Tíminn - 12.06.1945, Blaðsíða 6

6
TÍME\jV, þriðjwdaglim 12. júní 1945
43. blað
Þrjú siöiugsafmæli
Hjónin á Kýrunnarstöð-
um og Guðrún í Asgarði
Fyrra sunnudag, 3. júní þ. á.,
var mikið um afmælisfagnað í
Hvammssveit í Dölum. Þann dag
áttu 3 Hvammssveitungar sjö-
tugsafmæli, Guðjón Ásgeirsson
bóndi á Kýrunnarstöðum, Sig-
ríður Jónsdóttir kona hans og
ekkjufrú Guðrún Jóhannsdóttir
frá Ásgarði. Hreppsbúar minnt-
ust þessa merkisdags með því að
heimsækja afmælisbörnin, árna
þeim heilla og færa þeim gjafir,
til þess að votta þeim í sýnilegri
sveitar og sýslu og haft á hendi
ýms trúnaðarstörf. Hann hefir
lengst af verið í hreppsnefnd og
oddviti hennar í 16 ár. Hann var
lengi deildarstjóri Hvamms-
deildar í K. Hv. og er nú í stjórn
þess. Hann var 11 ár í stjórn
Sparisjóðs Dalasýslu. í sóknar-
nefnd hefir hann verið fram á
síðustu ár og lengst af oddviti
hennar. Varasýslunefndarmað-
ur var hann og lengi og enn er
hann í ýmsum trúnaðarstörfum.
■■■■■■■■
Hjónin á Kýrunnarstöðum, Guöjón Ásgeirsson og Sigríður Jónsdóttir.
Öll sín trúnaðarstörf í almenn-
'mynd viðui’kenningu og þakk-
læti fyrir mikið og gott starf í
sveitarfélaginu, en í Hvamms-
sveitinni hafa þau öll búið ýmist
öll eða flestöll manndómsárin
og skipað þar hvert sinn sess
af mikilli prýði og öðrum til
fyrirmyndar.
Vil ég nú minnast þessara
merku afmællsbarría nokkru
nánar og kynna þau lesendum.
í mágrannasveitunum, Laxár-
dal og Hvammssveit, fæddust 3
börn sama daginn, 3. júní fyrir
70 árum, 1 sveinn og 2 meyjar.
Sveinninn fæddist á Kýrunnar-
stöðum í Hvammssveit og voru
foreldrar hans Ásgeir Jónsson,
Norður-ísfirðingur að ætt, ann-
álaður dugnaðarbóndi, og kona
hans, Þuríður Einarsdóttir, bor-
in og barnfædd á Kýrunnarstöð-
um, mikil sæmdarkona. Þau létu
son sinn heita Guðjón. Hann
ólst upp í föðurgarði ásamt 2
systrum, sem báðar eru nú dán-
ar. Hét hin eldri Jóhanna ~og
giftist Guðbrandi Jörundssyni
frá Saurum; þau fluttust til
Ámerílfu og áttu mörg börn. Hin
systirin hét Salbjörg og giftist
Bjarna Jenssyni bónda í Ásgarði,
er varð síðar hreppstjóri og
sparisjóðsgjaldkeri og lands-
kunnur maður; eignuðust þau
17 börn; af þeim komust 10 til
fullorðinsára og eru nú 7 þeirra
á lífi. Guðjón naut ekki skóla-
menntunar í uppvextinum, en
lærði söðlasmíðahandverk hjá
Ólafi Finnssyni hreppstjóra á
Fellsenda og sjálfur kenndi
hann það handverk síðar nokkr-
um lærlingum. Rétt fyrir alda-
mótin fór hann til Noregs og
dvaldi þar um 3 ára tíma, til að
kynnast búnaðarháttum þar o.
