Tíminn - 03.08.1945, Blaðsíða 7

58. blaft
'I'ÍMIM, föstndaginn 3. ágúst 1945
7
Á víftavangi
(Framhald af 2. síSu)
reist sér, og bíður þess að vera
skorinn niður úr honum. Snaran
er þríþætt, og skal hver þáttur
rakinn nokkuð, meðal annars af
tilefni Reykjavíkurbréfsins á
sunnudaginn var.
Væri vel, að Timanum gæfist
oft slíkt tilefni, því almennari
verður skilningur manna á þvi
ógiftusamlega hlutverki, sem
Sjálfstæðisflokkurinn hefir leik-
ið í dýrtíðarmálunum frá upp-
hafi.
1. þáttur. — Haustið 1941, eft-
ir að hafa þverskallazt að mestu
leyti við framkvæmd dýrtíðar-
laganna frá vorinu, ætlaði flokk
urinn að taka rögg á sig og
fylgja lögbindingarfrumvarpi
Framsóknarmanna, en brast
kjark, þegar á átti að herða.
Tók flokkurinn þá „frjálsu
leiðina“ upp. Hún ríkti þar til í
ársbyrjun 1942 á ábyrgð hans
og jók vísitöluna um rúmlega 50
stig.
2. þáttur. — Eftir bæjar-
stjórnarkosningarnar í janúar
1942 varð flokkurinn hræddur
við „frjálsu leiðina“ sina og setti
gerðardómslögin, ásamt Fram-
sóknarflokknum. Þá var vísital-
an 183 stig.
Alþýðuflokkurinn býður hon-
um síðan „steiktu gæsirnar.“
Hann gín við þeim, hleypur frá
öllum áformum í dýrtíðarmál-
unum, situr að völdum í 7 mán-
uði með stuðningi verkamanna-
flokkanna og eykur dýrtíðina
um 89 stig. Og ekki nóg með það.
Hann hafði skapað grundvöil að
óhjákvæmilegri hækkun, sem
utan þingsstjórnin hélt niðri
með greiðslum úr ríkissjóði.
3. þáttur. — Á síðasta hausti
ætlaði flokkurinn enn að taka
sig á og mæltist til þess við
bændur, að þeir gæfu eftir tæp-
lega 10% af verði landbúnaðar-
afurða, svo að unnt væri að þok-
ast niður dýrtíðarstigann. Þá
buðust kommúnistar til þess
að mynda stjórn með þeim. Gera
Ólaf að forsætisíáðherra og gefa
upp baráttuna við striðsgróða-
mennina, gegn kauphækkun um
land allt.
Þá freistingu stóðst Ólafur og
Sjálfstæðisflokkurinn ekki frek-
ar en „steiktu gæsirnar". Vísi-
talan smáþokaðist upp.
Bráðlega er von á nýrri land-
búnaðarvísitölu, sem segir hvaða
hækkun þurfi að vera á land-
búnaðarvörum, til þess að sam-
ræmi haldist mllli þeirra og
kaupgjaldsins. Verður sú land-
búnaðarvísitala þannig bein af-
leiðing kauphækkunarskriðu
stjórnarinna frá síðastl. hausti.
Þetta er í stuttu máli saga
Sjálfstæðisflokksins í dýrtíðar-
málunum. Hver kannast ekki við
hana?
'Hún er sambland af flokkslegri
eigingirni, undanhaldi og flótta,
frá einum og öðrum ákvörðun-
um, sem flokkurinn hefir stund-
um ætlað að fara eftir. Slíkt
hlutskipti stærsta stjórnmála-
flokksins getur orðið afdrifaríkt
fyrir þjóðina. En sú er bót í máli,
að þjóðin fær tækifæri til að
kvitta fyrir þessi vinnubrögð.
Skárust ekki fimmmenn-
ingarnir úr leik?
Stundum birtir Morgunblað-
ið vandlætingarfullar greinar
um það, að Framsóknarflokkur-
inn hafi „skorizt úr leik“ og
rofið þjóðareininguna.
Það reynir að gleyma þvi, að
einn fjórði hluti Sjálfstæðis-
flokksins tók nákvæmlega sömu
afstöðu til stjórnarinnar og
Framsóknarflokkurinn: neitaði
að styðja stjórn, sem byggð væri
á svikum við bændur og gengi
fram hjá lausn margra aðkall-
andi vandamála, eins og t. d.
dýrtíðarmálsins.
Sannast það hér á Morgun-
blaðinu, sem einu sinni var kveð-
ið:
„Sér hann ekki sína menn,
svo hann ber þá lika.“
Annars ætti Morgunbl. ekki
að minnast á þjóðareiningu í
lok stríðsins, þegar hin pólitíska
þróun með flestum þjóðum er
frá þjóðstjórninni til flokks
stjórna.
