Tíminn - 09.02.1945, Blaðsíða 2

2
TÍMEVjV. föstudaginn 9. febr. 1945
21. ftlað
Föstudaginn 9. febr.
J ar df æktarlaga-
frumvarpíd
Það er tvímælalaust stærsta
íramfaramál landbúnaðarins
nú, að allri heyöflun verði kom-
‘ið á véltækt og vel yrkt land.
Eftir að komið hefir verið á
yfirleitt vélavinnu víð heyskap-
inn, verður búskapurinn á
margan hátt hagkvæmari og ó-
dýrari en nú. Fjölmargir bænd-
ur geta þá sparað sér mikið að-
keypt vinnuafl, sem er nú einn
stærsti kostnaðarliður búskap-
arins.
Engúm er þetta heldur aug-
ljósara en bændum sjálfum. Hin
mikla eftirspurn þeirra eftir
ræktunarvélum og heyvinnuvél-
um, sem hvergi nærri hefir ver-
ið hægt að fullnægja undan-
farin ár, sannar þetta bezt. Ýms
búnaðarfélög hafa líka sett sér
það mark, að koma öllum hey-
skap á félagssvæði sínu á vél-
tækt land -innan 10 ára.
í samræmi við þessa brýnu
þörf landbúnaðarins og óskir
bænda, flutti Framsóknarflokk-
urinn á þingi 1943 frv. um
breytingu á jarðræktarlögunum,
er stefndi að því marki, að allri
heyöflun landsmanna yrði kom-
ið á véltækt land innan 10' ára.
í frv. var gert ráð fyrir, að
þessu marki skyldi sumpart náð
með stórfelldri hækkun jarð-
ræktarstyrksins, unz hvert býli
hefði náð hæfilegu lágmarki
ræktaðs lands, og með því að
styrkja einstök búnaðarsam-
bönd eða deildir úr þeím til að
eignast fullkomnar ræktunar-
vélar og koma sér upp lærðum
vinnuflokkum til að fara með
þær.
Þetta frv. fékk daufar undir-
tektir núv. stjórnarflokka á
þingi 1943 og var að lokum vis-
að frá með rökstuddri dagskrá,
sem Kristinn Andrésson og Ei-
rlfeur Einarsson höfðu samið.
Aðalrökin í dagskránni voru
þau, að ,núgíldandi jarðrækt-
arlög væru nægileg 10 ára á-
ætlun“! Slíkur var áhugi kom-
múnista og fylgifiska þeirra
fyrir nýsköpun landbúnaðarins,
þegar á reyndi, þótt ekki skorti
stór orð um nauðsyn þessara
framkvæmda við önnur tæki-
færl.
Þrátt fyrir þessa andstöðu,
sem frv. mætti á þingi 1943,
tókst að þoka málinu það áleið-
is, að milliþinganefnd Búnaðar-
þings í landbúnaðarmálum tók
frumvarpið til athugunar og
samdi á grundvelli þess tvö ný
frumvörp, er voru tilbúin til
flutnings, þegar þing kom sam-
an í haust. Annað frv. f>allaði
um ræktunarsamþykktir og
voru tekin upp í það ákvæðin
um stuðning við vélakaup og
vinnuflokka búnaðarsamtak-
anna. Þessu frv. tókst að koma
í gegnum þingið, án verulegrar
mótspyrnu. Hitt frv. fjallaði um
þá breytingu á jarðræktarlög-
unum, að næstu 10 árin yrði
greiddur 100% hærri jarðrækt-
arstyrkur en lögin ákveða nú.
Raunverulega var þetta frv.
meginundirstaðan, því að ný-
tízkuvélar og vinnuflokkar
koma að litlum notum, ef bænd-
ur brestur fjárhagslega getu til
að rísa undir framkvæmdunum.
Þá er og þess að gæta, að með
þessum framkvæmdum er verið
að vinna í þágu allrar þjóðar-
innar og komandi kynslóða og
hagurinn verður mestur þeirra.
Þjóðfélagínu ber því að veita
þessum framkvæmdum ríflegan
‘stuðning.
