Tíminn - 29.06.1945, Blaðsíða 8

DAGSKRÁ er bezta íslenzkU tímarltlð um
þfóðfélagsmál.
REYKJÆVÍK
Þeir, sem rilja kynna sér þjóðtélagsmál, inn-
lend og átlend, þurfa að lesa Dagskrá.
29. JtiNÍ 1945
48. blað
? ANNÁLL TÍWAJVS ^
25. júni, mánudagur:
Simlaráðstefnan.
Indland: í Simla kom sam-
an ráðstefna forustmanna
indversku stjórnmálaflokk-
anna, til að ræða um hinar
nýju tillögur Wavells varakon-
ungs um stjórnskipun Indverja.
Bretar boðuðu til fundarins.
Ítalía: Kommúnistar efndu til
allsherjarverkfalls í Trieste, til
að mótmæla afvopnun skæru-
sveita þeirra þar.
26. júní, þriðjudagur:
\ýtí þjóðabandalag.
Bandaríkin: Á ráðstefnunni í
San Francisco var undirritaður
sáttmáli um stofnun nýs Þjóða-
bandalags af fulltrúum 50 þjóða.
Ráðstefnunni var síðan slitið.
Ítalía: Kommúnistar gáfust
upp við að halda verkfallinu í
Trieste áfram.
27. júní, miðvikudágur:
Stettlnius hættir.
Bandaríkin: Truman forseti
tilkynnti, að Stettinius myndi
bráðlega leggja niður starf ut-
anríkismálaráðherra og verða
fulltrúi Bandarikj anná í örygg-
isráði Þjóðabandalagsins nýja.
Enn er óvíst, hver verður utan-
ríkismálaráðherra. Samkvæmt
stjórnarskrá Bandaríkj anna
myndi sá maður verða forseti,
ef Truman félli frá.
Japan: Stjórnin birtir ýmsar
tilkynningar í tilefni af því, að
hún taldi líklegt, að innrás á
Japanseyjar sjálfar væri yfir-
vofandi.
Svindlmál S. Árnason & Co.
Sigurdur Krístínsson
(Framhald af 1. síðu)
nokkru öðru sambærilegu fyrir-
tæki. Þessi mikla fórnfýsi, sam-
vizkusemi, hógværð og prúð-
mannleg festa hefir jafnvel
meira en margir aðrir ágætir
hæfileikar Sigurðar, gert hann
að hinum dáða leiðsögumanni
og húsbónda þeirra, sem með
honum hafa starfað innan sam-
vinnuhreyfingarinnar, og auk-
ið tiltrú hennar og traust út á
við.
Það, sem hefir gert Sigurði
kleift að rækja þannig starf sitt
1 þágu samvinnuhreyfingarinn-
ar, er þó ekki aðeins hin með-
fædda skýldurækni og fómfýsi,
heldur brennheit trú á hugsjón
samvinnustefnunnar. Sam-
vinnuhreyfingin er honum hvort
tveggja í senn: Úrræði til að
skapa almenningi bætta fjár-
hagslega aðstöðu og úrræði til
að koma á réttlátari og bróður-
legri sambúðarháttum en áður
hafa tíðkast. Þessi trú hefir ver-
ið Sigurði Kristinssyni eins og
öllum beztu forvígismönnum
samvinnuhreyfingarinnar, hinn
mikli orkugjafi og hún hefir
verið sú mikla undiralda, er lyft
hefir samvinnuhreyfingunni
hærra og hærra með hverjum
áratug.
Auk hins mikla starfs shis
innan samvinnuhreyfingarinn-
ar, hefir Sigurður tekið allmik-
inn þátt í störfum Framsókn-
arflokksins. Hann var formaður
flokksins 1933—34 og hefir jafn-
an átt sæti i miðstjórn flokksins
og blaðstjórn Tímans. Um
nokkurra mánaða skeið sumarið
1931 gegndi hann störfum at-
vinnumálaráðherra. Gerði hann
það fyrir þrámæli flokksmann-
anna, þótt honum væri það
óljúft að fara frá störfum í S.
