Tíminn - 10.11.1944, Blaðsíða 2

378
TÍMIM, föstndagiim 10. nóv. 1944
95. blað
Hagsmunamál allra
Það er viðurkennd staðreynd,
að kaupgjald er hér 2 y2 sinnum
hærra en í Bretlandi. Þetta ger-
ir það að verkum, að sá stóri
kostnaðarþáttur framleiðslunn-
ar, sem kaupgjaldið er, verður
2i/2 sinnum meiri hér en þar.
Svipuð verður niðurstaðan, ef
gerður er samanhurður við aðrar
nágrannaþjóðir. Þetta sýnir eins
Ijóst og verða má, að við erum
ekki samkeppnisfærir um út-
flutningsframleiðslu við ná-
grannaþjóðirnar á venjulegum
tímum, sem fljótt koma til sög-
unnar, þegar styrjöldinni linnir.
Þetta er vissulega staðreynd,
sem þjóðin verður að gera sér
fulla grein fyrir. Annars stöðv-
ast öll framleíðsla í landinu fyrr
en varir og þjóðin lendir í at-
vinnuleysi og neyð. Erlendu inn-
eignirnar, sem nota mætti til
þess að afla nýrra og fullkom-
inna framleiðslutækj a, verða þá
eyðslueyrir.
Þótt undarlegt verði að telja,
reyna þeir menn, sem helzt ættu
að bera afkomu og atvinnuör-
yggi yerkamanna fyrir brjósti,
verkalýðsforingjarnir svoköll-
uðu, að leyna þjóðina þessum
sannleika. Forkólfar Sjáfstæðis-
flokksins, sem áður virtust sjá
þessa staðreynd, taka nú einnig
þátt í þeim blekkingadansi. Þeir
menn, sem óhikað segja þjóðinni
þennan sannleika, eru stimpl-
aðir verklýðsböðlar, afturhgjds-
menn og öðrum slilíum nöfnum.
Jafnframt er dregin upp fyrir
augum launastéttanna rós-
rauð mynd, þar sem leitast er
við að sanna þeim, að hægt verði
að tryggja háa kaupgjaldið með
einu allsherjarmeðali: Nýsköp-
un. —
Það er meira en rétt, að úr
mörgu má bæta með nýsköpun
og endurnýjun atvinnutækj-
anna. Sjávarútveginn vantar
betri skip, allskonar verksmiðj-
ur, fullkomnari og fleiri hafnir.
Landbúnaðurinn allur þarf að
vera rekinn á véltæku landi með
sem hagkvæmustum tækjum
Þeir menn, sem eru kallaðir
verklýðsböðlar og afturhalds-
menn, hafa ekki sýnt sig óskel-
eggari né munu reynast óskel-
ari við að vinna að slíkri ný-
sköpun en þeir, sem nú gala
hæst um hana. En þeir munu
samt aldreí heimska sig á því
að telja fólki trú um, að við
komumst svo langt fram úr öðr-
um þjóðum í tækni og full-
komnari framleiðslutækjum, að
þess vegna geti kaupið verið
miklu hærra hjá okkur en þeim.
Við mættum vera ánægðir, ef
við getum staðið þeim jafnfætis
í þeim efnum. Þær munu sækja
sjóinn með svipuðum tækjum
og á svipuðum miðum og við og
þess vegna verðum við undirjí
samkeppninni, ef kaupgj aldið
getur ekki orðið svipað hjá okk-
ur og þeim.
Það er sjálfsagt að vinna sem
kappsamlegast að nýsköpun at-
vinnuveganna, en það verður
vonlaust verk, ef við getum
ekki lækkað dýrtíðina, kaup-
gjaldið og verðlagið, jafnhliða.
Við þurfum þá ekki einu sinni
að gera því skóna, að nýsköpun-
inni eigi sér stað, því að meðan
atvinnuvegirnir eru bersýnilega
ósamkeppnisfærir við erlenda
keppinauta, munu einstakling-
arnir ekki leggja fé í hana og
ríkið mun lítt verða aflögufært
meðan dýrtíðin gerir það að
verkum, að árleg rekstrarút-
gjöld þess eru talsvert á annað
hundrað milj. króna. Þá kemst
nýsköpunin aldrei mikið lengra
en að verða „plata“ sem ríkis-
stjórnin lætur leika í útvarpið
til að rugla þá, sem dómgreind-
arminnstir eru.