Það hefir nú komið aftur á
daginn, líkt og á þinginu 1943,
að stjórnarflokkarnir hafa
minni skilning og áhuga fyrir
þessu máli en ætla mætti af
hinum stórfelldu „nýsköpunar-
loforðum" þeirra. Frv. hefir enn
enga endanlega afgreiðslu feng-
ið, þótt það sé búið að liggja
fimm mánuði fyrir þinginu.
Stjórnarsinnar hafa bersýnilega
kosið að geta eytt málinu, án
þess að verða ljósir að berum
fjandskap við það og var full-
trúi kommúnista í landbúnað-
arneínd n. d., ásamt Jóni Pálma-
syni, þvl látinn flytja breyt-
ingartíllögu, er stórsplllti fram-
ERLENT YFIRLIT;
Signrinn á Liizoii
Gleyminn borgarstjóri.
Borgarstjórinn í Reykjavík
gæti haft margt að hugsa þessa
dagana. Frágangur hins dýra
miljónafyrirtækis hitaveitunn-
ar hefir tekizt með þeim hætti,
að hún er eins oft nefnd kulda-
veita og hitaveita. Vatnsveita
bæjarins er orðin svo lítil, að
stór hverfi eru vatnslaus mestan
hluta sólarhrings. Kostnaður-
inn við skrifstofur og manna-
hald bæjarins vex svo ört, að
útgjöld hans aukast um a. m. k.
5.5 milj. kr. á þessu ári, þótt
ekki verði aukin framlög til
verklegra fyrirtækja. Þeim
hundruðum bæjarbúa fer stöð-
ugt fjölgandi, er búa í heilsu-
spillandi „bröggum", en á sama
tíma fjölgar „luxushöllum" stór-
gróðamanna í bænum. Gagn-
fræðaskólar og iðnskólar bæj-
arins eiga engin viðhlítandi
húsakynni, þótt aðrir kaupstað-
ir landsins hafi reíst vandaðar
byggingar yfir þessa ómissandi
fræðslustarfsemi. Bærinn á
ekkert fullkomið sjúkrahús,
bótt fyrir það sé hin brýnasta
börf. Stofnanir bæjarins eru á
hrakhólum um allan bæinn og
búa við algerlega ófullnægjandi
húsnæði, því að enn hefir bæj-
arstjórnin ekki sýnt þann mynd-
arbrag að koma upp ráðhúsi,
ains og hið miklu minna bæjar-
félag, Hafnárfjörður, hefir þeg-
ar gert.
Um þetta og margt fleira ætti
borgarstjórinn í Reykjavík að
hugsa, og þessi mál ætti hann
að hafa efst á blaði, þegar hann
skrifar pisla sína „Fjær og nær“
f Mbl. En borgarstjórlnn gleymir
bá ætíð þessu og öðru því, sem
honum.er næst, en hugsar ein-
göngu um það, sem fjær non-
um er. Og oft er frumleikinri
og áhugamálin ekki stærri en
bað, að hann verður að tína upp
gatslitinn áróður úr gömlum
Mbl.-árgöngum, eíns og t. d.
pistlar hans í Mbl. síðastl. mið-
vikudag eru ljósast dæml um.
Meðan borgarstjórinn bindur
bannig hugann aðallega við það,
sem fjær honum er og ekkert
kemur við stjórn bæjarmálanna,
er ekki að undra þótt margt sé
á tréfótum hjá bænum. P'yrir-
rennari hans, Jón Þorláksson,
fór öðru vísi að, því að hann
taldi borgarstjórastarfið svo
mikið verk, að hann afsalaði sér
strax þingmennsku, þegar hann
tókst það starf á heridur.
Lægir stjórnin
vind og sjó?
í Mbl. 3. febr. segir svo: „í
janúarmánuðí voru fluttar út
7000 smálestir af ísfiski, á móti
2000 smál. um sama leyti í fyrra.
Þessar tölur sanna, að sjómenn
og útvegsmenn hafa vissulega
notið góðs af aðgerðum ríkis-
stjórnarinnar — —“. Eins og
menn muna var janúarmánuð-
ur í fyrra mjög ógæftasamur,
svo að bátum gaf sjaldan á sjó,
en fisktökuskipin urðu að bíða
í höfn aðgerðalaus tímum sam-
an. Nú hefir veðurfar hins veg-
ar verið mjög hagstætt til sjó-
sóknar, svo að dæmi eru til að
bátar á Suðurnesjum hafi verið
búnir að fá á fimmta hundrað
skippund um síðustu mánaða-
mót. En ekki hafa menn vltað
fyr en nú, að þetta væri ríkis-
stjórninni að þakka og „að-
gerðum“ hennar. Var a. m. k.
varla von, að argvítugir stjórn-
arandstæðingar áttuðu sig á
þessu, því að um svona aðgerðir
hefir varla heyrst síðan á Gen-
esaret-vatni forðum.
Kaldhæðni örlaganna.
í skýrslu þeirri, sem ríkis-
stjórnin lét nýlega birta uin
fisksölumálin, var lögð á það
mikil áherzla, að stjörnin hefði
gert sitt ýtrasta til að fá fisk-
sölusamninginn við Breta fram-
lengdan. Hefur það þannig orð-
ið fyrsta verk Áka Jakobssonar
sem sj ávarútvegsmálaráðherra
að reyna að fá framlengdan
samning, sem kommúnistar
höfðu eitt sinn stimplað nokk-
urs konar landráðasamning' og
talið mjög óhagstæðan á þeim
tímum, þegar útgerðarkostnað-
ur var þó miklu minni en nú.
Mun ekki ofmælt, þótt þetta sé
kallað kaldhæðni örlaganna.
„Hraði í orðum“.
Ólafur Thors telur í for-
mannshugleiðingum sínum um
áramótin, að eitt af því, sem
krefjast verði af stjórnmála-
forustunni, sé „hraði í orðum og
athöfnum“. Hingað til virðist
forsætisráðherrann hafa lagt
meira upp úr fyrra atriðinu, þ.
e. „hraða í orðum“, sbr. „plöt-
una“ og fleira. En við hraðann
„í athöfnum" verður lítið vart
enn sem komið er.
Tólfmannanefndin
og „kollsteypan“.
Mbl. er nú enn einu sinni byrj -
að á gamla söngnum, að Fram-
sóknarmenn geti ekki áfellzt
stjórnina fyrir stefnu hennar í
dýrtíðarmálunum, því að hann
hafi verið þessari stefnu fylgj-
andi í tólfmannanefndinni.
Ef ritstjórar Mbl. væru sæmi-
lega hyggnir, ættu þeir ekki að
minna á tólfmannanefndina.
Samkvæmt frásögn Mbl. sjálfs,
gerði Sjálfstæðisflokkurinn þar
þá tillögu, að ekki mætti leyfa
neina kauphækkun, er leiddi til
vísitöluhækkunar. Þetta þýddi
sama og að stöðva. allar kaup-
'hækkanir, því að sú kauphækk-
kvæmd málsins, án þess þó að
draga úr framlagi ríkisins til
ræktunar. Stj órnarsinnar treystu
bví, að stuðningsmenn málsins
myndu snúast gegn þessari til-
lögu og þegar þeir, ásamt ein-
hverjum hluta’ stjórnarliðsins,
væru búnir að fella hana, væri
hægt að fella sjálft frv. á
grundvellí þess, að tillagan náði
ekki samþykki. Þetta tókst ekki,
þar sem stuðningsmenn frv.
vildu heldur fá það samþykkt,
þótt í lakara formi væri, en að
eiga á hættu, að það yrði drep-
ið. Stjórnarsinnar komust því í
talsverðan vanda og var það nú
helzt hugsað til bragðs að láta
málið daga uppi, en bæði er það,
að Framsóknarmenn ýta fast
eftir frv. og þinghaldið dregst,
vegna mistaka stjórnarflokk-
anna í launalagamálinu, syo að
stjórnarliðum mun verða þessi
l^usn torveld. Samkvæmt því,
s'em Jón Pálmason hefir nú
verið látinn lýsa yfir, í ísafold,
virðist það því orðin fyrirætlun
stjórnarsinna að vísa frv. frá á
grundvelli þess, að það sé ekki
nógu vel undirbúið í því formi,
sem það er í eftir að tillögur
kommúnista og Jóns voru sam-
þykktar!