í. S., enda mun honum hafa ver-
ið ljóst, að flokknum reið það á
miklu. Þátttöku sína í starfi
Framsóknarflokksins mun Sig-
urður jafnan hafa byggt á þeirri
sannfæringu, að samvinnu-
hreyfingunni væri nauðsynlegt
að eiga góða málsvara á hinum
pólitíska vettvangi, þar sem iðu-
lega var gert að henni hörðust
hríð. Hann hefir líka reynzt þar,
eins og innan samvinnuhreyf-
ingarinnar, hinn áhugasami og
fórnfúsi liðsmaður. Hefir enginn
maður annar tekið á sig stærri
fjárhagslegar byrðar til að vinna
flokknum lið en hann.
Sigurður er kvæntur Guð-
laugu Hjörleifsdóttur, Einars-
sonar prófasts, hinni mestu
sæmdarkonu. Eiga þau tvo sonu
og eina fósturdóttur.
Sigurði Kristinssyni munu á
þessum merkilegu tímamótum
bérast þakkir fjölda manna og
átaaðaróskir. Tíminn vill nota
{ietta tækifæri til að færa hon-
um þakkir fyrir margháttað og
gott samstarf á liðnum árum og
óska honum þess, að sú félags-
hreyfing, er hann hefir svo
drengilega og giftusamlega helg-
að krafta sína, megi halda
áfram að stykrjast og vaxa um
ókomin ár.
Dauðaslys í
Borgaríirði
Síðastl. þriðjudag varð það
sorglega slys fyrir neðan Hreins-
staði I Norðurárdal, að stór far-
þegabifreið valt með þeim af-
leiðingum, að kona sem í bif-
reiðinni var beið bana. Hún hét
Helga Aðalbjörg Ingimarsdóttir
frá Þórshöfn.
Helga heitin sat fram í hjá
bifreiðarstjóranum, Björgvini
Sigurbjörnssyni vélstjóra, sem
var maður hennar og mun hún
hafa kastazt út er bifreiðin
valt. í bifreiðinni voru alls 9
farþegar, en aðra sakaði ekki
að ráði. Bifreiðin var á leið
norður og kom frá Reykjavík.
Bifreiðin var herbifreið merkt
Þ 76/
Áburðarverksmiðja
Nýbyggingarráð hefir ráðið
dr. Björn Jóhannesson efnafræð
ing til þess að fara til Norður-
landi og Englands til frekari at-
hugunar á möguleigum til að
reisa hér verksmiðju til, fram-
leiðslu köfnunarefnisáburðar og
mun hann nú á förum.
Dr. Björn Jóhannesson lauk
prófi við poly-tekniska skólann
í Kaupmannahöfn -árið 1940.
Hann stundaði síðán framhalds-
nám í Bandaríkjunum í 3 % ár
og varði doktorsritgerð sína við
Cornell-háskólann þar.
Forstjóraskipti
(Framhald. af 1. slðu)
kenndur ágætur starfsmað-
ur og drengur hinn bezti. Munu
þeir, sem til þekkja, hyggja gott
til forstöðu hans hjá Mjólkur-
samsölunni og ekki telja það
sæti geta verið betur skipað, er
Halldórs Eiríkssonar missir við.
Eins og áður segir, hefir Hall-
dór Eiríksson gegnt forstjóra-
starfinu í rúm 10 ár. Undir for-
ustu hans hefir Samsalan sigrað
marga stórfelda byrjunarerfið-
leika og sífellt eflzt og styrkst og
er nú orðin eitt stærsta og
traustasta samvinnufyrirtæki
bænda. Munu allir þeir mörgu
aðilar, sem Halldór hefir þannig
unnið fyrir beint og óbeint,
kunna honum beztu þakkir fyr-
ir þetta starf hans.
