Tíminn - 30.12.1944, Blaðsíða 8

DAGSKRÁ er bezta íslenzku tímaritið um
4
þjóðfélagsmál.
Deirf sem viljfa kynna sér þjóðfélagstnáI, itin
lend og útlend, þurfa að lesa Dagskrá.
? AMÁLL
Eina sparnaðartiilaga Péturs er að felia
. Vv I
niður framlag til landbúuaðarins
(Framhald af 1. síöu)
Þar sem annáll Tímans hefir
að mestu fallið niður í desember,
vegna óvenjulega mikilla jóla-
auglýsinga, verður birt hér yfir-
lit um helztu atburði mánaðar-
ins.
Gagnsókn Þjóðverja er vafa-
laust athyglisverðasti atburður
mánaðarins. Hún hófst þann 17.
Fyrstu dagana tókst Þjóðverjum
að sækja alllangt inn í Suður-
Belgíu og Luxemburg, enda kom
sóknin Bandamönnum á óvart
og flugher þeirra gat ekki beitt
sér vegna óveðurs. Seinustu daga
hefir veðrið verið betra og er nú
talið að sóknin sé stöðvuð í bili.
Tilgangur hennar mun hafa ver-
ið að taka Antwerpen og inni-
króa tvo heri Bandamanna í
Hollandi og Norður-Belgíu.
Vonlaust má nú telja, að þessi
tilgangur náist, en hins vegar
getur þetta truflað allar áætl-
anir Bandaínanna og tafið fyrir
úrslitunum.
Borgarastyrjöldin í Grikklandi
hefir verið annað helzta um-
ræðuefni mánaðarins. Hún hófst
um mánaðamótin, er skærulið-
ar vinstri flokkanna neituðu að
leggja niður vopn og ráðherrar
þeirra fóru úr stjórninni. Áttu
kommúnistar mesta sök á því,
hvernig fór. Brezka stjórnin lýsti
strax fylgi sínu við þá stefnu
grísku stjórnarinnar að afvopna
allar pólitískar skærusveitir áð-
ur en til kosninga væri gengið.
Hefir verið barizt allan mánuð-
inn í Aþenu og víðar, en Bretar
hafa samt farið sér hægt, í von
um að samkomulag næðist.
Churchill og Eden fóru til Aþenu
um jólin til að reyna að koma
á sáttúm, en ekki er énn full-
reynt um árangurinn.
Sókn Rússa í Ungverjalandi
hefir miðað vel áfram og eru
þeir nú búnir að umkringja
Budapest og vafaláust í þann
veginn að ná henni alveg á vald
sitt. Rússar hafa einnig sótt
Kanpfélag N.-Þing.
liálfrar aldar gamalt
(FramhalcL af 1. siðu)
aðarins, þegar gengislögunum
var breytt.
Það er auðvitað aukaatriði hjá
þessari buxum klæddu Leitis-
Gróu, að það voru ekki aðeins
Framsóknarmenn, sem fylgdu
því þá að breyta gömlu gengis-
lögunum, til þess að bændur
gætu fen^ið verðlag sitt leiðrétt,
miðað við hækkaðan fram-
leiðslukostnað — heldur einnig
margir aðrir þingm'enn, þ. á m.
Jón sjálfur.
En þótt honum sæist yfir
þetta, til þess að geta skriðið af-
nógu mikilli auðmýkt fyrir hús-
bændum sínum í bæjunum, þá
bar honum skylda til þess að vita
og viðurkenna, að hefðu ákvæði
gengislaganna átt að gilda eftir
að kaupgjald í sveitum hækk-
aði á stríðsárunum og annar
framleiðslukostnaður, þá hefði
fjárhagslegt hrun beðið bænda-
stétt.arinnar.
Þcir, sem staðið hafa fyrir
kauphækkunum í landinu og
þannig knúð áfram dýrtíðar-
skútuna, eru að reyna að leiða
athyglina frá því, sem þeir hafa |
gert með því að benda á hækk-
að verðlag , landbúnaðarafurða,
og aísaka sig með því, en vilja
ekki kannast við þá staðreynd,
að verðlag þeirra er afleiðmg
kaupgjaldshækkana og hækkaðs
framleiðslukostnaðar.
Það er mannlegt af bæjar-
þingmönnum að reyna þannig
að breiða yfir br.esti sína, en
hitt er ekki rírannlegt, að
bændafulltrúi á Alþingi skuli
leigja sig, til þess að læða því
inn þjá mönnum, að bændur eigi
höfuðsök á dýrtíðinni, og færa
þær ástæður til, að bændur hafi
ekki viljað þola bindingu geng-
islaganna, þar sem ekkert tillit
var tekið til aukins framleiðslu-
kostnaðar.
Hversu lengi verður slíkt þol-
að? Bændur um allt land beina
þeirri spurningu til Austur-
Húnvetninga.
talsvert inn í Slovakíu og sam-
kvæmt þýzkum fréttum eru þeir
að hefja stórsókn í Lettlandi til
þess að ná Ríga. Almennt er
talið, að Rússar muni brátt
hefja aðalsókn sína í vetur.
Á Filippseyjum hefir Banda-
ríkjamönnum orðið vel ágengt.
Vörn Japana á Leyte virðist nú
alveg þrotin, þrátt fyrir ýtrustu
tilraunir þeirra, til að flytja lið
þangað. Þeir hafa einnig tekið
eyna Mindora, sem er rétt hjá
Luzon, og varð þar lítið um
varnir.
Samningur Rússa og Frakka
er gerður var, þegar þeir de
Gaulle og Bridoult voru í
Moskvu, hefir vakið talsverða
athygli. Honum svipar um margt
til Brezk-rússneska samnings-
ins, er gerður var fyrir nokkru
síðan. Þá hafa Frakkar sent full-
trúa til Lubjinstjórnarinnar, en
taka þó fram, að þeir viður-
kenndu enn pólsku stjórnina í
London, sem stjórn Póllands.
Þrátt fyrir aukið vinfengi við
Rússa,taka forráðamenn Frakka
fram, að samvinnan viö Breta
sé þeim þó mest virði.
Hvað lengi ætla
Hiíiivetniiigar . . .
(Framhald af 1. síðu)
var haldinn „Menningarsjóðs-
fundur“. Menningarsjóðinn
stofnaði félagið fyrir nokkrum
árum, en tekjur hans eru 75%
af árlegum hagnaði af verzlun
við utanfélagsmenn, frjáls
f/amlög, áheit o. fl. Á þeim
fundi var aðallega rætt um út-
gáfu á sögu Þingeyjarsýslna,
sem nú ér fyrirhuguð.
í ráði mun hafa verið að gefa
út minningarrit um hálfrar ald-
ar starf félagsins áður en langt
líður.
Svíat' hyígja á auk-
ín víðskíptí víð
Istend’nga
Frá því var skýrt í Svenska
Dagbladet 22. f. m., að stofnað
hafi verið í Stokkhólmi hlutafé-
lag til að reka verzlun* við ís-
land. Meðal stofnenda þessa
fyrirtækis eru nefndir Helge
Norlander, forstjóri Sveaexport,
og Seth Brinck, forstjóri Sal-
éneimskipafélagsins.
Þetta nýstofnaða félag hefir
í hyggju að koma upp beinum
skipaferðum milli Svíþjóðar og
íslands að stríðinu loknu. Fé-
lagið stefnir að tvennu: útflutn-
ingi sænskra vara til íslands og
sölu íslenzkra vara í Svíþjóð.
Gera forgöngumenn þess sér
vonir um, að upp af þessu geti
sprottið allumfangsmikil við-
skipti milli landanna.
-----------—t ————
Vinnið ötullega tgrir
Tímann.
samkvæmt upplýsingum Árna
Pálssonar verkfræðings yrði
aukning Laxárvirkjunar svo ó-
dýr, að árskw. myndi ekki kosta
yfir 150 kr. Rafmagnið yrði því
meira en helmingi ódýrara á
Akureyri en í Reykjavík.
Þeirri fullyrðingu, að hægt sé
að notá næturrafmagn frá núv.
