Tíminn - 24.04.1945, Blaðsíða 2

2
Þriðjudagur 24. apríl
Vélarnar einar
nægja ekki
Það mætti vel halda af stefnu-
skrá núverandi ríkisstjórnar og
skrifum stuðningsblaða henn-
ar, að þjóðin ætti ekki óleyst
nema eitt vandamál. Þetta
vandamál sé að afla nýrra skipa
og véla. Þegar því verki sé lok-
ið, verði öllu öðru borgið.
Því neitar vitanlega enginn,
að þjóðin hefir mikla þörf fyrir
aukna tækni í atvinnurekstrin-
um. Það ber vissulega að kapp-
kosta, að hún sé aukin eftir
föngum.. Fyrir hinu má samt
ekki loka augunum, að það leysir
aðeins lítið af þeim vanda, sem
bíður framundan.
Hjá þeim þjóðum, sem verið
hafa í styrjöldinni, er vissulega
ekki minni áhugi fyrir því en
hér að auka hvers konar „ný-
sköpun“ í verklegum efnum.
Hús verða byggð í miljónatali,
verksmiðjur og skip í tugþús-
undatali og vélanotkun land-
búnaðarins verður margfölduð.
Þrátt fyrir allan þann stórhug,
sem þessar fyrirætlanir lýsa,
virðist þó annað verkefni liggja
þessum þjóðum þyngra á
hjarta. Það er sú nýskipun í
þjóðfélagsháttum, sem þær
finna, að verður að koma, ef
saga fjármálaöngþveitis, rang-
látrar auðskiptingar, fjandsam-
legustu stéttadeilna og styrj-
alda á ekki að endurtaka sig á
nýjan leik.
Slíkrar nýskipunar er ekki
síður þörf hér en annars stað-
ar. Árekstrar í stóratvinnu-
rekstrum milli fulltrúa fjár-
magns og vinnu munu verða
harðari en nokkuru sinni fyrr,
þegar stundarvelgengni styrj-
aldarástandsins lýkur. Þau ok-
urgjöld, sem margvísleg milli-
liðastarfsemi leggur nú á fram-
leiðsluna, verður þá margfalt
þungbærari. Misskipting fjár-
munanna, sem lýsir sér í skraut-
hýsum annars vegar, en lekum
torfhúsum og braggabústöðum
hins vegar, mun þó valda auknu
stéttarlegu sundurlyndi. Tilvilj-
unarkennd ráðstöfun fjár-
magns og vinnuafls vegna þess,
að einkaframtakið er látið ó-
béizlað, getur þá leitt til meiri
fjárhagslegra óhappa og erfið-
leika atvinnulífsins en áður
hafa þekkzt.
Úr engu þessara vandamála
verður leyst með því að kaupa
vélar og skip. „Nýsköpunin"
getur meira að segja aukið
þessar deilur, ef jafnhliða henni
verða ekki gerðar nauðsynlegar
skipulagsbreytingar. Fram hjá
öllum þessum stóru verkefnum
er þó vandlega sneitt í stefnu-
skrá núv. stjórnar og blöðum
hennar.
Framsóknarmenn hafá mark-
að sér glögga stefnu um lausn
þessara vandamála. Það eru
úrræði samvinnunnar, sem fyrst
og fremst eiga að móta hina
breyttu þjóðfélagshætti. Bænd-
ur geta enn aukið margvíslega
samvinnu um ræktun, vinnslu
og sölu afurðanna og vöruinn-
kaup. Útvegsmenn og sjómenn
geta stórbætt aðstöðu sína með
því að taka upp aukna sam-
vinnu um sölu afurðanna, verk-
un þeirra og innkaup útgerðar-
vara. Neytendur geta enn stór-
bætt verzlunina með auknum
kaupfélagsskap. Samvinnubygg-
ingarfélög eiga að byggja
hundruð íbúða árlega og ríkið á
að útvega þeim ódýrt lánsfé. f
útgerðinni og öðrum stærri at-
vinnurekstri þarf að taka upp
hlutaskipti eða arðdeildarfyrir-
komulagið, svo að árekstrar milli
fjármagns og vinnunnar falli
niður, og hver fái það, sem hon-
um ber. Ríkisvaldið verðpr að
hafa eftirlit og aðhald með þvi,
hvernig fjármagn og vinnuafl
skiptist milli atvinnuveganna,
svo að fyrirbyggð sé öfugþróun
og skapað þajð atvinnujafnvægi,
er hentar þjóðinni bezt. Innan
þjóðarbúskapar, sem er þannig
skipulagður, fær samvinnufram-
takið og einkaframtakið að
njóta krafta sinna til heilla
fyrir alla þjóðarheildina.