(Framhald af 1. síðu)
vera meira en þrefalt meiri að
verðmæti en upp hafði verið
gefið, kom það nú einnig i ljós,
að tollayfirvöldin höfðu sýnt
hinum brotlegu fyrirtækjum þá
sérstöku greiðvikni að lána þeim
nokkurn hluta vörusendingar-
innar, vafalaust í trausti þess,
að slíkir menn sem formaður
Nýbyggingarráðs og félagi hans,
hefðu alla sína pappíra í stak-
asta lagi.
Það, sem faimst
í tmmnnum.
Þegar tollayfirvöldin voru að
athuga vö”.ur þessar, kom það í
ljós, að í umbúðunum voru ekki
einungis spil, leikföng, sam-
kvæmistöskur og ráptuðrur,
heldur einnig álitlegur skjala-
bunki. Við nánari athugun á
honum kom í ljós, að þar voru
ekki aðeins „faktúrur" til hins
íslenzka fyrirtækis, heldur höfðu
einnig slæðzt þar með nokkrir
reikningar frá amerískum
verzlunarfyrirtækjum til þess
fyrirtækis, sem seldi vörurnar
hingað.
Sýndu þessir reikningar, að
það fyrirtæki, sem mun heita
„Northern Export Co.“, hafði
leyft sér að leggja á vöruna allt
upp í 100% af innkaupsverði
þess.
Northern Fxport Co.
Þetta fyrirtæki mun vera
skrásett sem amerískt fyrirtæki,
en aðaleigendur munu vera ís-
lendingar, sem dvelja eða eru
búsettir í Ameríku. Hefir leikið
grunur á þvi, að ýms íslenzk
heildsölufyrirtæki hefðu sam-
bönd við, eða hefðu beinlínis
komið sér upp slíkum leppfyrir-
tækjum, til þess að leggja á vör-
una í Ameríku og senda heím
með henni reikninga, er sýna
hærra verð, en hið raunverulega
innkaupsverð, þar sem ,Við-
skiptaráð hefir neitað að taka
gilda reikninga frá íslenzkum
umboðsmönnum í Ameríku. Með
þessari aðferð er allt verðlags-
eftirlit Viðskiptaráðs gert að
engu, með því að talið hefir ver-
ið óframkvæmanlegt að ganga
úr skugga um, hvort vörureikn
Kennaraprófi
í ísL firæðum
Kennaraprófi í íslenzkum
fræðum hafa lokið: Agnar Þórð-
arson II. eink. betri (aðaleink,
9%), Ásgeir Blöndal Magnússon
I. eink. aðaleink. 13x/ib), Halldór
Jónsson I. eink. (aðaleink. 11%)
Helgi J. Halldórsson I. eink. (að-
aleink. ll* 2 3 * * * * * * * * * * * * * 17/24).
Dr. Björn Jóhannesson er fyr-
ir nokkru farinn með flugvél
til Svíþjóðar.
ingar frá fyrirtækjum skrásett-
um í Ameríku, séu ófalsaðir.
En heildsalamálin flest, sem
nú bíða dóms, eru hins vegar
risin af því, að íslenzkir umboðs-
menn fyrirtækja hér, hafa lagt
meira á vöruna en leyfilegt er
samkvæmt reglum Viðskipta-
ráðs, en það hefir leyft þeim að
taka 5% umboðslaun. En í þessu
sérstaka dæmi eru að verki
menn, er leggja allt að 100% á
vöruna fyrir sams konar ómak
og hinir íslenzku umboðsmenn
hafa.
Má af þessu greinilega ráða að
ekki muni öll kurl koma til graf-
ar, þótt hin svokölluðu heild-
salamál verði til lykta leidd.
Frumreikniiigariiir
fljúga til Ameríku.
En sagan er ekki öll enn. Svo
óheppilega vildi til, að þegar
verðlagseftirlitið ætlaði að fara
að rannsaka reikningana, sem
slæddust upp úr tunnunum,
voru þeir ekki lengur á sínum
stað. Höfðu tollayfirvöldin lán-
að hinu brotlega fyrirtæki reikn-
ingana til athuguriar, en það
hafði aftur lánað þá heildsala
einum, sem hafði fengið flugferð
til Ameríku á vegum hins opin-
bera til að kaupa síldartunnur.
Hafði hann af einhverjum
ástæðum tekið reikningana með
sér þangað.
Eitthvað mun þó hafa skilað
sér aftur af reikningum, svo ekki
verður nauðsynlegt að gera út
leiðangur til Ameríku til að hafa
upp á þessum óvenjulegu_skjöl-
um, ef einhverjum skyldi detta
í hug að koma þeim á lands-
skjaíasafnið til minningar um
verzlunarhættina á fyrsta ári
hins íslenzka lýðveldis.“
Við þessa frásögn Skutuls þarf
ekki að bæta mörgum orðum.Al-
menningi má vera ljóst af þess-
ari frásögn, að hér er um hið
stórfeldasta svindlmál að ræða.
Almenningur mun áreiðanlega
fylkja sér um þá kröfu, að mál-
ið verð tafarlaust tekið til rann-
sóknar að nýju og Jóhann Þ.
Jósefsson víkji úr Nýbygginga-
ráði meðan rannsóknin fer
fram.
Rikisstjórnin óttast ..
(Framhald af 1. síðu)
boðað til fundanna með þeim
hætti. En því fer fjarri, að hún
treysti sér til þess, heldur ætlar
hún hverjum þingflokki jafn-
langan ræðutíma á fundunum,
en það er, að stjórnarflokkarnir
fá þrefaldan ræðutíma á við
stjórnarandstöðuna, enda þótt
þeir ætli allir að boða eina og
sömu stefnu á þessum fundum,
stefnu ríkisstjórnarinnar. Hefir
það áreiðanlega aldrei þekkzt
áður í lýðfrjálsu landi, að
stjórnarsinnar hafi boðað til
funda með sérstökum hætti til
að geta tryggt stjórnarstefnunni
þrefaldan ræðutíma á við
stjórnarandstöðustefnuna. Slíkt
er fullkomið brot á öllum lýð-
ræðislegum leikreglum og lýsir
hinum mesta ótta við eigin mál-
stað. Það sýnir og ennfremur
kjarkleysi stjórnarsinna og trú-
leysið á málstaðinn, að forðast
er að boða til funda í þeim kjör-
dæmum, þar sem stjórnarand-
staðan innan Sjálfstæðisflokks-
ins er sterkust, eins og t. d.
í Borgarfjarðarsýslu, Rangár-
vallasýslu, Dalasýslu og Vestur-
Skaftafellssýslu.
Strax þegar kunnugt var um
þessar fundarreglur stjórnar-
sinna, sneri Framsóknarflokk-
urínn sér til þeirra og benti þeim
á þetta ranglæti og æskti þess,
að haft yrði það fyrirkomulag
fyrst umræðurnar ættu að snú-
ast um ríkisstjórnina, að stjórn-
arsinnar og stjórnarandstæð-
ingar hefðu jafnan ræðutíma.
Stjórnarsinnar sýndu enn á ný
hræðslu sína með því að hafna
þessu. Framsóknarmenn til-
kynntu þá, að þeir myndu eigi
að síður mæta á fundum stjórn-
arinnar, þótt þeir ættu ekki að
hafa nema % hluta ræðutím-
ans. Kemur þar fr’am nokkuð
önnur og öruggari trú á mál-
staðinn en hjá stjórnarliðinu.
Jafnframt þessu boðaði Fram
sóknarflokkurinn til 7 nýrra
funda, þar sem skorað var á
stjórnarsinna að mæta með
jöfnum ræðutíma. Verður það
góður prófsteinn á kjark stjórn-
arsinna, hvort þeir verða við
þessari áskórun.