Það ósamræmi, sem er að
skapast milli framleiðslustétt-
anna annars vegar og launa-
stéttanna hins vegar, sýnir
bezt hversu háskalega nú er
stefnt. í einum helzta útgerðar-
bæ landsins hafa hlutasjómenn
nýlega samið um 325 kr. grunn-
kaupstryggingu á mánuði yfir
vetrarvértíðina. Á sama tíma fá
járnsmiðir í Reykjavík 750 kr.

A viðavangi
'1
*
Stærð Reykjavíkur.
Nýlega er kunnugt um niður-
stöðu prestamanntalsins á síð-
astliðnu hausti (1943). Sam-
kvæmt því var tala landsmanna
þá 125:918. Fólksfjölgunin frá
því haustið áður (1942) nam
1920 manns. Næstum öll þessi
fólksfjölgun kom í hlut Reykja-
víkur eða 1704 manns. Alls jókst
mannfjöldinn í kaupstöðunum,
sem eru níu, um 2235 og hefir
íbúum sveita og sjávarþorpa
fækkað um 300 samkvæmt því.
Samkvæmt framangreindu
manntali, voru 44.089 manns í
Reykjavík eða rúmlega þriðjung-
ur þjóðarinnar. Reykjavík mun
þannig vera tiltölulega fjöl-
mennnsta' höfuðborg heimsins,
þegar. miðað er við íbúatölu
landsins.. Þetta væri minna at-
hugavert, ef borgin hefði næg
arðvænleg framleiðsluskilyrði, og
hefði byggt hinn öra vöxt sinn
á slíkum grundvelli. ^En þessu
er ekki að fagna, því miður.
Hinn stórfelldi vöxtur Reykja-
víkur á stríðsárunum stafar af
atvinnuaukningu, sem er stríðs-
fyrirbrigði og hlýtur því von
bráðar að hverfa. Skilyrði til
útgerðar í Reýkjavík eru síst
betri, jafnvel lakari en víða
annars staðar á landinu, og
sama er að segja um ýmsan
iðnað. Það er því staðreynd, sem
ekki má ganga framhjá, að
Reykjavík er þegar orðin of stór
og má alls ekki stækka úr þessu.
Sú hætta vofir nú yfir — ekki
sízt vegna þess, að Reykjavík-
uröflin hafa öll tök á hinni nýju
ríkisstjórn,—að þessu verði engu
skeytt.heldur verði haldið áfram
að smala fólkinu til Reykjavík-
ur og hin nýju framleiðslutæki
verði sett niður þar, hvort sem
það er þjóðhagslega rétt eða
ekki. Slíkt myndi leiða af sér,
að Stöðvaður yrði vöxtur þeirra
kaupstaða, kauptúna og sjávar-
borpa, sem hafa bezt skilyrði
fyrir atvinnuaukningu við sjá-
/arsíðuna og eiga því að taka
í við mestu af fólksfjölgun kom-
andi ára. Þetta er mál, sem þess-
ir staðir verða að láta sig miklu
'ikipta, og þess vegna verða bæj-
ar- eða sveitastjórnir og önnpr
forustusamtök þeirra að gera í
ífma fullt tilkall til þeirrar „ný-
xköpunar," er þeim ber.
Reykvíkingum er líka sjálfum
’iagkvæmast að gera sér þetta
Ijóst. Því aðeins getur Reykjavík
/erið heilbrigður og ánægjuleg-
ur bær, að ekki sé safnað þangað
fleira fólki en svo, að unnt sé
að veita því sómasamleg lífs-
skilyrði.
Landshöfn á Suðurnesjum.
í milliþinganefndinni í sjávar-
itvegsmálum, sem var skipuð
"iftir tillögu Framsóknar'flokks-
ins, er nú svo langt komið undir-
búningi frumvarpsins um bygg-
'ngu landshafnar á Suðurriesj-
xm, að vænta má að það verði
'agt fyrir yflilrstandandi þing.