fl. Laust eftir aldamótin kvong-
aðist hann og byrjaði búskap á
móti foreldrum sínum, en alla
jörðina tók hann til ábúðar, er
þau brugðu búi nokkrum árum
síðar. Þuríður dó 1911, og Ás-
geir 1915. Guðjóh hefir gert'
mikið til umbóta á eignarjörð
sinni. Hann hefir byggt stórt í-
búðarhús, heyhlöðu, fjós og á-
burðarhús, allt úr steinsteypu,
auk þess samstæðu-fjárhús með
hlöðu við yfir um 200 fjár. Hann
hefir sléttað mestallt túnið og
aukið það mikið og girt það, á-
samt heimahögum og nokkru af
engjum. Túnið var erfitt viður-
eignar, hólótt, þýft og grýtt, en
Guðjóni óx það ekki í augum,
og hefir unnið að þessum um-
bótum af hinni mestu elju öll
sln mörgu búskaparár, enda er
nú túnið orðið stórt og gras-
gefið, eitt hið bezta. í sveitinni,
og eru þau þó mörg þar bæði
stór og góð. Auk umfangsmikils
búskapar hefir Guðjón stundað
handverk sitt af kappi og notað
helzt til þess kvöldstundirnar og
tómstundirnar að vetrinum. Á-
samt þessum önnum hefir hann
tekið mikinn þátt í félagslífi
ingsþarfir hefir Guðjón leyst af
hendi af einstakri trúmennsku
og samvizkusemi. Það munu fá
ir vera jafntrúir umbjóðendum
sínum og Guðjón, enda hefir
hann notið óskoraðs trausts,
bæði innan hrepps og utan, og
verið þvingaður til að gegna
sumum trúnaðarstörfunum
lengur en hann sjálfur vildi og
taldi sig hafa ástæður til. Nú er
hann orðinn slitinn maður af
þrotlausu striti, en virðist þó
enn hugsa lítt til hvíldar. Hann
býr enn á hálfri jörðinni og á
meðan hann stundar búskap yf-
irleitt, er honum síður en svo
búin hvíld í ellinni, því að nú
er sá háttur á kominn, eins og
kunnugt er; að bóndinn verðúr
að vinna flest verkin sjálfur, ef
hann vill halda í horfinu; um
Þau bjuggu þá á Hróðnýjarstöð-
um og ólst Sigríður upp hjá þeim
á meðan þeirra naut við. Um
tvítugsaldurinn stundaði hún
nám í kvennaskólanum á Ytri-
Ey og árið 1902 giftist hún jafp-
aldra sínum Guðjóni á Kýrunn-
arstöðum og hóf með honum bú-
skap þar. Verksvið Sigríðar hefir
verið heimilið. Það kom brátt I
lfós, að þar var hún á réttri
hillu. Hún hefir stjórnað heimili
þeirra af mikilli ráðdeild. og
myndarskap og verið manni sín-
um samhent í því að nota hverja
stund til nauðsynlegra starfa.
Hún hefir þar búið honum frið-
sælt athvarf og hlýtt skjól með
ástúðlegri sambúð, grandvarleik
og stillingu, um leið og hún hef-
ir fórnað allri orku sinni til
samhentrar fyrirvinnu. Þau
hafa búið saman í ást’ og ein-
ingu og prýtt heimili sitt þeim
búnaði, sem þar skartar bezt, en
það er fagur heimilisbragur,
andi einingar og friðar, andi
siðavendni og kærleika. Þar sem
fullkomin eining ríkir í hjóna-
sambúð, þar á allt, sem rétt er
frá skýrt úr daglegu lífi og
framkvæmdum bóndans, jafnt
stjóri, hinn ötuli formaður
Breiðfirðingafélagsins. Elzta
dóttirin, Svafa, býr með manni
sínum Jeris Karvel Hjartarsyni
á hálfum Kýrunnarstöðum. Þar
á einnig heima önnur dóttir hjá
foreldrum sínum, Þuríður, og
er hún ljósmóðir, ógift. Þriðja
dóttirin, Kýrunnur, er húsfrú á
Kleifum í Gilsfirði, gift Jóhann-
esi L. Stefánssyni bónda. Fjórða
dóttirin, Herdís, sem er yngst
barnanna, er ógift hér í Reykja-
vík. — Öll börnin bera það með
sér, að þau hafa alizt upp í and-
rúmslofti Kýrunnarstaðaheim-
ilisins.
Kýrunnarstaðahjónin hafa
mikla ánægju af að taka á móti
gestum og eru greiðvikin og
hjálpsöm við alla. Þau eru sómi
stéttar sinnai; í hvívetna og ein
af styrkustu stoðunum undir
heilbrigðu þjóðlífi.
Þriðja afmælisbarnið, Guðrún
Jóhannsdóttir, er fædd á Saur-
um í Laxárdal. Foreldrar henn-
ar, Jóhann Vigfússon og Kristín
Jónsdóttir, bjuggu þar og áttu
margt barna. Hún naut ekki
lengi uppeldis beggja foreldr-
anna, því að faðir hennar dó,
við um eiginkonuna. Þótt bónd- er hún var 4 ára. Eftir það ólst
inn annast um allar fram- ; hún upp með móður sinni fram
kvæmdir út á við, þá á samhent að fermingaraldri og fór hún þá
eiginkona og húsmóðir sinn þátt
í undirbúningi þeirra með ráð-
um sínum og heimilistörfum.