Það er gamla sagan úr á-
burðarverksmiðjumálinu að
bregða fyrir sig undirbúnings-
leysi, þegar önnur úrræði brest-
ur.
Hverjum manni, sem nokkuð
athugar þetta mál, mætti hins
vegar vera ljóst, að það undir-
búningsleysi eitt tefur það, að
stjórnarsinna vantar skilninginn
og viljann, sem þarf til þess að
hrinda því fram. Framkoma
þessara manna á þingi 1943,
þegar þeir töldu „núgildandi
jarðræktarlög nægilega 10 ára
áætlun“ og framkoma þeirra
aftur nú, er óræk sönnun þess,
að þessum og öðrum stórmálum
landbúnaðarins, t. d. áburðar-
verksmiðjumálinu, verður ekki
hrundið fram, nema með veru-
legum breytingum á skipun
þingsins. Meðan menn úr
bændakjördæmum, eins og t. d.
Árnessýslu, Austur-Húnavatns-
sýslu, Eyjafjarðarsýslu, Snæ-
fellsnessýslu, Barðastrandar-
sýslu og Norður-ísafjarðar-
sýslu, veita málunum ekki full-
an og óskiptan stuðning, er eng-
in von til að vel fari. Bændur
geta sjálfum sér um kennt, a.
m. k. stór hluti þeirra, þegar
þannig fer. Eina ráðið til að
koma þessu og öðrum umbóta-
málum landsbyggðarinnar fram
er, að íbúar hennar fylki sér
fast um þann flokk, sem heill og
óskiptur berst fyrir þeim, Fram-
sóknarflokkinn. Aukin ítök
hans á Alþingi eftir næstu kosn-
íngar er eina leiðin til að koma
fram þessu og öðrum málum,
er tryggja landbúnaðinum þá
nýsköpun, sem komandi tímar
óhjákvæmilega krefjast.
un er ekki til, sem ekki hefir
áhrif á vísitöluna.
Framsóknarflokkurinn studdi
þessa tillögu Sjálfstæðismanna,
því að fyrst var að stöðva dýr-
tíðina og síðan að færa hana
niður.
Meðan búnaðarþing sat og
ákvað eftirgjöf bænda var ekki
að finna neinn bilbug á Sjálf-
stæðisflokknum í þessu máli. En
rétt á eftir gerðist „kollsteyp-
an“.Sjálfstæðisflokkurinn hvarf
frá þessari yfirlýstu stefnu
sinni um kaupgj aldsstöðvun og
stofnaði stjórn með kommúnist-
um, sem hafði það hlutverk að
stórhækka kaupgjald um land
allt með þeim afleiðingum, að
dýrtíðarvísitalán mun þjóta
upp, þó einkum næsta haust,
þegar nýja afurðaverðið kemur
til sögunnar.
Það er því ekki Framsóknar-
flokkurinn, sem hefir hvikað frá
stefnu sinni í tólfmannanefnd-
inni. Hún er enn sem fyrr stöðv-
un og niðurfærsla. Það er Sjálf-
stæðisflokkurinn, sem hefir gert
„kollsteypuna". Hann yfirgaf
stöðvunarstefnuna. Hann fór
inn á hækkunarbrautina. Þess
vegna eru fjármálin nú komin
í það öngþveiti, sem raun ber
vitni.
Skelegg barátta.
Þjóðviljinn lætur sem flokkur
hans berjist mjög skeleggri bar-
áttu i heildsalamálinu. Enn er
bó ekki kunnugt um annað verk
flokksins í því máli en að ráð-
herrar hans hafi lagt blessun
sína yfir þá ráðstöfun, að annar
aðaleigandi fyrstu heildverzlun-
arinnar, sem kærð var, var gerð-
ur samningamaður fyrir ríkis-
stjórnina erlendis rétt eftir að
kæran kom fram! Hafa þeir
bezt sýnt með því, hve alvarlegt
og vítavert þeir telja afbrot
þeildsalanna, og hve skeleggrar
baráttu megi vænta frá þeim
í þessu máli.