Þetta er hin hóflega og heil-
brigða nýskipunarstefna, sem
30« hlaft
ERLENT YFIRLIT:
Kosníngar í Bretlandí
TÍMIXIV, þrigjmlagiim 24. apríl 1945
Á viða.va.ngi
Sumarmálaræða
Ólafs Thors.
Ólafur Thors flutti útvarps-
ræðu á sumardaginn fyrsta.
Ræðan var lengi vel skáldleg
lýsing á ógnum og hrikaleik
vetrarins og blíðu og fegurð
sumarsins. Munu útvarpshlust-
endur hafa verið farnir að von-
ast eftir því, að Ólafi mundi
alveg takast að sitja á strák
sínum að þessu sinni og sýna
þannig meiri háttvísi en venju-
lega. Þetta fór þó á aðra leið,
því í ræðulokin gerðist Ólafur
enn skáldlegri og tók að lýsa því
með mikilli andagift, að þjóðin
gæti horft glöð og ánægð til
sumarsins, því að búið væri að
selja fyrirfram útflutningsaf-
urðir landsmanna fyrir svo hátt
verð, að það gæti ekki aðeins
risið undir sama kaupgjaldi og
var í fyrra, heldur líka þeim
kauphækkunum, sem orðið hafa
síðan. Vildi hann að vonum láta
færa stjórninni miklar þakkir
fyrir það, hve vel hefði tekizt í
þessum málum! ,
Þeir, sem líta á þessi mál með
raunsærri augum en Ólafur,
munu vissulega eiga erfitt með
að sjá „kjarabæturnar“, sem
framleiðslan hefir öðlazt í tíð
núv. stjórnar. Olíuverðið hefir
hækkað verulega. Þunnildin fá
ekki lengur að fylgja hraðfrysta
fiskinum og svarar það til 10%
verðlækkunar. Sumarverð á is-
fiski í Bretlandi gildir nú frá 9.
apríl í stað 13. maí í fyrra og
svarar það til verulegrar verð-
lækkunar í fimm vikur. Verðið
á steinbít og ufsa hefir stór-
lækkað. Allt gerir þetta sjávar-
útveginum erfiðara fyrir en í
fyrra, auk verulegs hærra kaup-
gjalds við alla landvinnu.
Og svo fjarri er það sannleik-
anum að núv. stríðsverð afurð-
anna, þótt hátt sé, fái risið und-
ir kaupgjaldinu, að ríkissjóður
verður að greiða yfir 20 milj. kr.
til að halda því niðri, og fjár-
málaráðherrann horfir því ekki
bjartsýnni augum til framtíð-
arinnar en svo, að hann hefir
neyðst til að játa, að „nýsköp-
unin“ sé óframkvæmanleg,
nema þessum niðurgreiðslum sé
hætt og tekin verði upp önnur
fjármálastefna!
Hvað verður þá, þegar verðið
á fiskinum verður ekki nema ys
eða Vio af því, sem það er nú,
eins og Ólafur hefir spáð að
verði strax í stríðslokin? Ætli
að honum væri ekki nær að
hugsa um það en að dragi) upp
óraunsæar og skáldlegar mynd-
ir af því, að allt sé í lagi og
það sé ekki annað en bölsýni að
halda því fram, sem fjármála-
ráðherrann hefir þó orðið að
viðurkenna, að breyta þurfi um
fjármálastefnu?
Stjórnin fjölgar nefndum.
