inni eru; en þó er verið að hnuðla við
og hrofa upp svona með afar-tilkostnaði vinnukrapta og
annars, ár eptir ár og öld eptir öld.
— 121: