Tíminn - 12.06.1945, Blaðsíða 8

DAGSKRÁ er bexta islenxha timarltlS um
þíóðfélagsmál.
8

KEYKJAVÍK
Þelr, sem vilfa kgnna sér þjóðfélagsmál, Inti-
t
lend og útlend, þurfa að lesa Dagshrá.
12. JÍIlVt 1945
43. blað
AV^IÁLL TÍKAMS
7. júní, fimmtudagur:
Hákon V. kemnr heim.
Noregur: Hákon V. Noregs-
konungur kom til Oslóar eftir
fimm ára útlegð. Honum var
fagnað af meira fjölmenni og
innileik en dæmi eru til í Nor-
egi.
Japan: Osaka varð fyrir stór-
kostlegri loftárás.
8. júní, föstudagur:
Deilnmál leyst.
Bandaríkin: Tilkynnt var á
ráðstefnunni í San Fransisco, að
samkomulag væri orðið um,
hvernig synjunarrétti stórveld-
anna í öryggisráðinu skyldi
háttað. Rússar féllu frá þeirri
kröfu, að hvert einstakt stór-
veldanna gæti hindrað, að mál
yrði tekið til umræðu í öryggis-
ráðinu.
Ítalía: Bonomi baðst lausnar
fyrir stjórn sína.
9. júní, laugardagur:
Triestedeilan leyst.
Ítalía: í gildi gekk samkomu-
lag, er orðið hafði milli Títos og
herstjórnar Bandamanna um
stjórnarhætti í Trieste og um-
hverfi hennar, unz friðarfund-
urinn verður haldinn. Sam-
kvæmt því flytur Tito her sinn
í burtu.
Japan: Ríkisstjórnin tók sér
einræðlsvald og skoraði á alla
Japani að hefja undirbúning til
að taka þátt í vömum heima-
landsins.
10. júní, sunnudagur:
Landganga á Borneo.
Borneo: Bandamenn sögðu
frá landgöngu Ástralíumanna í
brezka hluta Norður-Borneo.
Þýzkaland: Rússar tilkynntu,
að þeir leyfi á hernámssvæði
sínu starfsemi stjórnmálaflokka,
er séu andvígir nazistum.
Flokkarnir yrðu þó að starfa
undir rússnesku eftirliti. Þykir
vist að þetta verði upphaf að
kommúnistiskum undirróðri á
vegum Rússa.
Bretland: í London voru birt
mótmæli gegn þeim ásökunum
Rússa að illa færi um rússneska
fanga á hernámssvæði Breta.
Var m. a. sagt, að brezkir fangar
sættu mun verri meðferð á her-
námssvæði Rússa.
ÝMSAR FRETTIR
Þlng og héraðs-
málafndur
(Framhald af 1. síOuJ
e) Stjórn búnaðarsambands-
ins var falið að vinna að við-
reisn skógarins í Porthólmum í
Selárdal í Hrófbergshreppi.
Einnig birkiskógarleifum víðar
um sýsluna.
Skattamál.
Fundurinn beinir þeirri áskor-
un til þings og stjórnar að stilla
svo í hóf skattaálögum til rík-
isins, að ekki rýri um of tekjur
sýslu- og sveitarfélaga og vill
fundurinn í þvi tilefni benda á
veltuskatt þann, sem lagður er á
samkvæmt lögum frá síðasta
Alþingi og fundurinn telur ó-
hagstæðan og treystir því, að
ekki verði framlengdur.
Raforkumál.
Fundurinn lýsir fylgi sínu við
frumvarp það til raforkulaga,
sem lagt var fyrir síðasta Al-
þingi og skorar eindregið á þing
og stjórn að hlutast til um, að
frumvarpið verði að lögum þeg-
ar á næsta þingi. Þó vill fundur-
inn benda á, að hann telur
nAuðsynlegt og fyllilega rétt-
mætt, að framkvæmd verði raf-
virkjun hér í sýslunni, þar sem
sérstaklega góð skilyrði eru fyrir
hendi og hagfellt yrði síðar að
tengja slíkar stöðvar við aðal-
rafveitu landsins.