Núverandi stjórn hefir haldið
því fram, að hún ætli að vinna
að fækkun nefnda. Nýlega hefir
hún framfylgt þessu loforði með
því að skipa nýja nefnd til að
sjá um sölu á bifreiðum, sem
keyptar verða af setuliðinu.
Tvær nefndir, sem fjalla um
þessi viðskipti, eru þó fyrir. Auk
þess fjallar viðskiptaráð um út-
hlutun annarra bifreiða og hefði
þvi hæglega getað annað þessu
verkefni. Enga aðra nauðsyn
bar því til þess að setja þessa
nefnd á laggirnar en að útvega
þremur stjórnargæðingum bitl-
inga.
Ekkert undrunarefni.
Merkur Sjálfstæðismaður lét
nýlega svo ummælt, að sér kæmi
ekki á óvart, þótt upplausn væri
í Sjálfstæðisflokknum í Reykja-
vík og flokkurinn missti mikið
af fylgi sínu til kommúnista.
Það má næstum segja, sagði
hann, að forkólfar Sjálfstæðis-
manna hafi unnið skipulega að
því að venja liðsmenn sína und-
ir kommúnista. Þeir hafa látið
þá kjósa með þeim í verkalýðs-
félögunum. Endalokin hafa orð-
ið þau, að Sj álfstæðisverka-
menn hafa gengið inn í komm-
únistaflokkinn í stórhópum og
þar á meðal sumir forvígismenn
Sjálfstæðisverkamanna, eins og
Hermann Guðmundsson, núv.
forseti Alþýðusambandsins, er
landsfrægt dæmi um. Nú er
byrjað á því að venja Sjálfstæð-
ismenn í KRON undir kommún-
ista. Endalokin geta ekki orðið
önnur en þau, að Sjáfstíeðis-
menn auka svo fylgi kommún-
ista í bænum, að meirihluti
Sjálfstæðisflokksins í bænum er
búinn að vera. Mér kæmi það
ekki á óvart, sagði hann að lok-
um, þótt Sjálfstæðisflokkurinn
fengi ekki nema sex bæjarfull-
trúa í stað átta í bæjarstjórnar-
kosningunum næsta vetur.
Þannig mæltist þessum Sjálf-
stæðismanni og þannig mælist
þeim fleirum um þessar mundir.
Enginn efast heldur um, að þeir
hafi ekki rök að mæla. Sjálf-
stæðisflokkurinn tapaði 1050 at-
kvæðum frá bæjarstjórnarkosn-
ingunum í marz 1942 og fram til
þingkosninganna í október sama
ár. Þau voru áhrif af fyrstu
samstjórn Ólafs Thors og kom-
múnista. Enn ömurlegri verða
þó áhrifin af síðari samstjórn
Ólafs og kommúnista fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn.
„Nýsköpunin“
í Reykjavík.
Reykvíkingur einn taldi ný-
lega upp „nýsköpunina", sem
Reykvíkingar hefðu fengið, síð-
an núv. stjórn kom til valda.
Hún var þessi: Hærra rafmagns-
verð, hærri símagjöld, -tekju-
skattsviðaukinn, veltuskattur-
inn, hærri útsvör, hærri stræt-
isvagnagjöld, hærri fargjöld með
áætlunarbifreiðum, dýrara fæði
á matsöluhúsunum. Aðra „ný-
sköpun" kvaðst hann ekki hafa
orðið var við né hafa komið aug-
um á. Kannske Mbl., Þjóðviljinn
og Alþýðublaðið vilji nú taka
sig til og benda á aðra nýsköp-
un í Reykjavík síðan stjórnin
kom til valda?
Fundur í KRON.
KRON-félagi skrifar blaðinu:
Ég kom á deildarfund í Lista-
mannaskálanum nýlega, þar
sem talið var að ætti að vera
aðalfundur deildar minnar í fé-
laginu. Þar var húsfyllir. Við
innganginn afhentu dyraverðir
hverjum, er inn kom, langan
lista frambjóðenda á aðalfund
og í deildarstjórn. Ég fékk mér
sæti. Umhverfis mig drógu menn
upp nafnalista úr fórum sínum,
þar sem krossað var framan við
jafnmörg nöfn og kjósa átti til
trúnaðarstarfanna. Tók ég eftir
að sessunautar mínir færðu
þessa krossa með nákvæmni inn
á kjörlistann. Einn þeirra sagði
við mig, að þetta væri „eining-
arlistinn í Kron“.