Vanþekking í sögu. 1
Ritstjórar Mbl. gera sig dag-
leg’a seka um sögufölsun. Þeir
eru alltaf að tuggast á því, að
ófarnaðurinn í dýrtíðarmárlun-
um reki rætur sínar til þess að
utanþingsstjórnin kom til valda
í desember 1942. Ófarnaðurinn
byrjaði sjö mánuðum áður, þeg-
ar fyrri ríkisstjórn Ólafs Thors
kom til valda. Á þessum sjö
mánuðum tvöfaldaðist dýrtíð-
in. Utanþingsstjórnin hélt dýr-
tíðinni nokkurn veginn í skefj-
um, svo að hún var svipuð síð-
astliðið haust og 1942, en hún
tók við af Ólafi. Þegar utan-
þingsstjórnin vildi svo hefjast
handa um niðurfærslu dýrtíð-
(Framháld á 7. siOu)
Stærsti sigurinn, sem hefir
verið unninn á þessu ári, og einn
stærsti sigurinn, sem hefir verið
unnin í allri styrjöldinni, er
tvímælalaust hin velheppnaða
landganga Bandaríkjamanna á
Luzon, stærstu eyju Filippseyja,
og hertaka höfuðborgarinnar
þar, Manilla. Þótt Bandaríkja-
mönnum heppnaðist að ná
Leyteey síðastl. haust, þótti
flestum sýnt, að þeir ættu enn
eftir harða og stranga baráttu
áður en þeir gætu náð verulegri
fótfestu á Luzon, sem sakir legu
sinnar og landkosta er lang-
samlega þýðingarmest allra Fil-
ippseyja, og vitað vaT, að Jap-
anir myndu verja af fyllstu
orku, enda búizt þar ram-
lega fyrir undanfarin þrjú ár.
Stríðsatburðirnir í Evrópu og
umtal manna um þá, hafa átt
sinn þátt í því, að þessum mikla
sigri Bandaríkjamanna hefir
ekki verið veitt eins mikil at-
hylgi og ella. Það verður bezt
ljóst, hvílíkur sigur hefir hér
verið unninn, ef menn renna
huganum til þess, að rétt
þrjú ár eru liðin síðan Banda-
ríkjamenn voru hraktir frá Fil-
ippseyjum, floti þeirra var hálf-
sigraður og flugvélakostur og
landher lítill, en Japanir voru
hinir öflugustu eftir margra ára
stríðsundirbúning. Það þarf
vissulega meira en lítið átak til
að sækja yfir margra þúsund
mílna haf með svo öflugum liðs-
kosti, að andstæðingarnir verða
að hrökkva undan á stöðvum
skammt frá heimalandinu, þar
sem þeir hafa þó vígbúizt kapp-
samlega um áraskeið. Emlþá
athyglisverðari verður og þessi
sigur, þegar þess er jafnframt
gætt, að Bandaríkjamenn skipa
% hluta Bandamannahersins á
vesturvígstöðvunum, halda uppi
meginloftsókninni gegn Þjóð-
verj um og hafa sent Rússum svo
íriikið af hergögnum, að þeim
hefir orðið kleift að sækja inn
í Þýzkaland. Sézt glöggt á þessu,
að Bandaríkin eru nú langsam-
lega öflugasta herveldi heims-
ins.
Sigur Bandarikjamanna á
Luzon byggist mjög á því, að
þeir'hafa algera yfirburði á sjó
og í lofti. Flestar eða allar til-
raunir Japana til að flytja aukið
lið til Luzon hafa því mistekizt.
Flugher Bandaríkjamanna hef-
ir átt einn veigamesta þáttinn
í því að yfirbuga mótspyrni^
japanska landhersins.