Sygging slíkrar hafnar er ekki
aðeins hagsmunamál útgerðar-
nanna og sjómanna á Suður-
nesjum, heldur útgerðarmanna
7íða annars staðar, er vilja halda
■kipum sínum úti sunnanlands
yfir vetrarvertíðina. .
Telja verður sjálfsagt, að þetta
frumvarp njóti fulls fylgis á
41þingi, þótt viss Reykjavíkur-
'ifl hafi litið þetta mál hornauga
vegna þess, að þau óttast að
! Suðurnes muni draga útgerð frá
iReykjavík. Slík áhrif munu ekki
j sizt hafa valdið því, hve lítið
hinn nýi forsætisráðherra var
skeleggur í þessu máli, þegar
hann var atvinnumálaráðherra
hér á árunum.
Fordæmi Breta.
/
Síðan kunnugt var um það
ákvæði „stjórnai-plötunnar", að
gera ætti „kosningaréttinn jafn-
an,“ hefir sitthvað verið um
það mál rætt. í því sambandi
virðist rétt að geta þess, að ný-
lega kom fram tillaga í brezka
þinginu um að teknar yrðu upp
hlutfallskosningar þar í landi
og var það fellt með 202 gegn
25 atkvæðum. Talið er, að liðs-
menn hlutfallskosninganna hafi
þó smalað saman öllu því þing-
fylgi, sem þeir áttu kost á, en
nær allir þeir þingmenn, sem
voru fjarverandi, hafi verið
þessu kosningafyrirkomulagi
andvígir. Það var fyrirfram vit-
að, að málið var svo fylgislaust,
að margir þingmenn hirtu ekki
um að sækja fund, þegar það
var rætt.
Brezka þingið er nú í þann
veginn að ganga frá nokkrum
endurbótum á kjöi’dæmaskip-
uninni. Felast þær einkum í því,
að bætt verður við einum þing-
manni til bráðabirgðar í mann-
flestu kjördæmunum, þannig, að
þeim verður tvískipt. Síðar er
ætlast til þess að fækka þing-
mönnum aftur í sambandi við
alhliða breytingu á kjördæm-
unum, þar sem unnið yröi að
því að gera kjördæmin jafnari
að fólksfjölda. Tekið er samt
fram, að tekið muni verða tillit
til dreifbýlisins við þá breyt-
ingu.
Það er á þessu ljóst, að Bretar
halda fast við einmenningskjör-
dæmin, enda hefir það fyrir-
komulag gefist þeim vel. Fyrir
þá, sem nú segjast einkum ætla
að, sækja fyrirmyndir til Breta
að alþýðutryggingum og ann-
arri „nýsköpun“, ætti það einnig
að vera lærdómsríkt að íhuga
fordæmi Breta í þessu efni.
Blekkingar Mbl.
Morgunblaðið heldur áfram að
hamra á því, að það hafi verið
Framsóknarflokknum að kenna,
að eigi náðist samkomulag milli
hans og Sjálfstæðisflokksins um
ríkisstjórn. Reynir blaðið jafn-
framt eftir megni að láta líta
þannig út, að Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi gert allt sitt til þess,
að slík samvinna mætti takast.
Eins og margsinnis hefir verið
sýnt fram á hér í blaðinu, var
ekkert að ráði reynt til þess af
hálfu Sjálfstæðisflokksins að
koma á slíku samstarfi. Eftir
að viðræðunum um þjóðstjórn
lauk, sneri Sjálfstæðisflokkur-
inn sér nær eingöngu að viðræð-
unum við verkamannaflokkana,
enda taldi Ólafur Thors sig að-
eins hafa von um forsætisráð-
herratign og mikil hlunnindi
fyrir stórgróðamenn með því
móti. Það sézt líka bezt á fyrstu
forustugrein Morgunbl. eftir
stjórnarskiptin, 4. nóv., að Sjálf-
stæðisflokkurinn lagði megin-
áherzlu á samvinnu við verk-
lýðSflokkana. þar segir m. a.:
„Stjórnarflokkarnir þrír hafa
samanlagt næi>-allt kjörfylgi í
'kaupstöðum og stærri kauptún-
um landsins. Sjálfstæðisflokk-
urinn einn framt að helming
kjörfylgis í sveitum. Þegar á það
er litið, hvort nokkurn einn
hinna fjögra þingflokka mætti
öðrum fremur missa til þess að
geta skapað einingu og innan-
landsfrið, þá er það bersýnilega
Framsóknarflokkinn."
