Tíminn - 24.04.1945, Blaðsíða 5

30. blað
TÍMIM, Iirið jmlagiim 24, apríl 1945
5
RITSTJÓRI: SIGRÍÐUR INGIMARSDÓTTIR
yUhelm Moberg:
Eiginkona
FRAMHALD
hú s ufi er ð — stálhúsin.
JV ií jj u n tj í
Stálhúsgögn eru orðin algeng
hér á landi, a. m. k. í skrifstof-
um, skólum og öðrum opinberum
stöðum. Þykja þau hentug, end-
ingargóð og þægileg í meðförum.
Nú er fariö að byggja stálhús
erlendis. Birtast hér myndir af
slíku húsi. Er það eitt af nokkr-
um húsum, er atvinnumálaráðu-
neytið brezka lét byggja í til-
raunaskyni fyrir skömmu. Til-
gangurinn' var sá að áætla
kostnað við húsabyggingar eftir
stríð. Helmingur húsanna var
byggður til þess að sýna ýmiss
til i verksmiðju og flutt altilbú-
in á staðinn og sett upp á grunn-
inum. Meðan á byggingunni
stendur, er hún notuð í stað
pallanna, er reisa verður við
venjulegar byggingar. Stálgrind-
in er máttarstoð hússins. Vegg-
irnir þurfa því ekki að vera til
annars en að skýla fyrir veðri.
Er því hentugast að hafa þá úr
aluminiumplötum eða öðru á-
líka léttu efni. Að utan er húsið
þakið stálþynnum og málaö yfir.
Gluggarnir eru greyptir inn í
stálramma, sem er hluti af
■

Stáihúsiö
konar innréttingu húsa. Voru
þau gerð eftir teikningum
margra þekktra húsameistara
og byggð úr venjulegu bygging-
arefni. En hinn helmingurinn
var byggður til þess að reyna ný
byggingarefni og aðferðir. Tvö
þeirra voru stálhús, eins og það
sem hér er sýnt. Þóttu þau bera
af hinum og var jafnvel talið, að
betri einbýlishús hefðu ekki ver-
ið byggð þar í landi síðan stríðið
hófst.
Fljótt á litið virðist húsið ekki
frábrugðið öðrum í útliti. En við
nánari athugun koma í ljós
margir kostir þess og fáeinir
gallar, sem auðvelt virðist að
bæta úr.
Húsið er tvílyft. Á efri hæð
eru þrjú svefnherbergi. Á neðri
hæð er stór forstofa. Til hægri
við innganginn eru dyr inn í
dagstofu og við hliðina á henni
er borðstofa. Stór rennihurð
myndar milligerðina á milli
þessarra herbergja og er því á
svipstundu hægt að breyta báð-
um herbergjunum í rúmgóðan
sal. Sams konar hurð er milli
eldhúss og borðstofu.
Um sjálfa byggingu hússins
er það að segja, að það er byggt
utan um stálgrind, sem er búin
að utan.
grindinni. Reykháfurinn er
hlaðinn úr múrsteinum. Þak-
hellurnar eru úr hrufóttu stáli.
Veggirnir eru þaktir að innan
með „trétexi“ og múrhúðaðir
(„forskallaðir"); stiginn er úr
stáli með tréþrepum. Gólfið á
neðri hæðinni er þakið asfalti.
Einn kostur við bygginguna er
sá, að hægt er að setja strax
þak á grindina og er þvl hægt
að vinna að byggingunni, þrátt
fyrir óhagsætt veður,
Eini gallinn á byggingunni er
máske sá, að stál kemur hér í
stað flestra byggingarefna.
Virðist þó, að víða mætti nota
önnur efni, ódýrari og hentugri,
þó að aðalefnið væri stál. Til
dæmis er hætt við að oft yrði
að mála húsið að utan til þess
að halda við stálþynnunum og
um leið útliti hússins.
Það skal ósagt látið, hvort
slík hús eiga sér framtíð hér á
landi, enda of snemmt að gera
áætlanir um það meðan bygg-
ingin er á byrjunarstigi. En
alltaf er gaman að fylgjast með
nýjungum á sviði húsagerðar-
listar, ekki sízt fyrir húsmæður.