Svo er því og varið um Guðjón
og Sigríði. Hún á sína hlutdeild
í því, sem frá hefir verið skýrt
um framkvæmdir manns henn-
ar. Hún hefir stutt hann með
ráðum og dáð og búið allt í hag-
inn. Hún er yfirleitt hin mesta
sæmdarkona, vinsæl og velmet-
in. Manni sínum hefir hún alið
7 börn, 3 syni og 4 dætur. Tveir
synirnir dóu ungir. Sá þriðji
er velmetinn borgari hér í
Reykjavík, Jón Emil, skrifstofu-
að Þorbergsstöðum og fermdist
þaðan. Um tvítugsaldur gekk
hún í hússtjórnarskóla í
Reykjavík og giftist skömmu síð-
ar, 1898, fyrra manni* sínum,
Magnúsi Bjarnasyni, bróður
Andrésar heit. söðlasmiðs. Þau
dvöldu fyrstu hjúskaparárin á
Höskuldarstöðum í Laxárdal og
Einfætingsgili í Bitru, en fluttu
síðan að Ásgarði vorið 1901. Þar
bjuggu þau á nokkrum hluta
jarðarinnar í 10 ár, en 1911 dó
Magnús eftir langa og erfiða
sjúkdómslegu. Þau eignuðust 5
(Framhald á 6. slðu)
Guðrún Jóhannsdóttir í Ásgarði
vinnuhjálp er ekki að ræða,
nema kafla úr árinu með afar-
kostum, sem rosknum, forsjálum
bændum vaxa í augum og veigra
sér við að nota, nema í ýtrustu
neyð.
Guðjón var uppalinn á alvöru-
og vinnuheimili í guðsótta og
góðum siðum. Hann er lj óst_
dæmi þess, hversu mikla bless-*
un slíkt uppeldi hefir í för með
sér, bæði fyrir þann, sem.þess
hefir notið,og ekki síður fyrír þá,
sem hans eiga að njóta og með
honum lifa og starfa.
Það mætti margt fleira skrifa
um Guðjón, sem öðrum gæti
orðið til gagns og fyrirmyndar,
en hinu mikla dagsverki hans er
ekki ennþá Ibkið og hann vann
það ekki einn síns liðs. Frá
fyrstu fæðingarstundu hans sá
forsjónin honum fyrir góðri eig-
inkonu, þeirri gjöfinni, sem dýr-
mætust er af öllum jarðneskum
gæðum. Konuefnið hans fædd-
ist sama daginn og hann í næstu
sveit.
Sigríður á Kýrunnarstöðum er
fædd á Hróðnýjarstöðum í Lax-
árdalshreppi. Foreldrar hennar
voru Jón Bjarnason og Svan-
borg Þorkelsdóttir kona hans.
I DÁTVARMIIVNEVG:
Jón Stefán^on
kaupmaður á Akureyri
Hinn 1. júní lézt Jón Stefáns- til þjóðarinnar sem hafði alið
son ritstjóri og kaupmaður á hann. En Jóni var það áskapað
Akureyri, einn hinna eftirminni- að kunna vel að umgangast
iegu manna, sem einkennandi höfðingja. Enda naut hann
varu fyrir gróandi þá sem átti þessa í ýmsum útvegum fyrir
sér stað í þjóðlífinu upp úr síð- jsjálfan sig og aðra jafnan síðan.
ustu aldamótum. Sólfar frelsis- : Sama máli gegndi um persónu-
baráttunnar hafði um tvo—þrjá 1 áhrif hans heima fyrir. Hér virt-
mannsaldra verið hækkandi, en
nú var sjálft vorið að koma.
íslendingur tekur við ráðherra-
dómi, og það heima í landinu
sjálfu. Fræðslulög eru sett,
símasambandi komið á við önn-
ur lönd, veglegt hús reist yfir
þjóðlegar minjar, svo fátt eitt
sé nefnt. En mest var um það
vert, að um þjóðina í heild fór
heit bylgja bjartsýni og trúar
á afkomuúrræði hennar og rétt
til að lifa frjáls og fullvalda.
Hitt duldist ekki, að hér var
dj arft teflt, og þess vegnæ rpyndi
mikið á hvern einstakan. En
þetta var þá jafnframt byr und-
ir vængi hverjum þeim, sem
vissi til krafta sinna og hæfi-
leika. Var sá margur er þá reis
úr öskustónni og gekk fram fyrir
skjöldu. Er óvíst að hinir ásköp-
uðu hæfileikar hafi hér í annan
tíma komið sér betur við.
Einn þessara manna var ung-
ur maður, sem misst hafði föður
sinn í fullu fjöri, barn að aldri,
fyrir grimmd hins óblíða veður-
fars,elztur þriggja bræðra, kom-
inn til manns fyrir ástríka um-
önnun ekkjunnar móður sinnar.