í því sambandi bendir fund-
urinn sérstaklega á virkjun
Þverár fyrir Hólmavík og ná-
grenni og virkjun Hvalár fyrir
Árneshrepp og yerksmiðjurekst-
ur þar og virkjun Urriðaár fyrir
Kaldrananeshrepp.Leggur fund-
urinn áherzlu á, að rannsókn á
framangreindum vatnsföllum
fari fram þegar á þessu sumri.
Samgöngumál.
Fundurinn taldi nauðsynlegt
að hraða vegagerð mili Bitru og
Kollafjarðar og samþykkti á-
skorun um fjárveitingu, sem
nægi til að ljúka því verki á
næsta sumri. Jafnframt taldi
hann brýna þörf að hraða vega-
gerð frá Hólmavík til Djúpavík-
ur, endurbæta veginn meðfram
Hrútafirði og byggja veg frá
Hrútafjarðarbrú til Borðeyrar.
Skorað var á Alþingi að leggja
svo ríflega fram fé til sýsluvega,
að það nægði til jafns móti
framlögum héraðanna og enn-
fremur að ákveða hreppavega-
gjald hvers einstaklings hálf
daglaun.
Ennfremur voru samþykktar
áskoranir um framlag af fjall-
vegafé til að ryðja Trékyllis-
heiði á þessu sumri, byggingu
flugvallar við Hólmavík og at-
hugun um flugvöll í Árnes-
hreppi, vitabyggingu á Þorkels-
skerjum og Kaldrananesi og
ljósmerki á Búðarskerjum við
Bj arnanestanga.
Menntamál.
Fundurinn telur ákjósanlegt,
að í náinni framtíð verði reistur
og rekinn húsmæðraskóli í
Strandasýslu eða nágrenni
hennar og skorar á sýslufund að
beita sér fyrir framgangi þess
máls og leita samvinnu við
nærliggj andi .sýsluf élög.
Ennfremur taldi fundurinn
þörf á áð koma sem fyrst skipu-
lagi á skólamál héraðsins með
tilliti til sameiningar og sam-
vinnu milli skólahverfa og rann-
sókn jarðhita vegna væntan-
legra bygginga.
Skorað var á ungmennafélög
og einstaka áhugamenn sýsl-
unnar að vþma að söfnun og
varðveizlu sögulegra heimilda
héraðsins og örnefna.
Áburðarverksmíðju-
málið
(Framhald af 1. slðuj
málum landbúnaðarins og stór-
aukið fjársukk stjómarliðsins,
vegna hverskonar launaút-
gjalda. Til þess að geta risið
undir þessu stóraukna launa-
sukki, þurfti að spara á ein-
hverjum öðrum útgjaldaliðum,
og þá var áburðarverksmiðjan
valin sem fyrsta fórnin. Með því
að setja þannig launasukkið
skör ofar en áburðarverksmiðj-
una opinberaði stjórnin hug
sinn til landbúnaðarins og fram-
faramála almennt á þann hátt,
að enginn þarf um hann að vill-
ast.
Herðum barúttuna.
Þetta er þeim, sem vilja fram-
gang málsins líka vel ljóst. Þeir
sjá, að stjórnarliðið mun svæfa
málið áfram, ef það fær að ráða.
Þess vegna rignir nú ályktun-
um hvaðanæfa, þar sem kraf-
izt er framkvæmda 1 málinu.
Það er svar umbótaaflanna við
kyrrstöðu og afturhaldssemi
stjórnarflokkanna. Og sú bar-
átta mun enn efld og aukin.
Því skeleggari, sem hún verður,
því öruggara verður það líka, að
Pétrum og Gíslum afturhaldsins
mun ekki takast að stöðva
þetta mikla framfaramál með
blekkingum og Gróusögum sín-
um.
Bændur og aðrir framfara-
menn! Herðið enn baráttuna
fyrir áburðarverksmiðjumálinu
og þá mun það komast skjótlega
fram, þrátt fyrir alla mótspyrnu
afturhaldsins.