Fundir Framsóknarflokksins
verða á þessum stöðum:
Berufirði í Reykhólasveit 30.
júni kl. 4 e. h.
Dalvík laugardaginn 30. júni
kl. 8.30 e. h.
Hrafnagili sunnudaginn 1. júlí
kl. 3 e. h.
Stórólfshvoli sunnudaginn 1
júlí kl. 3 e. h.
Skagaströnd laugardaginn 7.
júlí kl. 4 e. h.
Hofsós laugardaginn 7. júlí kl.
4 e. h.
Búðardal sunnudaginn 8. júlí
kl. 3 e. h.
Stjórnarsinnar munu hafa
gert ráð fyrir, að stjórnarand-
staðan myndi ekki mæta á fund
um þeirra, ef henni væri aðeins
boðinn % hluti ræðutímans,
Þar'hafa þeir misreiknað sig,
eins og oftar, því að stjórnar
andstæðingar hafa annað álit
á málstað sínum en þeir
Stjórnarandstæðingar taka ekki
aðeins þeirri „drengilegu" á-
skorun, heldur hafa þeir skorað
á stjórnarsinna að verja mál sín
víðar og á heiðarlegri grundvelli
Með hinum sameiginlegu fund-
um sínum hafa stjórnarsinnar
ætlað að reiða hátt til höggs, en
oft verður lítið úr því högginu
sem hátt er reitt.
G A M L A BÍÓ v
LISTAMAMALÍF
(Show Business)
Eddie Cantor,
George Murphy,
Joan Davis,
Constance Moore.
PRÉTTAMYND:
Frá Berlín o. fl.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
N Ý J A B I Ó
KÁTUR PILTUR
Donald O’Connor,
Peggy Byan.
Sýnd kl. 7 og 9.
Svarti svamirmn
Sjórœningja-litmyndin fræga,
með:
Tyrone Power.
Bönnuð börnum innan 14 éra.
Sýnd kl. 5.
Þeir gerðu garðinn
frægan
OG
Dáðir
vorn drýgðar
eru ágætar skemmtibækur og
hafa auk þess þann kost að
vera ódýrar.
f TJARNARBÍÓ «•
AWRÍKI OG
ÁSTIR
(No Time for Love)
Amerískur gamanleikur.
Claudette Colbert,
Pred MacMurray.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.

LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
Gift eða ógift
Gamanleikur í þremur þáttum eftir J. B. Priestley.
Sýning í kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir eftir kl. 2.
Siðasta sinn.

r- ^^
Hjartans þökk fyrir sýnda viháttu og virðingu á sextíu
og fimm ára afmœlísdegi minum.
GUNNLAUGUR KRISTMUNDSSON
sandgrœðslustjóri.
Ú R B Æ N U M
Veðreiðar
fóru fram á skeiðvellinum við Elliða-
ár síðastl. sunnudag. Gekkst Hesta-
mannafélagið Fákur fyrir þeim. 19
hestar tóku þátt i kappreiðunum.
Veður var mjög gott. Úrslit urðu sem
hér segir: Skeið 250 metra: 1. Randver,
eign Jóns 1 Varmadal, '24,2 sek., 2.
Gletta, eign Vilborgar Guðmundsdótt-
ur, 24,3 sek., 3. Þokki, eign Friðriks
Hannessonar, 25,0 sek. í 300 metra
stökki varð 1. Freyfaxi. eign Ólafs Þór-
arinssonar, á 22,9 sek., 2. Geysir, eign
Kristins Einarssonar, á 23,0 sek. 3.
Hrímnir Jóhanns Guðmundssonar á
23,0 sek. 4. Jarpur, eign Happ-
drættis Hestamannafélags Hafnar-
fjarðar, á 23,2 sek. 350 metra
stökk: 1. Kolbakur Jóhanns Guð-
mundssonar á 25,5 sek. og er það nýtt
met í stökki á þessari vegalengd. Gamla
metið átti Drottning Þorgeirs í Gufu-
nesi og var það 25,6, sett 6. júní 1938,
2. varð Ör eign h.f. Sprettur á 25,8 sek.