Þótt Bandaríkjamenn hafi
tekið Manilla, höfuðborg Fil-
ippseyja, fer því fjarri, að styrj-
öldirini um Filippseyjar sé lok-
ið. Eyjarnar eru rúmlega 7000
talsins og liggja á svæði, sem
er um 1150 mílur á lengd og
700 mílur á breidd. Japanir geta
því varizt á ýmsum smáeyjum,
þótt þeir missi aðaleyjarnar.
Langstærstu eyjarnar eru Lu-
zon, sem er um 41 þús. fermíl-
ur, og Mindanao, sem er um 37
þús. fermílur. Mindanao halda
Japanir enn og flestum öðrunj
stærri eyjunum, nema Leyteey
og Mindoro.
Markmið Bandaríkjamanna á
næstunni verður vafalaust fyrst
og fremst það, að koma sér ör-
ugglega fyrir á hernaðarlega
þýðingarmestu stöðvum eyj -
anna, en láta sig minna skipta,
bótt Japanir haldi ýmsum út-
skæklum. Frá þessum stöðvum
munu Bandaríkjamenn herða
loftsóknina gegn Japan og halda
uppi árásum á siglingar Japana.
Virðist það engan veginn ólík-
legt, að þeir geti að mestu
hindrað siglingar þeirra til
Indo-Kína, Indlandseyja og
Malajaskagans og yrði það Jap-
önum stþrkostlegur hnekkir.
Fyrir Bandahkjamönnum mun
og vaka að láta ekki með því
staðar numið, heldur halda
sókninni fram með nýrri inn-
rás frá þessum bækistöðvum,
sem myndi þá annaðhvort
beinast gegn Kína eða jap-
önsku eynni Formosu. Með töku
Luzon skapast Bandaríkja-
mönnum svo miklir sóknar-
möguleikar, að ekki virðist frá-
leitt að segja, að með henni hafi
beir þegar unnið hálfan sigur í
styrjöldinni.
Á þessu ári eru liðin 47 ár
síðan Filippseyjar komust fyrst
undir amerísk yfirráð. Banda-
ríkjamenn greiddu Spánverjum
20 milj. dollara fyrir þær, tsamt
Puerto Rico og Guam, eftir lok
spánsk-ameríska stríðsins. Und-
ir stjórn Bandaríkjamanna hafa
orðið þar meiri verklegar og
menningarlegar framfarir en
dæmi eru’ til annars staðar, á
bessum slóðum. íbúarnir hafa
Ííka stöðugt fengið meiri og
meiri sjálfstjórn og samkvæmt
samningi, er var gerður 1934,
áttu Filippseyingar að fá fullt
sjálfstæði árið 1946 og allur
amerískur her að fara úr land-
inu. Þó var ósamið um, hvort
Bandaríkjamenn fengju að
halda nokkrum flotastöðvum.
Atburðir þeir, sem síðar hafa-
gerzt, eru sagðir hafa aukið
beirri stefnu fylgi meðal Fil-
ippseyinga, að slíta ekki eins
fullkomlega tengslin við Banda-
ríkin og ráðgert hafði verið.
Framkoma Bandaríkjamanna
við Filippseyinga hefir oft verið
nefnd sem sönnun þess, að þeir
séu það stórveldið, er mest virði
rétt og frelsi smáþjóðanna. Það i
mun líka ekki sízt vegna þess-
(Framháld á 7. síöu)
í yfirlitsgrein Skutuls við seinustu
iramót er leitast við að skýra þáttöku
kommúnista í ríkisstjórninni. Skutull
segir m. a., að kommúnistar hafi óttast
kosningar og vlljað afstýra þeim fyrir
hvern mun:
„Ástæðurnar voru þessar: Komm
únistar höfðu lofað róttækri vinstri
stjórn fyrir seinustu kosningar og
vissu sig hafða fyrir þjóðarsök
um svik þeirra loforða. í annan
stað lagðist þungt í fang andúð
út af ábyrgðarlausri og misheppn-
aðri yerkfallapólitík haustsins, og
í þriðja lagi var flokksfjárhagur
þeirra sokkinn í þvílíkt skuldafen,
að engin leið var að leggja út í
kosningar eins og þá stóð á. Kurr
var kominn í bitlingalið kommún-
ista í Reykjavík út af þvi, að þeim
þótti flokkurinn höggva of mikið
skarð í bitlingana, en samt seig
sífellt meira og meira á ógæfu-
hliðina, enda er sagt, að hallinn
af útgáfu Þjóðviljans eins hafi
numið nokkuð á fimmta hundrað
þúsund króna á þessu ári, (þ. e.