í þeim tilgangi eru þessar
myndir ásamt skýringum birtar
hér.
Úr dagstofu og borðstofu.
Skrifstoía mín
á Vegamótastíg 4 vcrður framvegis opin
alla virka daga kl. 10—13 f. h.
Sími 3310.
Heílbrigðisfulltrmim.
Það var ekki nema rúmlega steinsnar að húsi Hákonar. Þetta
var svo stutt, að hún hefði næstum þvi getað hrópað á hann —
en sá, sem ekki vill heyra, hann heyrir ekki, hversu nálægur sem
hann er. Þess vegna vegna hefði það verið skárra, að hann hefði
verið í mörg hundruð rasta fjarlægð. Það jók bara kvöl hennar
að vita af honum svona nærri, en geta þó ekki náð til hans.
Árangurslaust reyndi hún að ná fundum hans, þegar aðrir gátu
hvorki heyrt né séð til hennar. En hann forðaðist hana. Hann
gætti þess að verða ekki á vegi hennar. Hún var ráðkæn og fékk
Pál til þess að bjóða honum inn til þeirra, en hann hafði í
frammi undanbrögð. Hann forðaðist hana, eins og hún væri
orðin holdsveik.
Hann sendi vinnukonuna eftir mjólkinni, og návist þeirrar
manneskju var henni ábót á þann beiska kaleik, sem henni hafði
verið réttur. Það var kvenmaður, sem hún átti sífellt erfiðar og
erfiðar með að umbera. Það fór um hana sami óhugnaðurinn,
þegar hún kom inn, og ef hundur læddist að henni og strauk
trýnið upp eftir fótleggjunum á henni. Hún fann fiðringinn í
hörundinu, og svo þaut það gegnum heilann: Nú bítur hann!
Henni fannst augnatillit Elínar eins og glóandi nálar. Þeim kven-
manni var ekki neitt gott í hug. Hún biti, ef hún gæti. Hún
var auðvitað eins og hver annar lífvörður húsbónda síns og hafði
gát á öllu. Hvað kom henni Hákon við? Hún lét bara eins og hún
væri hans lögleg eiginkona!
Margrét fékk ekki að nálgazt manninn, sem hún gat ekki án
verið. En hún hafði Pál — hvað átti hún til bragðs að taka, svo
að það yrði hann, sem hún gat ekki án verið? Gæti hún það,
var hún hólpin. Og hún fór að leggja sig í líma um þetta. Hún
varð að láta eins og það væri Páll, sem hún þráði, hann átti að
ganga henni í Hákonar stað, hún átti sjálf að breyta honum í
Hákon. Hún varð að gera það alein, án hans hjálpar. Því að ekki
gat hún blátt áfram sagt við hann: Taktu mig frá Hákoni Frels-
aðu mig frá honum! Ég verð að fá þig í hans stað.
Svo varð hún stimamjúk við eiginmanninn. og fór að snú-
ast kringum hann með blíðuhótum. Páll varð meira en lítið
undrandi yfir þessu. Hvað var nú að henni? Hann var því ekki
vanur, að hún léti svona. Hann vildi helzt, að hún væri eins og
hún átti að sér. Hann kærði sig ekki um neina fyrirtekt. Svo
að ekki auðveldaði maðurinn henni fyrirætlunina. En hún lét
ekki hugfallast. Hún var honum eftirlát á kvöldin, hún lét eins
og henni væri það nautn að vera með honum, hún óskaði einskis
heitar en að gleyma sér í faðmi manns síns, hún vildi reynast
honum sönn eiginkona.
En þetta varð Margréti aldrei annað en einlægar óskir. Þar
við sat. Hún aðeins vildi vera kona Páls — en árangurslaust. Páll
var Páll og varð ekki Hákon. Árangurslaust.