Síldarútvegsnefnd fær
einkasöluréttindi.
Ríkisstjórnin hefir löggilt
Síldarútvegsnefnd sem einkaút-
flytjanda á saltsíld á þessu ári.
Hafði nefndin óskað þess ein-
dregið að fá slíkt einkaleyfi,
enda hefir hún oftast haft það.
Ferðalög sendiherranna.
Stefán • Þorvarðsson, sendi-
herra íslands í London, fór með
norsku ríkisstjórninni til Osló-
ar, en hann hefir einnig verið
sendiherra íslands hjá henni.
Pétur Benediktsson, sendi-
herra íslands í Moskvu, er ný-
lega farinn til Frakklands og
Mið-Evrópu í erindum ríkis-
stjórnarinnar.
S. í. F'. selur ekki niður-
suðuverksmiðjuna.
Aðalfundur Sölusambands ísl.
fiskframleiðenda var haldinn
hér í bænum síðastl. laugardag.
Starfsemi þess hafði verið lítil
síðastl. ár, þar sem lítið fisk-
magn hafði verið saltað. Eitt
aðalmál fundarins var það,
hvort taka skyldi tilboði frá
Fiskimálanefnd um kaup á nið-
ursuðuverksmiðju samlagsins og
var því hafnað. Stjórnin var
endurkosin.
Tundurdufl springa
í vörpum togara.
Tundurdufla verður nú oft
vart við strendur landsins, sér-
staklega vesturströndina. Hefir
það komið fyrir oftar en einu
sinni, að þau hafa sprungið í
vörpum togara, er þeir voru að
veiðum.
Laugardaginn 2. þ. m. munaði
iitlu að stórslys hlytist af, er
tundurdufl sprakk í vörpu tog-
arans Þorfinns, er verið var að
taka vörpuna inn. Við spreng-
inguna lék allt skipið á reiði-
skjálfi, sprengjubrotum rigndi
yfir það og þilfarið fyllti af
sjó. Það má því telja hreinustu
mildi, að ekki yrði stórslys á
mönnum, þar sem allir voru á
þilfari. Einn maður meiddist þó
lítilsháttar á fæti.
Kirkjufundinum frestað.
Hinum almenna kirkjufundi
og aðalfundi Prestafélags ís-
lands.sem ráðgert var að halda á
Akureyri 8.—10. júlí n. k., og
þegar hafa verið boðaðir, er af
ófyrirséðum ástæðum frestað.
Verða þessir fundir haldnir 9.
—11. september n. k. á sama
stað og með sömu starfsskrá.
Danmerkurför biskups.
Nýlega barst biskupinum yfir
íslandi skeyti frá Fuglsang
Damgaard Sjálandsbiskupi, þar
sem hann skýrir frá því, að
biskupafundur verði haldinn í
Kaupmannahöfn og hefjist 29.
júní n. k.
Auk Damgaards biskups munu
aðrir biskupar Danmerkur sitja
fundinn, svo og Berggrav Nor-
egsbiskup, Eidem Svía biskup
og Lehtonen Finnlands biskup.
Ákveðið er, að biskup íslands
sæki fund þennan.
/
Loftleiðir h.f.
Aðalfundur Loftleiða h. f.,
var haldinn 30. maí. Stjórn fé-
lagsins gaf skýrslu um starfsem-
ina 1944. Alls var flogið til ára-
móta 536 klst., þar af 300 klst.
við síldarleit, en 236 klst. við
farþega- og sjúkraflug. Fluttir
voru 707 farþegar og 845 kg. af
pósti, flogið 21 sjúkraflug og
lent á yfir 40 stöðum.
Einnig gaf stjórnin skýrslu
um starfsemi félagsins, yfir
fyrstu 5 mánuði þessa árs. Var
á þeim tíma flogið 250 klst.,
fluttir 1509 farþegar, þar af í
maímánuði einum 531 farþegar.
Flutt voru 4206 kg. af pósti.
Flogið samtals á þesum 5 mán-
uðum 61200 km.