Sogsvirkjun, er algerlega hrpnd-
ið af hinum ameríska verkfræð-
ingi. Sýnir hann fram á með
glöggum rökum, að þessi orka
sé svo lítil, að hún nægi ekki
fyrir nema verksmiðju, sem sé
of lítil fyrir þarfir þjóðarinnar,
og myndu líka framleiða miklu
dýrara áburð vegna þess að
kostnaðurinn leggst á svo lítið
áburðarmagn.
Málstaður stjórnarsinna batn-
ar því sízt við þessi ósannindi og
rakafals Mbl. Slíkur vopnaburð-
ur sýnir betur en nokkuð annað,
hve aumur og óverjandi þessi
málstaður er.
Ejarai málsiiiK.
Það er alveg sama hvernig lit-
ið er á þetta mál. Niðurstaðan
verður jafnan sú sama: Áburð-
arverksmiðjan er mál, sem hlot-
ið hefir óvenjulega góðan undir-
búning, og er eitthvert allra
brýnasta hagsmunamál land-
búnaðarins. Ástæðan til þess, að
Nýtt dæmi um Kveld
úifsbla^amennsku
í forustugrein Mbl. í gær var
nýtt dæmi um Kveldúlfsblaða-
mennskuna, sem nokkuð var
vikið að í seinasta bíaði. Mbl.
segir fyrst frá því, að íslenzki
sendiherrann í London hafi sagt
blaðamönnum frá því, að lækk-
un fiskve’rðsins í Bretlandi væri
í vændum. Síðan segir það:
„Það er engu líkara en að
andstæðingablöð íslenzku rík-
isstjórnarinnar hafi tekið
þessi ummæli sendiherrans
sem einhverjum fagnaðarboð-
skap“.
Sannleikurinn er sá, að blöð
Framsóknarmanna skýrðu frá
þessum ummælum sendiherra í
algerlega hlutlausum frétta-
greinum og hafa ekki minnst
neitt á þetta mál frá eigin
brjósti. En Kveldúlfsmennirnir
þykjast þurfa að gera Fram-
sóknarmenn sem tortryggileg-
asta og þess vegna er ekki hik-
að við að segja þau ósannindi, að
þeir hafi tekið þessum slæmu
tíðindum eins og „fagnaðar-
boðskap“.
IVýkomin
Brjósthold
með samfestum erma-
blöðum.
Verzlun H. TOFT
Skólavörðustíg 5. Sími 1035.
framgangur þess er stöðvað-
ur, er eingöngu sú, að stjórnar-
sinnar eru búnir að auka svo
eyðsluútgjöld ríkisins, að þeir
neyðast til að spara eitthvað og
þá koma þeir ekki auga á neitt,
nema áburðarverksmiðjuna.
Það er alveg sama saga og hjá
Jakob Möller, þegar hann hugð-
ist að fara að spara á fjárlög-
unum. Hann sá engin önnur úr-
ræði en að fella niður framlog
til landbúnaðarins.
Þeir menn, sem nú fara með
stjórn landsins, bera ekki skiln-
ing á hag og þarfir landbún-
aðarins og þess vegna skera þeir
niður framlögin til hans í þau
fáu skipti, sem þeim kemur til
hugar að spara. Það er talandi
tákn um þetta, að eina sparn-
aðartillaga fjármálaráðherrans
á þessu þingi er að fella niður
framlagið til áburðarverksmiöj -
ilnnar.
Þetta er kj arni þessa. máls. Sú
spá Gísla alþingisforseta, að
núv. stjórnarsamvinna myndi
bitna á búandmönnum og hag-
ur þeirra yrði að víkja fyrir bæj-
arhagsmununum og rauða brölt-
inu, er þegar komin fram. Gegn
því er af hálfu bænda og annara
landbúnaðarvina ekki nema
eitt svar. Það er að fylkja sér
enn betur saman um þann flokk
og þá menn, sem berjast fyrir
hagsmunum landbúnaðarins.