3. Kolbakur Ásbjörns Sigurjónssonar
á 26,2 sek. 4. Hörður Finnboga Einars-
sonar á 26,0 sek. Áhorfendur við
þessar kappreiðar voru i færra lagi.
Reykjavíkurmóti í knattspyrnu
er nýlokið. Úrslit urðu þau, að knatt-
spyrnufélagið Valur vann mótið og
fékk 5 stig, K. R. fékk 3 stig, Fram og
Víkingur 2 stig hvort.
Hjónaband.
Nýlega voru gefin saman i hjóna-
band af sr. Sigurbirni Einarssyni
dósent, ungfrú Iris Vignir (ljósmynd-
ara) og Guðmundur Hannesson ljós-
myndari. Heimili þeirra er Mjóahllð 8.
Trúlofun.
sína hafa nýlega opinberað ungfrú
Sigriður Þ. Magnúsdóttir Bræðraborg-
arstíg 10A og Ólafur Guðmundsson
Reykjavíkurveg 10, Hafnarfirði.
Freyr
mánaðarblað um landbúnað, 6. hefti
þessa árgangs .er nýkomið út. Efni:
Sveinn Jónsson: Andsvör og önnur
sjónarmið. — Skýrsla um framkvæmd-
ir á vegum vélasjóðs og verkfæranefnd-
ar ríkisins 1944. — Páll Sveinsson:
Nokkur orð um fr^mræslu. — Valdi-
mar Þórðarson: Votheysverkun. —
Bændamenningin. — P. Z.: Kýr og
hross. — Dráttarvélanámskeið. —
Kaupendur Freys. — Garðshorn. —
Verðlag og viðskipti.
Nýtt met í 200 m. hlaupi
, setti Finnbjörn Þorvaldsson nýlega
á innanfélagsmóti í. R. Hljóp hann á
23,0 sek. og er það einum tíunda úr
sek. skemmri tími en met Sveins
Ingvarssonar K. R. sett 1938.
/
Gullbrúðkaup
áttu í gær hin þekktu hjón Margrét
Jónsdóttir og Sigmundur Jónsson bóndi
að Hamraendum i Breiðuvík á Snæ-
fellsnesi.
Verfflagsbrot.
Nýlega hefir Kristinn Einarsson,
klæðskeri, Hverfisgötu 59, verið 5ekt-
aður fyrir brot á verðlagsákvæðunum.
Sekt og ólöglegur hagnaður nam
kr. 2,635,60.
KnattSpyrnufélaginu Fram
hefír nýlega verið úthlutað af bæjar-
ráði landi til vallargerðar skammt
frá Sjómannaskólanum á Vatnsgeym-
ishæð. Hafa félagar úr Fram nú þegar
byrjað að gera þarna æfingavöll.
Sérleyfi til hvalveiffa
hefir nýlega verið veitt Stephen
Stephensen kaupmanni 'í Reykjavík,
og er leyfíð bundið við 10 ár. Sérleyfið
er bundið því skilyrði að veiðarnar
hefjist á næstunni og ekki færrl en
þrjú skip stundi þær. Ætlunin mun
vera að stofna hlutafélag til þess að
reka fyrirtækið og er sérleyfishafa
heimilt að selja því leyfið.
Ný Iögreglustöff.
Lögreglustjóri hefir lagt til við
bæjarráð að fyrirhugaðri lögreglustöð
verði ætluð lóð á svæðinu milli Ing-
ólfsstrætis, Sölvhólsgötu, Kalkofns-
vegar og Arnarhóls. Bæjarráð hefir
vísað erindinu til hafnarstjóra. Það
er kunnugt að núverandi húsnæði
lögreglunnar í Reykjavík er ófull-
nægjandi og einnig er það mjög
bagalegt hvað lóðln er lítil við lög-
reglustöðina.