Vann hann nú tvennt í senn,
að reynast móður sinni og yngri
bræðrum hinn bezti drengur,
en sjálfum sér jafnframt mikinn
frama við verzlunarstörf en síð-
an og jafnframt við þátttöku í
hinum félagslegu átökum stjórn-
málanna. Varð hann um langt
skeið ritstjóri áhrifablaða í
byggðarlagi sínu, Akureyri, þar
sem hann ól aldur sinn, þegar
frá eru taldar dvalir erlendis.
Utanferðir Jóns Stefánssonar
voru upphaflega öðrum þræði
verzlunar- og framaferðir, en
urðu jafnframt vikingaferðir í
nýjum stíl. Var honum hvar-
vetna vel tekið, og hann hafði
þann metnað að leita jafnan
!ags við hina mætustu og
áhrifamestu menn. Er ósagt
hversu þessi umgengni hins
gáfaða, háttprúða, gagnmennt-
aða en óskólagengna landa okk-
ar kann að hafa breytt viðhorf-
um hlutaðeigandi áhrifamanna
Samband isl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN:
Munið að sjóðir kaupfélaganna eru yður
trygging fyrir góðum framtíðarviðskiptum. Þér
eflið þá bezt með því að beina öllum viðskiptum
yðar til kaupfélaganna.
Nýlenduvörur allskonar
Sælgætisvörnr,
Tóbaksvörur,
Hreinlætisvörur,
Fegurðarvörur.
Kaupíélag Eyiirðinga
Akureyri,
Nýlencluvörucleild.
ist hann hverjum manni vel,
og eignaðist traust og góðvild
hvar sem hann fór, eg því meiri,
sem kynning og samstarf varð
nánara. En allt þetta leiddi til
þess, hversu auðvelt honum var
að veita mönnum og málefnum
lið, enda var það ósjaldan gert,
þótt ekki færi hátt að jafnaði.
Á miðjum aldri henti Jón það
að veikjast hastarlega af blóð
eitrun. Var talið, að til þess tíma
hefði enginn maður lifað af
jafnlangan og strangan sótthita
í ríkisspítalanum í Kaupmanna-
höfn. Enda varð hann aldrei
jafngóður eftir. Dró þetta að
sjálfsögðu nokkuð úr athafna-
semi hans. En alla tíð var hann
hinn trausti og hyggni fésýslu-
maður. og drengur hinn bezti í
öllum viðskiptum.
Móður sinni og frændliði öllu
reyndist hann alla tíð svo, að
til var tekið. En vinum sínum
og þeim, er til hans sóttu, ráð-
hollur og úrræðagóður.
Um fimmtugt kvæntist Jón
Stefánsson danskri ágætiskonu,
Gerde, dóttur Olsens nokkurs,
stórbónda á Sjálandi. Eignuðust
þau tvo syni og eina dóttur, hin
mannvænlegustu börn. Kemur
öllum kunnugum saman um, hví
líkt ágætiskvonfang Jón Stef-
ánsson hlaut. Er það enn ein'
sönnunin fyrir giftu hans og
gjörvileik.
Jón var af góðu bergi brotinn.
Móðir hans/var Anna Kristjáns-
dóttir frá Laxamýri, ien faðir
Stefán prestur, síðast að Þór-
oddsstöðum, Jónsson prests að
Mælifelli, Sveinssonar læknis og
nátttúrufræðings Pálssonar. En
móðir séra Stefáns var Hólm-
fríður Jónsdóttir frá Reykjahlíð,
prests Þorsteinssonar.
Jón var fæddur að Skútustöð-
um 17. janúar 1881 og var því
fullra 64 ára, er hann veiktist
snögglega af heilablæðingu,
tveim dögum fýrir andlátið.
Jón Stefánsson var búinn
manndómi og mannkostum, sem
orka til bjartsýni um framtíð
þjóðarinnar. G. M.
Tilkytming
írá ríkis stj órninni
Að gefnu tilefni tilkynnist, að ennþá hefir engin
breyting orðið á tundurduflasvæðunum hér við land,
frá síðustu tilkynningu, og eru sjófarendur því alvar-
lega varaðir v$ að stunda fiskveiðar á þessum svæð-
um.
Þegar hreinsun tundurduflasvæðanna er lokið,
verður það þegar tilkynnt.
Samgöngnmálaráðuneytið, 7. júní 1945.
Skinna verksmið j an
Iðunn
framleiðir
StTlÐ SKL\i\ OG LEÐUR
ennfremur
hina landskunnu
Idunnarskó
Tilkynning
Að gefnu tilefni tilkynnist hér með, að allt síldarlýsi af þessa
árs framleiðslu hefir þegar verið selt Bretum. Er því framboð á
þeirri vöru til útlanda með öllu óheimilt og munu hlutaðeigendur
verða látnir sæta ábyrgð að lögum.
Reykjavík, 3. júní 1945.
r
Samninganefnd utanríkisviðskipta.
I