Menn virtust flýta sér að færa
krossana inn á kjörlistann og
fóru svo með þá upp að palli
þeim, sem nokkrir menn sátu á
í innri enda hússins og flýttu
sér síðan út.
Þegar fjöldi manna var búinn
að „kjósa“ og farinn út, fóru þeir
á pallinum (deildarstjórnin) að
(Framháld á 7. síðu)
Þótt enn sé ekki fullráðið,
hvenær kosningar fara fram í
Bretlandi, má heita að kosn-
ingabaráttan sé komin þar 1 al-
gleyming. Brezka stjórnin ákvað
á síðastl. ári, að kosningar
skyldu háðar fáum vikum eftir
að Evrópustyrjöldinni væri lok-
ið. Bjuggust því ýmsir við, að
hæglega gæti farið svo, að kosn-
ingarnar yrðu þá um haustið,
og hófu flokkarnir þegar við-
búnað sinn. Þeir hafa nú yfir-
leitt tilnefnt þá frambjóðendur,
sem þeir munu hafa í kjöri, og
skipulögð kosningavinna er haf-
in í langflestum kjördæmum.
Hinir stórfelldu sigrar Banda-
manna í Þýzkalandi seinustu
vikurnar hafa mjög hert á
kosningavinnunni, því að stríðs-
lokin virðast nú skammt fram-
undan og því er yfirleitt spáð,
að kosningarnar verði í október
eða nóvémber næstk. Verða þá
liðin 10 ár síðan þingkosningar
fóru seinast fram í Bretlandi.
Allir þrír aðalflokkarnir hafa
haldið flokksþing í vetur, þar
sem þeir hafa ákveðið þá
stefnuskrá, sem þeir ætla að
berjast fyrir í kosningunum.
Verkamannaflokkurinn _ hélt
flokksþing sitt í desember. Þar
var samþykkt að berjast fyrir
þjóðnýtingu á bönkum, kola-
námum, samgöngutækj um
(járnbrautum, áætlunarbifreið-
um o. fl.), og veigamestu starfs-
greinum járniðnaðarins. Enn-
fremur var samþykkt, að stefnt
skyldi að því að alit land yrði
opinber eign. Ákveðið var að
beitast fyrir ríkiseftirliti með
þeim atvinnugreinum, sem ekki
yrðu þjóðnýttar, svo að jafnvægi
milli atvinnugreinanna yrði
tryggt. Þá ákvað flokkurinn að
slíta núv. stjórnarsamvinnu áð-
ur en til kosninga yrði gengið.
og taka yfirleitt ekki þátt i
stjórnarsamvinnu með íhalds-
flokknum, nema alveg óvenju-
legar kringumstæður í utanrík-
ismálum væri fyrir hendi.
Frjálslyndi flokkurinn hélt
flokksþing sitt í febrúarmánuði.
Það var mjög fjölsótt. Bendir
margt til þess, að flokkurinn
eigi vaxandi fylgi að fagna,
einkum hjá miðstéttunum. Er
talið vafalaust, að flokkurinn
myndi auka fylgi sitt veru-
lega, ef kjördæmaskipunin yrði
honum ekki fjötur um fót. Eink-
um hefir borið mikið á auknu
fylgi hans meðal hersins og
hefir hann oftast í prófat-
kvæðagreiðslum meðal óbreyttra
fflDDIR NA6RAHNANNA
umbótamenn fylkja sér um í
öðrum löndum. Gegn henni
verður reynt að vinna af öfga-
öflum kommúnismans og aftur-
haldsins, og því er ekki að undra,
þótt hin sameiginlega ríkisstjórn
þeirra sé stefnulaus í þessum
málum og reynt sé að leyna þeim
fyrir almenningi með „nýsköp-
unarstaglinu", eins og Skutull
komst nýlega að orði. En þjóðin
má ekki láta blekkja sig þannig.