Þessi ummæli Mbl. gefa það
bezt til kynna, hvort Sjálfstæð-
isflokkurinn hafi lagt mesta
áherzlu á að ná samkomulagi
við Framsóknarflokkinn og reynt
fyrst við hann til þrautar —
flokkinn, sem aðalmálgagn
Sjálfstæðisfl. segir að helzt megi
vera utan við, ef tryggja eigi
þjóðareininguna. Forrájjamenn
Sjálfstæðisflokksins hefðu hag-
að sér meira en óskynsamlega
samkvæmt þessari yfirlýsingu
Mbl., ef þeir hefðu leitað eftir
samvinnu við þann flokkinn
fyrst og fremst. ,
Þeir gerðu það ekki heldur,
eins og sýnt hefir verið fram
á hér í blaðinu. Að vissu leyti
skal það eigi harmað af Fram-
sóknarfl., því að hann fékk sig
vel saddan af sambúðinni við
Sjálfstæðisflokkinn vorið 1942.
En þrátt fyrir þá reynslu, var
Framsóknarflokkurinn reiðubú-
inn til að reyna enn að vinna
með Sjálfstæðisflokknúm, ef það
hefði mátt verða til að tryggja
þjóðinni heilbrigðari stjórnar-
stefnu en þá, sem ofan á varð.
Nýir siðir.
í blöðum Sjálfstæðismanna er
sífellt tönnlast á því, að Fram-
sóknarmenn sýni þegnskapar-
leysi og ábyrgðarleysi með því að
styðja ekki hina nýju ríkis-
stjórn. Er þetta helzt til ný-
stárleg skýring á þessum tveim-
ur hugtökum, því að hingað til
hefir það ekki þótt sýna þegn-
skap eða ábyrgðartilfinningu að
kaupa sér völd, fríðindi og ráð-
herrastóla fyrir að fylgja fram
stefnu, sem að dómi hlutaðeig-
anda er háskasamleg fyrir land
og lýð. Sannast hér hið forn-
kveðna, að nýir siðir koma með
nýjum herrum. ,
Ólafur gengur að öllu,
Tveir f Alþýðuflokksmenn,
Jón Blöndal hagfræðingur og
Jóhann Sæmundsson læknir,
leggja nú næstum saman dag
og nótt við samningu alþýðu-
tryggingalaganna nýju, en fé-
(Framhald á 8. síöu)
ERLENT YFIRLIT:
Nýja „lman(( irá Moskvu
grunnkaup á mánuði. Það er
vissulega ekki fýsilegt að gerast
sjómaður upp á þær spýtur, að
verða kannsfte talsvert meira en
helmingi kauplægri en verka-
maður, sem vinnur miklu auð-
veldari og áhættuminni vinnu í
landi. Flóttinn frá sjávarútveg-
inum er líka auðsær. í einni ver-
stöð varð í sumar að fá 50 Fær-
eyinga, svo að hægt væri að
manna skipin, því að íslending-
ar fengust ekki. Þegar þetta ger-
ist nú, hvað veyður þá seinna?
Það er þannig alveg sama
hvernig menn velta þessu fyrir
sér. Öll rök ber að einni og sömu
.niðurstöðu: Dýrtíðin, kaup-
gjaldið og verðlagið, verður að
lækka.