Þess mun lengi minnst, að
Sjálfstæðisflokkurinn rauí þjóð-
areininguna 1942, sem Fram
sóknarflokkurinn kom á með
þjóðstjórninni 1939. Voru styrj
aldarhorfur þá enn mjög ískyggi
legar. — Sjálfstæðisflokkurinn
gerði þetta vegna ímyndaðra
flokkshagsmuna. Slík var þjóð
hollusta hans þá. Hver getur
tekið vandlætingar hans alvar-
lega núna?
„Mosaskeggur“ og Gísli
vélstjóri fá áminningu.
Þegar Gísli vélstjóri kemur úr
fundaferð birtist jafnan langt
viðtal í Morgunblaðinu, stundum
heilar síður um „sigra“ hans og
vasklega framkomu. Gildir jafnt
um hvort hann verður að at-
hlægi á fjölmennum fundi, eins
og í Stykkishólmi eða talar yfir
4 mönnum í kjördæmi sínu.
Svipað hendir Sigurð Krist-
jánsson í Morgunbl. síðastliðinn
laugardag, er hann segir funda-
fréttir af Austurlandi. Það er
ekki að sökum að spyrja. Stjórn-
in á einhuga traust og fylgi í
þessum sýslum, þar sem íhald-
ið varð af „steiktu gæsunum“ í
síðustu kosningum. Hann er ekki
lengi að verka nýsköpunarljóm-
inn þar!
Á sunnudaginn fær Morgun-
blaðið eftirþanka af þessu raupi
þeirra Sigurðar og Gisla og
sendir þeim þessa áminningu:
„Það er alkunnugt fyrirbrigði,
að fornu og nýju, að menn, sem
eru minni fyrir sér andlega eða
líkamlega en almennt gerist, eru
sjálfhælnari en allir aðrir. Þetta
er jafnt um stjórnmálamenn
sem aðra.“
Sjálfstæðisflokknum er sjálf-
sagt kunnugt um það, að þessir
menn hafa ekki snúið neinum
til fylgis við stjórnina. Gísli fékk
það vottorð á Snæfellsnesi, að
hann hefði stutt málstað stjórn-
arandstæðinga með ræðuhöld-
um sínum
Austfirðingar létu Sigurð ó-
spart skilja fylgisleysi sitt við
stjórnina. Varð það til þess, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefir af-
lýst skemmtisamkomu, er hann
hafði boðað til í Egilsstaðaskógi
5. ágúst næstkomandi, svo að
fylgisleysið og eymdin komi síð'
ur í ljós.
Nýja stjórnin í Bretlandi
(Framhald a) 2. síðu)
tókst að halda atvinnumálum
Bretlands í mjög góðu horfi,
þegar styrjaldarrekstrinum reið
mest á. Bevin er 64 ára að aldri.
Aðstoðarforsætisráðherra og
formælandi stjórnarinnar I
neðri málstofunni er Herbert
Morrison. Hann er einnig einn
af helztu forvígismönnum jafn-
aðarmannaflokksins brezka. Við
Sir Stafford Cripps, sem nú er
viðskiptamálaráðherra, var áður
í styrjaldarstjórn Ch,urchills,
flugvélaframleiðslumálaráðh.,
og þótti takast það vel. Hann
var fyrst kosinn á þing 1931, en
er annars lögfræðingur að
menntun.
Arthur Greenwood er inn-
siglisvörður konungs. Hann var
þekktur að andstöðu sinni við
Neville Chamberlain og var ráð
herra í styrjaldarstjórninni án
sérstakrar stjórnardeildar, en
gegndi þar ýmsum þýðingar-
miklum trúnaðarstöðum. Green
wood er varaformaður jafnað
armannaflokksins og er 65 ára
að aldri.
„Lord Chancellor", eða lord-
kanslari hefir verið skipaður Sir
William Jowitt. Hann er einn af
lærðustu málaflutningsmönn-
um Bretlands og hefir gengt
mörgum þýðingarmiklum lög
fræðistörfum fyrir hið opinbera.
í styrjaldarstjórninni var hann
Sir Herbert Morrison,
varaforsœtisráðherra.
kosningarnar bauð hann sig
fram í kjördæmi íhaldsþing-
manns nokkurs, er talinn var
öruggur í kjördæminu, en
Morrison vann það af honum.
Hann hefir reynzt hafa mikla
skipulagshæfileika og gat sér
mikinn orðstír, sem formaður
borgarstjórnarinnar í London.
Hann var fyrst kosinn á þing
Arthur Greenwood,
innsiglisvörður konungs.
eftir seinustu heimsstyrjöld og
átti mikinn þátt í skipulagn-
ingu jafnaðarmannaflokksins í
London. Morrison er 57 ára að
aldri.