Frú Chiang Kai-shck
(Framhald af 5. síðu)
Kínverjar gripu til vopna gegn
þeim og börðust djarflega. Og
þrátt fyrir hergagnafjölda sinn
og herkænsku heppnaðist Jap-
önum ekki og hefir enn ekki
heppnast að slökkva þann eld,
er Chiang-hjónin höfðu kveikt í
hjörtum landsbúa.
Frú Chiang gekk í flugliðið.
Þrátt fyrir það, að hún var allt-
af veik í flugvél, flaug hún meir
yfir landið þvert og endilangt
en nokkur annar. Hún t^laði
kjark í hermennina, og þeir élsk-
uðu hana og litu á hana sem
móður sína.
Kinverski herinn varð að
hörfa stöðugt lengra og lengra
inn í landið. Daglega berast
fregnir af orrustum hans við
Japani.Alltaf öðru hverju skýtur
upp nafni frú Chiang. Ennþá
berst hún fyrir frelsi lands síns
— ótrauð og hugdjörf. Hún hefir
á síðustu árum ferðast víða um
Ameríku og hefir hvarvetna
vakið aðdáun — og almenna
samúð með þjóð sinni, en henn-
ar málstað heldur þún stöðugt
á lofti.
Konur henni líkar eru því
miður allt of fáar. En það er
trú mín, að hún muni fyrirmynd
allra kvenna, er unna landi
?ínu og þjóð. Framkoma henn-
ar er eftirbreytnisverð öllum
konum — hvort heldur þær eru
kínver.skar eða íslenzkar, hvar
sem þær eru í heiminum. Nafn
hennar mun verða skráð á
spjöld sögunnar, sem nafn þeirr-
ar konu, er einna mest gagn
hefir unnið þjóð sinni. S. I.
RIKISEJTV ARPID
U tvarps auglýiíogar
berast með hraða rafmagnsins og áhrifi^m hins talaða orðs til
um 100 þús. hlustenda í landinu.
Afgreiðsla auglýsinganna er á IV. hæð í Landssímáhúsinu. —
Afgreiðslutími er:
Virkg daga, nema laugardaga,
Laugardaga ................
Sunnudaga .................
kl.
9.00-
9.00-
11.00-
-11.00 og 13.30—18.00
-11.00 og 16.00—18.00
-11.30 og 16.00—18.00
Afgreiðslusími 1095.
RÍKIStTVARPID.
-QAMLA BÍÓ-
„7 BLÓMARÓSIR64
(Seven Sweethearts)
Kathryn Greyson
Van Heflin
S. Z. Sakall.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Barnasýning kl. 3:
Bainbi
Walt Disney-teiknimyndin.
1 Aðgöngum. seldir kl. 11—12
► i:ýja n.O.
SKEMMTISTAÐ-
IIRIM „CONEY
ISLAND“
Dans og söngvamynd í
eðlilegum litum. Aðalhlut-
verk leika:
Betty Grable
Cesar Romero
George Montgomery.
Sýning kl. 5, 7 og 9.
Verziun Vaidimars Long
óskar vinum og velunnurum gleöilegs árs
og pakkar þau liönu.
Gleðilegt nýájr!
Þökk fyrir viðskiptin á liðua árinu.
Verzlunin Olympia
Vesturgötu 11.
Tílkynning
Með tilvísun til tilkynniugar Yið-
skiptaráðsins, ilags. 11. okt. s. 1. lief-
ir ráðið ákveðið, að frá og með 15.
jan. 1945 skuli vörubirgðir, sem eru
eldri en frá 16. okt. 1944, verðlagðar
samkvæmt ákvæðum tilkynningar
jiessarar. Þetta tekur þó aðeins til
lieirra vöriitegiuula. seni verðlags-
ákvæði voru sett uiii í fyrsta sinni
með ofangreindri tilkynningu.
Reykjavík, 27. des. 1944.
VERDLAGSSTJ ÓRUMN.
Trésmiðja Borgaríjarðar h.i.
Smíðar glugga, hurðir, eldhúsinnréttingar
og ýmsa innanstokksmuni.
Höfum fyrirliggjandi líkkistur.
I
Þeír, sem ætla að byggja í vor ættu að tala við okkur sem fyrst
og tryggja sér hurðir og glugga í tíma.
7