Það er meginfjarstæða, að
niðurfærsla dýrtíðarinnar, kaup-
gjaldsins og verðlagsins, þurfi
að skerða neitt kjör verka-
manna. Verkamenn í Bretlandi
munu t. d. hafa það sízt verra
en hér, þótt kaupið sé stórum
lægra þar í krónutali. Niður-
færsla dýrtíðarinnar myndi að
vísu verka þannig, að verka-
menn fengju færri krónur en
þær yrðu jafnframt miklu verð-
meiri. Heildarútkoman yrði því
mjög svipuð. Hinsvegar yrði at-
vinnan og afkóma verkamanna
miklu öruggari, því að ekki
þyrfti þá að óttast stöðvun at-
vinnulifsins.
Þess vegna er niðurfærsla
dýrtíðarinnar hagsmunamál
allra, verkamanna eigi síður en
framleiðenda. Þess vegna vinna
þeir þjóðinni illt verk, sem
reyna að leyna verkamenn þess-
ari staðreynd og, blekkja þá með
rósrauðum skýjaborgum um ný-
sköpun, sem þeir eru raunveru-
lega að koma í veg fyrir með
heimskulegri og ábyrgðarlausri
fjármálastefnu. \
Síðan Alþjóðasamband komm-
únista var lagt niður á fyrra ári,
hefir mjög verið um það rætt,
hvort þar hafi verið um annað
en sjónhverfing að ræða, og
breytingin sé aðeins sú, að
kommúnistaflokkunum utan
Rússlands sé fiú stjórnað leyni-
lega frá Moskvu í stað þess, að
það var gert opinberlega áður.
Margir þeir blaðamenn, sem
nákunnugastir eru, hafa haldiö
fram þessari skoðun, og hafa þeir
fært ýms veigamikil rök fyrir
máli sínu. Þeir hafa talið, að
Rússar hafi gert þessa form-
breytingu vegna samvinnu
sinnar við Breta og Banda-
ríkjamenn, því að það hefði get-
að spillt- sambúðinni, ef þeir
styddu opinberlega flokka, er
ynnu að því að steypa stjórn-
skipulagi þessara þjóða. Enn-
fremur hafa þessir menn bent á,
að Rússar teldu kommúnista-
flokkana ná beztum árangri, ef
þeir létust fylgjandi þjóðlegri
stjórnarstefnu í hverju einstöku
landi, en meðan flokkarnir
voru undir opinberri yfirstjórn
í Moskvu, gékk þeim erfiðlea að
ná á sig nokkrum þjóðlegum
blæ.
Ýmsir atburðir, sem hafa gerzt
síðan Alþjóðasambandið var lagt
niður, virðast mjög hafa styrkt
skoðun þessara manna. Það er
einkennandi, að kommúnista-
flokkarnir hafa enn sem fyrr
nákvæmlega samræmda starfs-
hættí. Breytingar á áróðri þeirra
og málflutningi gerast t. d. sam-
tímis í öllum löndum, eins og
áður tíðkaðist, enda þótt stað-
hættir séu misjafnlega hentug-
ir fyrri slíkt. Bendir þetta ein-
dregið til þess, að þeir fari enn
eftir einni og sömu „línu“, sem
þeir fái frá sameiginlegri yfir-
stjórn.
Gleggsta dæmi um þetta er
sú mikla áleitni, sem kommún-
istar sína nú í því að komast
inn í borgaralegar ríkisstjórnir.
Hefir þetta vakið énn meiri at-
hygli sökum þess, að allt fram
til síðustu áramóta hafa kom-
múnistar ekki áfellst sósíal-
demókrata fyrir annað meira en
þátttöku í ■ borgaralegum ríkis-
stjórnum. Þeir hafa talið slíkt
afsláttarpólitík af verstu teg-
und og hin mestu svik, sem unnt
hafi verið að sýna sósíalisman-
um.
Þessi skyndilega breyting á
afstöðu kommúnista varð á síð-
astliðnum vetri. Hún byrjaði á
Ítalíu. Kommúnistar höfðu mjög
átalið Bandamenn fyrir að
semja við Badogliostjórnina
um vopnahlé, en töldu það samt
nokkrar málsbætur, að Banda-
menn viðurkenndu hana ekki
sem formlega stjórn Ítalíu. En
fljótt breyttist þessi áróður
kommúnista, því að Rússar gerð-
ust fyrstir til að viðurkenna
Badogliostjórnina og gerðu það,
án þess að Bretum og Banda-
ríkjamönnum væri kunnugt um
það, fyrr en eítir á. Um líkt leyti
kom til Ítalíu ítalskur kom-
múnistaforingi, er lengi hafði
dvalið í Moskvu og verið ritari
Alþjóðasamband kommúnista
seinustu árin, Togliatti að nafni.