í stjórn voru kosnir: Kristján
Jóh. Kristjánseon forstj., for-
maður, Alfred Elíasson flugmað-
ur, Ólafur Bjarnason skrifstofu-
stj., Óli J. Ólason kaupm. og
Þorleifur Guðmundsson, ísaf.
Varamaður í stjórn var kosinn
Sigurður Ólafsson flugm. End-
urskoðendur voru kosnir Teitur
Kr. Þórðarson skrifstofustjóri og
Stefán J. Bjömsson skrifstofu-
stjóri.
Landgræðslus j óður
fær 250 þús. kr.
Landsnefnd lýðveldiskosning-
anna hefir nýlega afhent land-
græðslusjóði 250 þús. kr., sem
er afgangur af fé því, er ýms
fyrirtæki höfðu gefið til að
standast kostnaðinn af kosn-
ingaviðbúnaðinum. Ákveðið hef-
ir verið að verja fénu aðallega
til þess að koma upp uppeldis-
stöðvum fyrir trjáplöntur, en
það er mjög þýðingarmikið
fyrir skógrækt landsmanna, að
alltaf sé nægjanlegt til af trjá-
plöntum til þess að hægt sé að
fullnægja aukinni eftirspurn.
Skógrækt ríkisins er nú að koma
upp uppeldisstöð að Tumastöð-
um í Fljótshlíð.
I
VinnUS ötuUega fgrir
Aðalfumlur
(Framhdld af 1. síöu)
vegina, svo að þeir verði færir
jafnt vetur sem sumar, og að
snjóýtur verði ávallt til taks
hvenær og hvar sem þeirra er
þörf.“
„Aðalfundur Kaupfélags Hall-
geirseyjar, haldinn að Stórólfs-
hvoli sunnudaginn 3. júní 1945,
samþykkir einróma að skora á
Alþingi og vegamálastjórn rík-
isins að hún hefji þegar undir-
búning að byggingu nýrrar brú-
ar yfir Þjórsá, í grennd við
Þjórsártún, og hraðað verði svo
undirbúningi að framkvæmd
verði lokið á árinu 1946.“
Um veltuskattinn var sam-
þykkt svohljóðandi tillaga:
„Aðalfundur Kaupfélags Hall-
geirseyjar, hSldinn að Stórólfs-
hvoli sunnudaginn 3. júní 1945,
telur að 'veltuskatturinn, sem
samþykktur var á síðasta Al-
þingi, sé einhver allra ósann-
gjarnasti gjaldstofn, sem á hafi
verið lagður, og geti talizt nef-
skattur, þar sem hann er lagður
jafnt á nauðsynlegar vörur sem
ónauðsynlegar, og geti því ef til
vill komið harðast niður á þá,
sem minnstu getu hafi til þess
að standa undir honum.
Þess vegna skorar fundurinn
á Alþingi og ríkisstjórn að
standa fast við gefið loforð og
framlengja alls ekki þennan ó-
réttmæta skatt.“
Um skipun mjólkursölu-
nefndar var samþykkt þessi til-
laga:
„Aðalfundur Kaupfélags Hall-
geirseyjar, haldinn að Stórólfs-
f O A M L A BÍÓff
VIDBÍMB
ATLOCl
(Stand By For Action)
— Amerísk sjóhemaðarmynd. —
Robert Taylor,
Brian Donlevy,
Charles Laughton.
Bönnuð börnum innan 14 ára.
Sýnd kl. 7 og 9.
Hról höttur
Litmynd með
Erroll Flynn,
Olivia De Havilland,
Basil Rathbone.
Sýnd kl. 5.
hvoli sunnudaginn 3. júní 1945,
átelur harðlega þá ráðstöfun
landbúnaðarráðherra, að sr
Sveinbjörn Högnason hafi verið
látinn víkja úr formannssæti
mjólkursölunefndar, og fundur-
inn er þess fullvís, að ráðstöfun
þessi er gagnstæð vllja megin
þorra sunnlenzkra bænda og
skorar á ráðherrann að skipa
hann tafarlaust aftur formann
nefndarinnar.“
Um búnaðarmálasjóð var sam-
þykkt þessi tillaga:
„Aðalfundur Kaupfélags Hall
geirseyjar, haldinn að StórólfS'
hvoli sunnudaginn 3. júní 1945,
krefst þess, að bændur og sam
tök þeirra ráði ein yfir fé bún-
aðarmálasjóðs, og skorar því á
næsta Alþingi að fella niður úr
lögum um búnaðarmálasjóði
skilyrði um samþykki landbún-
aðarráðherra til fjárveitinga úr
sjóðnum."