Hún þarf að gera sér ljóst, eins
og aðrar þjóðir, að hún þarf
bæði „nýsköpun" og „nýskipun"
til þess að hér geti dafnað í
framtíðinni traust og batnandi
þjóðfélag frjálsra manna, sem
búa í jöfnuði og bróðerni. Slíka
nýskipun tryggir stefna Fram-
sóknarmanna bezt.
Flugfvellir
Á seinasta þingi, lagði Vil-
hjálmur Þór fram frv. um bygg-
ingu flugvalla og dráttarbrauta
fyrir sjóflugvélar. í frv. var
ákveðið að koma upp um 20 flug-
völlum, auk flugvallanna, sem
fyrir eru í Reykjavík og á
Reykjanesi. Ennfremur skyldi
koma upp dráttarbrautum og
skýli fyrir sjóflugvélar á all-
mörgum stöðum. Ríkið skyldi
kosta allar þessar framkvæmdir
eftir því, sem fé yrði veitt til
þess í fjárlögum. Yfirumsjón
þessara framkvæmda skyldi fal-
in sérstökum embættismanni, er
nefndist flugmálastjóri.
Þetía frv. Vilhjálms var sam-
þykkt á þinginu og er nú orðið
að lögum.
Ef vel verður haldið á þessari
löggjöf, ætti hún að geta mark-
að þýðingarmikinn áfanga 1
samgöngumálum landsins.
Margir staðir eru þannig sett-
ir, að flugið er bezta úrræðið til
að leysa úr samgönguerfiðleik-
um þeirra. Þessir staðir þurfa
vitanlega að ganga fyrir fram-
lögum til flugvallagerðar eða
dráttarbrauta fyrir sjóflugvél-
ar. Þar sem slíkir staðir eru
æðimargir, þurfa framlög ríkis-
ins að verða mjög veruleg til
þessara framkvæmda næstu ár-
in. —
Það verður ekki sagt, að nú-
verandi stjórn hafi tekið þessi
mál miklum „nýsköpunartök-
um“, a. m. k. ekki til að byrja
með. í fjárlögum þessa árs er
sáralítilli upphæð varið til flug-
vallagerðar. Verði laun og skrif-
stofukostnaður flugmálastjóra
tekin af þessari upphæð, verð-
ur lítið orðið eftir til annarra
framkvæmda. Virðist framkoma
stjórnarinnar sýna það í þessu
máli, eins og mörgum öðrum, að
„nýsköpunar“-áhugi hennar sé
meiri í orði en á borði.
Fjárframlög til flugvalla og sjó-
lendingarstaða þurfa vissulega
að verða miklu ríflegri á kom-
andi árum en nú. Vonandi set-
ur ríkisstjórnin nú rögg í sig
og sýnir áhuga sinn fyrir þess-
ari merkilegu „nýsköpun" í
samgöngumálum í fjárlagafrv.,
er hún .leggur fram í haust.
Vafasamt er, hvort nokkur „ný-
sköpun“ getur orðið öllu þýðing-
armeiri í framtiðinni en að búa
svo í haginn, að þjóðin geti hag-
nýtt sér flugsamgöngurnar eins
fljótt og vel og auðið er. Sá tími
getur t. d. verið skammt undan,
að hver útgerðarstaður þurfi að
hafa hin beztu skilyrði til flug-
samgangna, því að sjávarafurð-
irnar verði fluttar strax loft-
leiðis til markaðsstaðanna. Fyrir
framleiðslu sveitanna geta flug-
samgöngurnar líka haft marg-
víslega gagnsemi.
Vísir heldur því fram í forustugrein
20 þ. m., að verulegt tap muni verða á
'iskkaupum Fiskimálanefndar, en
hún káupir allmikið af fiski á þeim
stöðum, þar sem ekki eru sölusamlög,
og greiðir fyrir hann 15% hærra verð
sn í fyrra, eins og aðrir fiskkaupend-
ur. Vísir telur því, að hækkunin á
fiskverðinu sé fengin að nokkru leyti
með tapi ríkissjóðs. Hann segir:
„Hann (þ. e. gróði útgerðarinnar
af verðhækkuninni) hefir náðst
með því, að hækka svo verðið á
fiskinum, að íslenzku flutninga-
skipin hafa siglt án hagnaðar í
vetur. Og hann hefir náðzt með
því, að láta rkissjóð taka tap á
sínum flutningum, tap, sem eng-
inn veit enn, hvað verður mikið.