Hann hóf strax áróður fyrir
því, að allir flokkar mynduðu
stjórn undir forustu Badoglios
og komst sú stjórn brátt á
laggirnar, þrátt fyrir talsverða
andstöðu frjálslynd’u flokkanna.
Togliatti tók sjálfur sæti í
stjórninni. Þegar stjói-nin flutti
til ftómaborgar, hugðist Bado-
glio að endurskipuleggja hana
og vildu kommúnistar enn styðja
hann. Frjálslyndu flokkarnir
neituðu því þá eindregið og var
mynduð ný stjórn andfasista
undir forustu jafnaðarmanns.
Um líkt leyti og Togliatti kom
til Ítalíu, komu nokkrir franskir
kommúnistaleiðtogar, sem verið
höfðu i Moskvu, til Algier, þar
sem stjórn de Gaulls var þá.
Þeir hófu strax áróður fyrir því,
að kommúnistar fengju sæti í
stjórninni. Eftir nokkurt þóf
fengu þeir því framgengt.
Þegar belgiska stjórnin var
endurskipulögð eftir heimkom-
una í septembermánuði síðastl.,
hófu kommúnistar þar mikla
baráttu fyrir því, að fá sæti í
stjórninni. Hótuðu þeir að gera
stjórninni allt sem erfiðast, ef
þeir fengju ekki sæti í henni.
Jafnaðarmenn þar veittu því
harða mótspyrnu, að kommún-
istar fengju sæti ,í stjórninni,
en íhaldsflokkurinn var því
fylgjandi, og varð sú niðurstað-
an, að þeir fengju tvo ráðh-erra.
t Rúmeníu fengu kommúnist-
ar strax sæti í stjórn þeirri, er
Mikael konungur myndaði eftir
viðskilnaðinn við Þjóðverja, og
hafa þeir síðan fengið aukna
þátttöku í henni, enda fara þeir
nú sínu fram þar, en Rúmenía
er nú hernumin af Rússum.
Ástæðurnar til þess, að kom-
múnistaflokkunum virðist þann-
(Framliald á 8. síðu)
MWIR M6RANNANNA
í Þjóðviljanum á sunnudaginn var,
er þannig lýst samningaviðræðum
Sósialistaflokksins við hinn nýja for-
sætisráðherrá:
„Hins vegar sýndi það sig, þegar
Sósíalistaflokkurinn fór að taia við
núverandi forsætisráðherra um áhuga-
mál sín, að samkomulag fékkst um
ýms þeirra, án þess að gera þau að
opinberum skilyrðum."
Það myndi vafalavst mörgum þykja
fróðlegt að vita, hVer þessi „óopin-
beru“ skilyrði eru, sem Sósíalistaflokk-
urinn setti forsætisráðherranum og
samkomulag varð um. Þegar Ólafur
fékk stuðning Sósíalistaflokksins vorið
1942, voru hin „óopinberu" skilyrði þá,
samkvæmt upplýsingum, sem Ólafur
gaf síðar, að hann mátti engan ágrein-
ing gera í stórmálunum og „þó allra
síst i dýrtíðarmálunum."
X X *
Fyrsta daginn, sem Þjóðviljinn kom
út eftir prentaraverkfallið, brýndi hann
mjög fyrir stjórnarflokkunum, að þeir
yrðu að leggja niður þras og erjur.
Næsta dag birti hann fimm dálka
grein um Alþýðuflokkinn, þar sem
tónninn var yfirleitt á þessa leið:
„Alþýðublaðsklíkan — þessi yzti
“hægri armur Alþýðuflokksins, sem
hampar róttækum slagorðum í ann-
arri hendi og fasistiskum kúgunar-
aðferðum í hinni. Þessi klíka vildi
undir engum ki-ingumstæðum sam-
vinnu. Hún vildi fá að þjóna aftur-
haldinu í Framsókn og Vísi eins og
undanfarið."