Hugh Dalton er fjármálaráð-
herra nýju stjórnarlnnar. Hann
Dalton er 58 ára að aldri.
Sir Stafford Cripps,
viðskiptamálaráðherra.
tryggingarmálaráðherra. Jowitt
er 60 ára að aldri.
Hér hefir stuttlega verið sagt
er talinn sérlega vel gefinn og
gáfaður maður og gat sér mikið
orð, er hann var aðstoðarutan-
ríkisráðmálaráðherra i sam
steypustjórninni 1929—1931
frá skipun hinar nýju stjórnar
jafnaðarmanna í Bretlandi. Fátt
hefir verið meira rætt víða um
heim undanfarna daga, en þessi
stjórnarskipti. Ennþá er of
snemmt, að spá neinu um það
hvaða breytingar þau kunna að
boða í skipun heimsmálanna, og
heimamálanna í Bretlandi,
Flestir virðast þeirrar skoðunar
að stórfelldra breytlnga í utan
ríkismálum Breta sé ekki að
vænta frá hendi hinnar nýju
stjórnar, -a. m. k. ekki fyrst
stað.
The Worlcf s News Seen Through \
THE CHRISTIAN SaENCE MONITOR
An Intemational Daily Newtpaper
ja Trutfaful—Con»tructiv«—Unbiascd—Frec from Suuatúmol-
isna — Bditorial* Arc Timaly anH Inatructivc aml Ita Daily
Peaturaa, Togethar witfa tha Wcakly Magaona Sactioa, Maka
tfaa Monitor an Idcal Nawspapar for tfae Hoau.
Tha Chrisdan Scicnca Publiafaing Sociacy
Ona, Norway‘Strcet, Botton, Mastacfaucctta
Prioa #12.00 Yearly, or #1.00 a Montfa.
Sacarday Iarua, inclnjing Magarina Sccdon, #2.60 a Yaac.
Introductory Offar, 6 Iasua* 23 Canta.
Maaaa—------------------------------------------
------------------------------------------------
SAMPLB GOPY ON RBQUEST
Ársr itið Embla er komið út. — Flytur sögur og ljóð eftir 25 íslenzkar konur. Meðal þeirra eru flestar þekktustu skáldkonur vorar.
t m d fæst í bókaverzlunum.
■na ■ ■ ■ Áskriftarsímar 5089 og 5211.
ÍSLEAZKAR SKÁLDKONITR!
Athugið verðlaunasamkeppni E m b 1 u. •
*
Kon.ungskom.an
(Framhald af 5. síðu)
menn í embættisskrúða sinum.
Konungurinn lagði svo að
bryggjunni kl. um 2 eins og ráð
hafði verið fyrir gert. Fyrstir
tóku á móti honum hinir æðstu
embættismenn, svo sem konsúl-
ar og bæjarstjórar. Landshöfð-
inginn gekk brátt fram úr hópn-
um og mælti til konungs á þessa
leið: „Um leið og yðar hátign
stígur fæti á strönd íslands —
hinn fyrsti konungur, sem í þau
þúsund ár, er land hefir verið
byggt, hefir hingað komið — sé
mér leyft í nafni alls landsins
og sér í lagi jafnframt í nafni
Reykjavíkurkaupstaðar, að biðjá
af hjarta yðar hátignar vel-
komna.“ Hann þakkaði konungi
fyrir stjórnarskrána og þá gleði
er hann veitti landsmönnum
með komu sinni. Lauk hann
máli sínu með því að biðja kon-
ungi langra og gifturíkra líf-
daga. Mannfjöldinn tók undir
þessa ósk með dynjandi fagn-
aðarópi.
Konungur hélt þvínæst stutta
ræðu og svaraði fyrir sig. Hann
var sagður hafa verið blíðmáll
og ljúfmannlegur. Hann gat
þess, að það hafi lengi verið ósk
sin að geta heimsótt hina tryggu
þegna sína á íslandi, og nú væri
sér það því meiri gleði, þar sem
það væri á svo helgri og hátíð-
legri minningastund. Að ræðu
hans lokinni var aftur lostið pp
miklu fagnaðarópi, sem allir
karlmenn tóku undir, en konur
veifuðu hvítum klútum.
Þegar móttökuathöfninni var
lokið, gekk konungurinn ásamt
Valdemar syni sínum og öðrum
höfðingjum til húss landshöfð-
ingjans, en þar var þeim ætlað-
ur bústaður, á meðan þeir dvöldu
í Reykjavík.