Verðhækkunin á að greiðast, þótt
ríkissjóður tapi milljónum króna
á flutningunum. Hér er því ekki
„ allt sem sýnist, þótt sjómennirnir
séu vel að því komnir að fá sinn
hlut bættan..
Stjórnin tók á leigu 63 færeysk
skip. Reyndir menn í þessum efn-
um töldu leigusamninginn fávis-
legan. Skipin hafa legið hér í stór-
hópum. Flest munu hafa farið
eina ferð með fisk, en selt yfirleitt
illa. Eitt þeirra sneri við eftir tíu
daga útivist og kom hingað í fyrra
dag. Fiskurinn var settur hér á
land illa útlítandi. Margir spáðu
því, er færeysku skipin voru tekln
á leigu, að ríkissjóður myndi tapa
á þeim miklu fé, jafnvel milljón-
um króna. Ekki er ólíklegt að þeir
spádómar rætist.
Fiskflutningar verða ekki reknir
svo vel sé nema með árvekni,
þekkingu, dugnaði oð nákvæmni.
Það er því ekki við góðu að búast,
þegar pólitísk ríkisstofnun á að
sjá um mestu fiskflutninga, sem
hér hafa verið reknir á einni
hendi. Mest er hættan á því að
hirðuleysi sé ríkjandi um gæði
fisksins og ísun. Lagarfoss (og
Selfoss) er á leigu hjá ríkissjórn-
inni. Hann tók hér fisk fyrir
skömmu og var gengið hart eftir
að fá farmínn, þótt frystihúsin
væri aðgerðarlaus og vantaði fisk.
Skipið var lengi að hlaða. Nú er
það komið til Bretlands. 250—300
tonnum af farminum var kastað
í sjóinn, þegar þangað kom. Fisk-
urinn var orðinn ónýtur. Ef þessi
fiskur hefði farið 1 frystihúsin,
hefði margur fengið atvinnu við
að verka hann. — En hver ber
ábyrgð á þessum mistökum? Hér
hlýtur að vera um stórkostlegt
hirðuleysi eða vanþekkingu að
ræða. Tapið er mikið, en þó er
verri sá álitshnekkir, sem þetta
veldur, ekki sízt þegar allir vita,
að ríkið stendur að flutningunum.
Sagt er, að tapið á rekstri Lagar-
foss nemi nú mörgum hundruðum
þúsunda."
Það væri þokkaleg niðurstaða af
stefnu ríkisstjórnarinnar í fiskmál-
unum, ef ekki aðeins yrði lægra flsk-
verð á þeim stöðvum, þar sem samlög
hafa ekki útflutninginn, heldur yrði
stórt tap af fiskkaupum ríkisins þar.
í stjórnmálabréfi frá Reykjavík, sem
birtist í Skutli 6. þ. m., segir á þessa
leið um stefnu stjórnarinnar í skatta-
málunum:
„Ég ætla seinna að víkja svolít-
ið að nýju skattalögunum, en að
þessu sinni verður því aðeins sleg-
ið föstu, að í hinni .fyrstu leit
hermanna hlotið fleiri atkvæði
en íhaldsflokkurinn. Flokknum
bættist mikill og öflugur starfs-
kraftur á seinasta hausti, er
Beveridge, hagfræðingurinn al-
kunni, bauð sig fram fyrir hann
í aukakosningu og bar sigur af
hólmi. Beveridge hefir síðan
unnið að því að móta stefnu
flokksins í samræmi við hin
nýju viðhorf. Á þingi flokksins
var lýst einhuga fylgi við þá
stefnu í fjármálum -og atvinnu-
málum, sem Beveridge hefir gert
grein fyrir í riti, sem hann hefir
gefið út nýlega. Þar er gert ráð
fyrir mjög víðtæku eftirliti rík-
isins með útlánastarfsemi bank-
anna og rekstri atvinnuveg-
anna, en ætlazt til, að einstakl-
ingsframtakið fái að njóta sín
innan þeirra takmarka. Bever-
idge telur, að hægt verði með
þessum móti að tryggja nóga
atvinnu og batnandi lífskjör. Þá
samþykkti flokksþingið að beit-
ast fyrri mjög róttækum að-
gerðum í byggingamálunum.