Að aíloknum fundi var fund-
armönnum boðið til kaffi-
drykkju, en að henni lokinni
hófst erindi, er Ólafur Jóhann
esson, framkv.stj. fræðslu- og
félagsmáladeildar S. í. S. flutti,
en að því loknu var sýnd ís-
lands-kvikmynd samvinnufé-
laganna. Atriðum þessum varð
ekki lokið fyrr en um kl. 11 að
kvöldi.
Samþykkt var að skipting
tekjuafgangs skyldi verða sú, að
í stofnsjóð yrði greitt 3% og í
varasjóð 1% og í viðskiptareikn
inga 10% af ágóðaskyidri út
tekt' félagsmanna.
Úr stjórn félagsins gekk sr.
Sveinbjörn Högnason og var
hann endurkosinn.
«4 *
NÝJA B t Ó Ý
ALI BABA
og hinir 40 rœn-
inlfar
Litskreytt ævlntýramynd.
Aðalhlutverk:
Jón Hall,
María Montez,
Thurhan Bey.
Sýnd kl. 6, 7 og 9.
Þelr gerðn garOinn
frœgan
oo
Dáðir
vorn drýgðar
eru ácætor tkenmtlMnr og
hafa auk þess þann kast aS
vera édýrar.
7VTJARNABB1ÓÝ
f hAalofti
(Sensations of 1945)
Bráðskemmtileg músik-, dans-,
trúða- og fimleikamynd.
Eleanor Powell,
Dennis O’Keefe.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
GiSI eða ógiSt
Gamanleikur í þremur þáttum eftir J. B. Briestley.
Sýnlng annað kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir frá kl. 4—7 í dag.
Ú R B Æ N U M
Knattspyrnukeppni
var háð síðastl. föstudagskvöld milli
úrvalsliðs reykvíkskra knattspyrnu-
félaga og úrvalsliðs úr brezka hernum.
Leikar fóru þannig, að íslendingar
unnu með 4:0 mörkum. Albert Guð-
mundsson setti 3 mörk. Sannaði hann
með þessum • leik það, sem margir
vissu reyndar áður, að hann er tvi-
mælalaust bezti knattspyrnumaður
okkar nú. Lið íslendinga var annars
þannig skipað: Markmaður: Anton
Sigurðsson (Vfk.), vinstri bakvörður: :
Guðbjörn Jónsson (KR), hægri bak-
vörður: Björn Ólafsson (Val), mið-
framherji: Birgir Guðjónsson (KR),
vinstri framherji: Sveinn Helgason
(Val), hægri framherji: Sæmundur
Gíslason (Fram), vinstri útherji:
Hafliði Guðmundsson (KR), vinstri
innhérji: Jón Jónsson (KR), miðfram-
herji: Albert Guðmimdsson (Val),
hægri innherji: Óli B. Jónsson (KR)
og hægri útherji: Ellert Sölvason
(Val). Varamenn voru: Hermann
Hermannsson (Val), Sigurður Ólafs-
son (Val) og Haukur Antonson
(Fram).
Stúlkur úr gagnfræðaskóla
ísafjarðar
sýndu fimleika í Xðnó síðastl. mið-
vikudagskvöld fyrir fullu húsi og við
mikinn fögnuð og hrifningu áhorf-
enda. Stúlkurnar eru 10 og kennari
þeirra, ungfrú María Gunnarsdóttir,
stjórnaði leikfimissýningimni. Áður
en sýningin hófst ávarpaði Hannibal
Valdimarsson skólastjóri gagnfræða-
skólans á ísafirði, áhorfendur og
sagði frá ferðalagi 3. bekkjar skólans.