1944).“
Með stjórnarþátttökunni gátu komm-
únistar og unnið fleira en að afstýra
kosningum. Skutull segir:
sig enn betur í bitlingaflóðinu, og
ef til vill koma flokksfjárhagnum
á réttan kjöl. Með þátttöku í
stjórn var hægt að semja vlð í-
haldið um lausn verkfallanna, sem
voru að tapast, og með stjórnar-
þátttöku var ennfremur hægt að
semja við Ólaf Thors um íhalds-
stuðning við kommúnista í kosn- :
ingunum tíl Alþýðusambandsþings-
ins.“ I,
Hér er vafalaust rétt. sagt' frá, enda j
margt af þessu komlð fram, eins og \
kauphækkanasamningarnir um lausn !
verkfallanna, íhaldsstuðningurinn
við kommúnista á Alþýðusam-
bandsþinginu og bitlingarnir, sem
kommúnistar hafa fengið. Ótalið er
þó það, sem kommúnistar hafa talið \
mikilsverðast, en það er, að stefna ;
þeirra fær að ráða í dýrtíðarmálunum
og þannig skapaður ákjósanlegasti jarð
vegur fyrir upplausn og byltingu. Með
stjórnarsamvinnunni hefir kommúnist-
um því ekki aðeins verið bjargað úr
verkfallsógöngunum og flokkslegri fjár-
þröng og frá ósigri á Alþýðusambands-
þingi, eins og Skutull réttilega segir,
heldur einnig tryggt það öngþveiti í,
fjármálum landsins, er þeir telja sér !
æskilegast.
„Með þáttöku í stjórn mátti líka
kasta því ryki í augu þjóðinni, að
nú væri ekkí lengur hægt að saka
kommúnista um ábyrgðarleysi. Með
* * *
. í forustugrein Alþýðublaðsins 6. þ
m. er vikið að þeirri framkomu komm-
únista, að láta fulltrúa sinn i verð-
þátttöku I stjórn var hægt að baða 1 lagsráði greiða atkvæði gegn olíuverð-
hækkuninni og auglýsa það síðan á-
berandi í Þjóðviljanum. Alþbl. sýnir
fram á, að hækkun húfi stafað af á- •
stæðum, er verðlagsráði voru óviðráð-
anlegar og segir síðan:
„Það, sem Þjóðviljitjn hengir
hatt sinn á í þessari frásögn, er
þó ekkert annað en það, að „full-
trúi sósíalista" hefir verið látinn
leika auðvirðilegan skrípaleik í
viðskiptaráði á kostnað annarra
meðlima þess. Hann og flokkur
hans vissi nákvæmlega jafnvel og
allir aðrir, að verðhækkun benzins-
ins og oiíunnar innanlands var ó-
umflýjanleg sökum hækkaðs inn-
flutningsverðs; en hann lét sig
samt hafa það, og varla án vís-
bendíngar frá flokki sínum, að
skjóta sér undan meðábyrgð á
hlnni sameiginlegu, óumflýjanlegu
ákvörðun, ef hægt væri að blekkja
með því einhverjar fáfróðar sáUr
til fylgis við Sósíalistaflokkinn.
Það eru fínir samstarfsmenn,
forssprakkar kommúnista og rit-
stjórar Þjóðviljans!"
Vissulega hefir fulltrúi kommúnista
hér leikið hreinan skrípaleik, því að
Verðlagsráð gat ekki annað gert en það,
sem það gerði. Hitt er svo annað mál,
hvort ríkisstjórnin hefði ekki getað
afstýrt hækkuninni á innflutnings-
verðinu, eins og Vilhjálmi Þór á sínum
tíma. Er ekki ósennilegt, að hér sann-
ist enn hið fornkveðna: Veldur hver
á heldur.