Það samþykkti, líkt og flokks-
þing jafnaðarmanna, að slíta
stjórnarsamvinnunni við íhalds-
flokkinn, áður en til kosninga
yrði gengið, og lýsti yfir því, að
frjálslyndi flokkurinn myndi
aldrei vinna með íhaldsflokkn-
um, nema í þjóðstjórn.
íhaldsflokkurinn varð seinast-
ur til að halda flokksþing. Það
var háð um miðjan seinasta
mánuð. Að tillögu Churchills
var samþykkt að berjast
einhliða undir fána hins frjálsa
einstaklingsframtaks og fyrir
sem minnstum höftum og ríkis-
eftirliti.
Allir þrír aðalflokkarnir eru
þannig búnir að gera grein fyrir
aðalstefnumálum sínum. Verka-
mannaflokkurinn berst fyrir
þjóðnýtingu, frjálslyndi flokk-
urinn fyrir skipulögðum þjóð-
arbúskap, án þess þó að afnema
einstaklingsframtakið, og í-
haldsflokkurinn fyrir sem
haftaminnstri frjálsri sam-
keppni.
Yfirleitt virðast verkamanna-
flokkurinn og frjálslyndi flokk-
urinn ekki óttast það neitt,,
áð stefna sú, sem íhaldsflokk-
urinn hafi sett á oddinn, verðl
þeim skeinuhætt. Hins vegar
virðast þeir óttast, að vinsældir
Churchills geti orðið flokkn-
um til framdráttar. Þeim hefir
einnig líkað miður, að Churchill
lýsti yfir þvi á flokksþingi í-
haldsmanna, að yrði honum
(Framhald á 7. síöu)
sinni að nýjum tekjustofnum, hafi
fjármálaráðherranum svo að segja
alveg sést yfir stríðsgróðann, sem
meginþungí skattanna átti að
leggjast á eftir málefnasamningn-
um. Stríðsgróðinn fannst ekkl,
þegar tll átti að taka og kom ekki
í leitirnar í þlnginu, þótt skatta-
frumvörpin hefðu þar alllanga
viðdvöl."
Þetta er sannarlega ekki of mælt.
Aðalskatturinn, sem stjórnin lagði á,
veltuskatturinn, lendir fyrst og fremst
á neytendum, og aðrar skattahækk-
anir hennar lenda þó enn greinilegar
á almenningi. Þjóðviljinn og Alþýðu-
blaðið hafa reynt að þræta fyrir þetta,
en þessi blöð ættu nú að taka Skutul
sér til fyrirmyndar og sjá, að þeim
er sæmst að játa það, sem rétt er.
* * *
í Skutli 13. þ. m. segir svo um stríðs-
yfirlýsingarmálið:
„Leyndin og pukrið með þetta
stríðsyfirlýsingarmál, er algerlega
ósæmileg, frá hvaða sjónarmiði,
sem á það er litið. Er það furðu-
leg lítilsvirðing, sem íslenzka ríkis-
stjórnin leyfir sér að sýna þjóð-
inni í þessu máli, þar sem hún fær
ekkert um það að vita, annað en
það, sem öidur ljósvakans bera til
hennar úr öðrum heimsálfum."
Það má vafalaust segja óhikað, að
allir, nema kommúnistar, fordæmi
leyndina, er höfð hefir verið um þetta
mál. Þeir eru hræddir við afstöðu sína
og vilja látið málið gleymast sem mest
áður en gögnin eru birt.. Það sýnir
gleggst yfirdrottnun þeirra í stjórn-
inni, að ráðherrar Sjálfstæðisflokksins
og Alþýðuflokksins skuli hafa látið
að þessum óskum þeirra.