Ósigur hennar jók aðeins þjáningar hennar. Og vondir dagar
komu hver af öðrum — vondir dagar, sem voru hræðilega lengi
að líða — ó, svo hræðilega lengi —, rétt eins og einhver mein-
fýsinn, glottandi púki héldi aftur af þeim. Þannig hafði Margrét
aldrei kvalizt áður. En svona er það, þegar gleðin manns stafar
öll frá öðrum.
*
Og Hákon ætlaði að frelsa sig frá konu annars manns. Hann
einbeitti allri orku sinni til þess. Hann vildi af fyllstu einlægni
verða vitur maður. Því að það var hvorki hyggilegt né viturlegt
að láta konu spilla fyrir sér nótt með degi. Hygginn maður hirti
ekki um konu nema til stundargamans. Hygginn maður kom
aldrei frá konu me&sært hjarta.
Þessa sýn, sem elti hann, varð hann að losna við. Og hann
hrakti hana frá sér á daginn — en á nóttunni ásótti hún hann
alltaf öðru hverju. í draumum sínum barðist hann við Pál og
konu hans. Hann brýzt að næturlagi inn í hús Páls og gengur að
hjónarúminu og þrífur í Margréti. Og hann kemur alltaf á.síð-
asta augnabliki. Páll er í þann veginn að taka konu sína aftur,
en h'onum heppnast að koma í veg fyrir það á síðasta augnabliki.
Og Margrét fylgir honum af fúsum vilja, fagnandi yfir lausn
sinni. Hún dregur lökin fram úr rúminu og tekur þau með sér,
því að þetta eru brúðarlökin hennar. Þau eru græn eins og gras
og blá eins og hörblóm. Þegar þau eru komin út, breiðir hún þau
á jörðina. Þaf hljóta þau rúmgóða rekkju. En þau fá ekki að
vera í náðum — Páll eltir þau, og þau verða að hlaupa allt hvað
af tekur. Úti í skóginum stendur ^amli Ingjaldur sterki, sem
heitið hefir þeim liðveizlu sinni til þess að flýja. Hann hefir
grafið jarðhús undir fallinni furu, og þar ætlar hann að fela
þau. En nú hafa allir íbúar Hegralækjarþorps verið kvaddir á
vettvang, rétt eins og það hafi orðið vart við úlf, — það er mann-
hringurinn, hvert sem þau snúa sér, og þau komast ekki
í skóginn. Svo að þau eru þá króuð inni í þorpinu. Þar eru þau
elt fram og aftur eins og dýr — hvergi fær hann að vera í
náðum með Margréti. Hún er varla fyrr búin að breiða brúðar-
lökin á jörðina og byrjuð að hjúfra sig upp að honum en þau
verða aftur að hlaupa af stað .... Og Ingjaldur sterki bíður úti
í skóginum, hann hefir reitt stóru skógaröxina sína um öxl og
er albúinn að berjast.
Ó, þessir skollans draumar! Og þessar minningar um það, sem
liðið er! Allt þetta var því til fyrirstöðu, að hann gæti orðið
hygginn.
Sú hamingja, sem fólk hefir orðið aðnjótandi í sameiningu,
tengir það hvað öðru. Og þegar það svo gerir hvað öðru illt, þá
stendur hamingjan ljóslifandi álengdar og spottar og freistar.
Og í minningunni margfaldast sú sæla, sem eitt sinn var.
Hákon getur með engu móti gleymt. Hin bljúga eftirlátssemi
Margrétar, funinn í kossunum, djúpur hláturinn um leið og
hún gaf sig honum á vald, innfjálgur ljóminn í andliti hennar
meðan hún naut algleymisvímunnar — allt þetta hafði hann
eitt sinn reynt. Hann hefði verið sæll, ef allt þetta hefði skyndi-
lega horfið úr hinni jarðnesku tilveru. En þetta stóð honum allt
til boða. Þegar hann bara vildi þiggja það. — Taktu mig aftur
í sátt!
En hann vildi ekki sætta sig við minna en að þetta yrði aðeins
handa honum einum. Aðeins handa honum einum. Að eiga konu
með öðrum — nei! Og vera sá mannanna, sem vissi, hvernig allt
var í pottinn búið .... Þá var skárra að vera sá, sem ekkert vissi
og hélt, að hann væri einn um hituna. Páll var blekktur, en
Skólasaga
Færeysk gamansaga eftir M. A. Winther.
Þýðing Aðalsteins Sigmundssonar.
Borgundarhólmsklukkuna, sem stóð þar úti í horni og
gekk svo ógurlega seint. Jón geispaði: ekki nema 10!
Hann færði klukkuna á 12.
— Nú getið þið haft frímútur. — Yfir í Þönglavík ligg-
ur „blöðubekill“. Það er bezt við förum öll að skoða hann.
— Hvað er það, Jón?
Jón bað þau að gæta að því sjálf og rak þau út. Pétur
Kristján og hann voru einir eftir inni. Kristján tók stól-
inn, braut eina löppina undan honum og tyllti henni
undir aftur, svo að engin missmíði sáust. Svo hlupu þeir
á eftir hinum yfir í Þönglavík. Þar var ekkert að sjá,
nema hræið af sjálfdauðu folaldi. Jón blístraði og tróð
í pípuna sína, og Pétur Kristján fékk hjá honum í sína
pípu. Meðan þeir lágu reykjandi í sólskininu, voru hin
börnin í hrafnaleik og fleiri leikjum, sem eru ekki sem
hollastir fyrir fötin.
Þegar liðinn var hérumbil klukkutími, fannst Pétri
Kristjáni tími til kominn að halda heim á leið. Þeir földu
pípurnar í húfunum og tóku upp í sig. Er þeir komu
heim að skólahúsinu, stóð kennarinn úti. Hann var ekki
blíður á svip, og Jóni sýndist hann halda á kaðalspotta
aftan við bak.
— Nú skuluð þið þegja og láta mig tala, sagði Jón.
— Úrþvættin ykkar! Hvar hafið þið verið að flækjast
í allan dag, síðan klukkan 8? Ég skal láta ykkur hafa
aðra bók að lesa í! Og hann þreif í Jón.
— Góði kennari! sagði Jón, við höfum ekkert illt gert
af okkur. Við vorum bara yfir í Þönglavík að skoða
„blöðrubekil“, sem er rekinn þar.
Kennarinn glápti. „Blöðrubekill?“ Hvað áttu við?“
- — Sæmi kallar það svo. Líklega er það sjómaður eða
marbendill, sagði Jón, og svo var hann svipgóður og
alvarlegur, að ætla mátti, að hann væri af englaættum.
— Farið þið inn og setjizt og farið að skrifa, og verið
þið nú þæg. Ég þarf að skreppa snöggvast frá, sagði
kennarinn.
Börnin settust inn, en brátt gægðist Jón út, að gæta
að, hvort kennarinn færi ekki yfir í Þönglavík
— Jú, viti menn! Hann fer þangað! kallaði Jón. Haldið
ykkur nú fast, því að nú verður dansað í stofunni.
Yngstu börnin fóru að gráta, en Pétur Kristján kall-
aði: „Haldið ykkur saman!“ Og börnin fóru að skrifa
af kappi, hljóð eins og mýs.
Jón og Pétur Kristján stóðu frammi við dyr og hvísl-
uðust á. Mátti sjá á svip þeirra, að þéir voru ekki sem
rólegastir. Jón tuggði ákaft tóbakið; það gerði hann jafn-
an, er hann hugsaði vandamál, og nú reið á!
Hvað áttu þeir að gera?
Þá varð þeim litið á kúna kennarans. Hún var tjóðruð
rétt neðan við skólahúsið. Hún varð að hjálpa þeim.
Þeir hentust út; nú reið á að flýta sér! Þeir kipptu
tióðurhælnum upp, vöfðu tjóðrinu og þvældu um allar
lappir beljunnar, og flýttu sér síðan inn og fóru að skrifa.
Tilkynning
frá Selfossbíó
Höfum opnað gistíhús í sambandí
við gildaskálann. -- Tekið á móti
dvalargestum til lengrí eða
skemmri dvalar.
Allar frekari upplýsingar í símum 20 og 31 á Sel-
fossi.