X * X
Morgunblaðið er enn ekki fullkom-
lega búið að samræma fréttaflutning
sinn hinni nýju stjórnarsamvinnu,
en Þjóðviljinn ætlar sér bersýnilega
að sjá um, að það bregðist ekki þeirri
skyldu. Nýlega varð Mbl. það á, að
segja frá óöldinni í Frakklandi, sem
skæruliðar kommúnista eru valdir að.
í tilefni af því segir Þjóðviljinn 8. þ.
mánaðar:
„Gegnir furðu, að maður sá, sem sér
um útlendar fréttir ^Morgunblaðsins,
skuli leyfa sér áð byggja hinn stutta
Frakklandspistil sinn (4. nóv.) á þýzka
útvarpinu og fullyrða, að „öngþveiti"
ríki í Frakklandi og menn séu teknir
af lífi, án dóms og laga.“
Vafalaust má telja, að fréttaritari
Mbl. hafi farið eftir enskum heimild-
um. Mörg ensk blöð hafa flutt greini-
legar fréttir um ógnaröld í þeim hér-
uðum Frakklands, sem skærusveitir
kommúnista ráða yfir. Blöðin segja
til dærtjis, að hundruð manna hafa
verið líflátnir án dóms og laga. M. a.
hefir aðalblað Anthony Edens, Yorks-
hire Post, sagt frá þéssu. En Mbl. má
ekki hér eftir sækja erlendar fréttir
í blöð eins og Times, Manchester
Guardian, Yorkshire Post og Observer,
heldur verður það nú að leita til Daily
Worker sem aðalheimild sína um út-
lenda atburði.
* x x
Mbl. er ákaflega hrifið af Ólafi Thors
um þessar mundir. Síðastl. laugardag
segist blaðinu um nýju stjórnarmynd-
unina m. a. á þessa leið:
„Þar voru ýmsir góðir menn að verki,
en óefað má fullyrða að drýgst hafi
verið verk formanns Sjálfstæðisflokks-
ins, Ólafs Thors. Það er fyrst og fremst
vegna víðsýni hans og ágætra forystu-
hæfileika, að samstarfið náðist."
Blaðið segir ennfremur um forgöngu
Sjálfstæöisflokksins í stjórnarmyndun-
armálinu:
„Sýndi flokkurinn þar mikla þraut-
seigju og þolinmæði, og þá fyrst og
fremst formaður flokksins, ^Ólafur
Thors. Hann gafst aldrei upp. Alltaf
taldi hann einhverja von.“
Það er bersýnilegt á þessu, að Mbl.
hyggst að gera Ólaf Thors að þjóðar-
dýrlingi fyrir framkomu hans í þessu
máli, enda er óspart að því unnið af
ýmsum flokksmönnum hans. Rifjar
það upp söguna af brezkum forsætis-
ráðherra, er gerði hverja tilraunina ó-
heppilegri til að reyna að bjarga
heimsfriðnum og fór margar erindis-
leysur til annarra landa, unz honum
tókst að koma heim með Munchen-
sáttmálann fræga. Hann þóttist þá
hafa bjargað heimsfriðnum, líkt og
Ólafur Thórs þjóðareiningunni nú,
og fyrir þetta verk var hann líka hyllt-
ur meira og féklc fleiri heillaóskaskeyti
en nokkur breskur forsætisráðherra,
fyr og siðar. Hrifningin barst meira
að segja hingað til íslands og í einni
forustugrein í Mbl. stóðu þá þessi orð:
„Með starfi sínu undanfarið í þágu
friðarins hefir Chamberlain getið sér
ódauðlegt nafn í veraldarsögunni. Hann
verður þjóðhetja ekki aðeins í sínu
ættlandi, heldur og í öllum löndum
heims." -
Allir kannast við framhaldið af sög-
unni um Chámberlain, og hversu
mikið hann er hylltur nú. Reynslan
á hinsvegar eftir að sýna, hvert verð-
ur framhaldið af sögunni um Ólaf
og hve dáður hann verður síðar. ,