Um kvöldið þenna sama dag
fór söngkór heim að landshöfð-
ingjahúsinu og flutti konungi
kvæði, er Matthias Jochumsson
hafði ort. f kór þessum voru að-
allega handiðnaðarmenn, en
fararstjóri þeirra var Jónas
Helgason járnsmiður. Konungur
varð glaður við sönginn og bað
þá að syngja meira fyrir sig,
helzt íslenzk lög, og gerðu þeir
það. Söng kórinn m. a. Minni
Ingólfs, lag eftir Jónas Helga-
son við kvæði Matthíasar. Konr
ungurinn varð hrifinn af og
þakkaði kórnum með fögrum
orðum.
Daginn eftir hélt konungur
að mestu kyrru fyrir í lands-
höfðingjahúsinu og notaði skóla
húsið til veizluhalda. Hélt hann
þar margar veizlur, veittl ríku-
lega og varð frægur af. í ágúst
veitti hann viðtal hverjum, er
þess óskaði, og talaði við hvern
og einn um það, er honum lá
mest á hjarta. Er sagt, að hann
hafi oft átt tal við menn og
stundum ávarpað þá, er á vegi
hans urðu, er hann var á gangi
út í bænum, eða í grennd við
hann. Fóru ýmsar sögur af hon-
um og var hann talinn gera sér
lítinn mannamun og vera hinn
Ijúfmannlegasti 1 allri fram-
komu.
Verður hér ekki sagt meira
frá veru konungs hér á landi
að þessu sinni, því að þessum
þætti er ætlað að fjalla einkum
um landgöngu konungs og mót-
tökuathöfnina.
Þökkum auðsýnda samúð við fráfall og jarðarför
Finnboga G. Lárussonar
frá Búðum
Aðstandendur.
Tilkynning
Viðskiptaráðlð hefir ákveðið nýtt hámarksverð á grænmeti
sem hér seglr:
1 heildsölu:
Tómatar I. flokkur ........ kr. 8,00 pr. kg.
do. II. — .........— 6,00--------
Agúrkur I. ílokkur ........ kr. 2,50 pr. stk.
do. II. — ......... 1,75 — —
Toppkál I. flokkur ........ — 3,25 — —
V do. II. — ...... — 2,00 — —
Gulrætur Extra ............ — 3,00 — búnt
do. I. flokkur ....... — 2,25 — —
do. II. flokkur ..'.... . — 1,25 — —
Salat (minnst 18 stk. i ks.) — 13,00 — ks.
Í smásölu:
kr. 10,50 pr. kg.
— 8,00----------
kr. 3,25 pr. stk.
— 2,50 — —
— 4,25 — —
— 3,00 — —
— 4,25 —búnt
— 3,25 — —
— 2,00 — —
— 1,00 — ks.
Ákvæði þessi ganga i glldi frá og með 1. ágúst 1945.
Reykjavík, 31. júll 1945.
Verðlagsstjórinn
Fossvogsferðir
Fyrst um sinn verða ferðir í Fossvog á hálftíma fresti
frá klukkan 7 fyrir hádegi til klukkan'24.
*
Ferðir verða frá Lækjartorgi um Bankastræti — Skóla-
vörðustíg — Bergstaðastræti — Barónsstíg — Eiríksgötu
— Reykjanesbraut að kirkjugarðinum við Fossvog og sömu
leið til baka.
r \. ■ i
Strætisvagnar Reykjavíkur
Verð á sandi, möl og mulningi hjá Sandtöku og Grjótnámi
bæjarins við Elliðaár, verður frá 1. ágúst 1915, sem hér
segir:
Bólusetninga-
sprautur»
sem stilla má,
sérstaklega vandaðar kr. 15.00
hólnálar, ryðfrlar — 1.00
varagler — 2.50
Sendum um land allt.
Seyðisfjarftar Apótek.
Sandur v. kr. 1,65 pr. hektólitri
Möl II tekin úr þró i — 4,00 — —
Möl II tekin úr bing — 3,50 — —
Möl III tekin úr þró — 3,50 — —
Möl III tekin úr bing — 3,00 — —
Möl IV — 1,50 — —
Óharpað efni — 0,45 — —
Púkkgrjót — :v 1,00 — —
Salli — 5,40 — —
Mulningur I — 6,10 — —
Múlningur II tekið úr þró .... — 4,00 — —
Mulningur II tekin úr bing . . — 3,50 — — .
Mulningur III tekin úr þró .. — 3,50 — —
Mulningur III tekin úr bing .. — 3,00 — —
Bæjarverkfræðingur
ORÐSENDING m KAIIPENDA TÍMANS.
Ef kaupendur verða fyrir vanskilum á blaðlnu, eru þeir vin-
samlega beðnir að gera afgreiðslunni þegar aðvart.
T f M IIV IV er víðlesnasta aujflýsinifablaSiS!