Hefir hann farið víðsvegar um norð-
urland og tll Laugarvatns og Þing-
valla, en er nú á heimleið.
Guðmundi Jónssyni söngvara
hefir nýlega verið boðið til ókeypis
framhaldsnáms í Ameriku. En það er
dóttir hins fræga söngkennara, Lazar
Samiloff, er Guðmundur stundaðí nám
hjá, sem hefir nú boðið honum ókeyp-
is nárp við skóla föður sins. Guðmimd-
ur mun því fara utan næsta haust,
og hefja að nýju nám við skólann.
Stofnþing
Landssambands bæjar- og sveitar-
félaga var sett hér í gær. Verður nánar
sagt frá því síðar.
Kjartan Bergmann
glímukennari hefir verið ráðinn
Fulltrúi á aðalfund S. í. S.
var kosinn Sigurþór Ólafsson
Kollabæ, sem er formaður fé-
lagsins.
framkvæmdastjóri Í.S.Í. Kjartan er
kunnur íþróttamaður og mjög áhuga-
samur um iþróttamál.
Reykjavíkurboðhlaup
Ármanns
fór fram síðastl. fimmtudagskvöld. —
Órslit urðu þessi: 1. Sveit Í.R. á 17:38,6
mín. og er það nýtt met 2. sveit
Ármanns á 18:00,8 min. 3. sveit K.R.
á 18:17.4 mín. Gamla metið var 18:09,0
mín. Sveit Í.R. var skipuð þessum mönn-
um: Sigurgísli Sigurðsson, Jóhannes
Jónssön, Hannes Berg, Sigurður Sig-
urðsson, Gylíi Hinriksson, Valgarð
Runólfsson, Magnús Baldvínsson, Öm
Clausen, Jóel Sigurðsson, Svavar
Gestsson, Hallur Símonarson, Finn-
bjöm Þorvaldsson, Kjartan Jóhanns-
son og Óskar Jónsson.
Gestir i bænum:
Halldór Kristjánsson á Kirkjubóli
og kona hans, Rebekka Eiriksdóttir,
Eiríkur Þorsteinsson kaupfélagsstj.
Þingeyri, Björn Guðmundsson Núpi,
Hjörtur Hjálmarsson, kennari Flat-
eyri, Sveinn Gunnlaugsson skólastjóri
Flateyri, Karl Kristjánsson oddviti
Húsavík, Jóhann Skaptason sýslu-
maður Patreksfirði.
Bærinn kaupir K. R. húsið.
Bæjarstjórn Reykjavíkur hefur ný-
lega samþykkt að kaupa íþróttahús
K.R. fyrir 400 þús. kr. Jafnframt hefur
bærinn látið K.R. fá lóð undlr íþrótta-
hús á Melvmum og hefur K.R. áformað
að reisa þar hús, sem er áætlað að
kosti eina millj. kr. Mun íélagið nú
hafa um hálfa mlllj. kr. handbæra til
byggingarinnar. Bærinn hefir nú boðið
K. R.-húsið út til niðurrifs.
Leiðrétting.
í 38. tbl. Tímans birtist kvæði „Um
daginn og veginn." Þar hefir orðið
ruglingur á erindum. Motto-erindi
kemur þar aftur í miðju kvæði og
prentvilla hefir slseðzt í síðustu hend'-
ingu. Þar stendur: „árin minning-
anna" en á að vera: „arinn minnlng-
anna.“ Rétt er vísan því þannig:
Bjartra vona vorsól heið
vermir æsku manna,
70 ára æfiskeið
arinn minninganna.
K. H. B.
Leiðrétting.
Lesendur eru beðnir að athuga það,
að í greininni íslenzk þjóðkirkja, sem
birtist á þriðju síðu blaðsins í dag er
misprentuð málsgrein, sem byrjar i
17. línu í 4. dálki. Hún á að vera svo:
„Ég hygg, að allur almenningur geri
sér þess grein, að trúarlif getur verið
sjúkt og ofstæki slíkra sjúklinga orðið
til vandræða."