Tíminn - 18.09.1945, Blaðsíða 4

TÍMEVTV, þriðjudagiim 18. sept. 1945
70. Mað
MinningarorO:
Herborg Sigvaldadóttir
húsfreyja í Hafrafellstungu
í nokkur ár höfum við hlustað
á hinn villta gný styrjaldarinn-
ar. Daglega heyrðum við harma-
fregnir. Skipum var sökkt, hús-
um og heilum borgarhlutum
jafnað við jörðu og úr loftinu
féllu logandi flugvélar. Á sjó,
á jörðu og í lofti æddi hinn tryllti
'leikur, þúsundum mannslífa er
sópað burtu daglega af þessari
jörð, en ennþá fleiri þúsundir
urðu þó eftir með sorgir og sár.
Þetta er ægilegasti harmleikur
lífsins.
En — jafnframt þessum harm-
leik fer annar, — sem gengur
hljóður, — en þó hiklaust —
um heima lífsins. Fyrir honum
orkar lítið mannsins máttur.
Hann birtist okkur í ótal mynd-
um, og þar fáum við sjaldnast
tækifæri til mótleikja, nema þá
er bezt lætur um stundarsakir.
Hann vitjar jafnt ungra sem
aldurhniginna, en þó er sá mun-
urinn, að hinir síðarnefndu eru
oftast við því búnir að mæta
komu hans.
Hinn 2. jspiúar s. 1. andaðist
hér í sveit Herborg Sigvaldadótt-
ir að heimili sínu, Hafrafells-
tungu. Var hún fædd þar 21. jan.
1866. Faðir hennar, Sigvaldi, sem
einnig fæddist í Hafrafellstungu
og bjó þar allan sinn búskap, var
Eiríksson, Sigvaldasonar á
Hauksstöðum, Styrbjarnarsonar
í Jökulsárhlíð. Móðir Eiríks og
kona Styrbjarnar var Guðrún
Sigvaldadóttir, Eiríkssonar lög-
réttumanns á Búlandi, Sigvalda-
sonar á Búlandi, Halldórssonar
sýslumanns, Skúlasonar, Guð-
mundssonar, Sigvaldasonar
langalífs. Móðir Halldórs Skúla-
sonar var Þórunn Marteinsdóttir
biskups Einarssonar.
Guðmundur Sigvaldason
langalíf var bróðir Einars, föður
Gissurar biskups. Móðir Sigvalda
langalífs var Ólöf ríka á Skarði.
Hennar faðir Loftur ríki Gutt-
ormsson.
Þau Sigvaldi og Ingibjörg, for-
eldrar Herborgar í Tungu eins og
hún var ávallt kölluð, áttu tólf
börn, sex syni og sex dætur. Einn
bróðirinn Þorsteinn dó á fyrsta
ári og dóttur misstu þau únga.
Hin náðu öll fullorðins aldri.
Herborg giftist árið 1899 að
Austara-Landi hér í sveit eftir-
lifandi manni sínum, Kristjáni
Jónssyni, Guðmundssonar bónda
á Hallbjarnarstöðum á Tjörnesi.
Varð þeim sex barna auðið. Lifa
nú fjögur þeirra, Sigvaldi, Sig-
urður og Anna, er búa í Hafra-
fellstungu, og Guðrún símamær
á Kópaskeri. Dóttur misstu þau á
fyrsta ári, Ingibjörgu Kristveigu
að nafni, og aðra uppkomna,
Guðnýju, sem dó 29 ára að aldri
og hafði þá verið ljósmóðir í
fæðingarsveit sinni um nokkurra
ára skeið.
Heima í Hafrafellstungu lifði
Herborg öll sín ár, nema eitt,
er hún dvaldi að Austara-Landi.
f skapgerð hennar og persónu
var sameinað margt af því, er
íslenzkast hefir verið, og bezt og
tryggast reynzt í þúsund ára
baráttu hér við yzta haf. Þannig
hafa á liðnum öldum flestar ís-
lenzkar konur lifað lífi sínu í
kyrrð og friði—lifað fyrir ástvini
sína og samferðamenn, — lifað
með ljós samúðar og skilnings í
hendi. Þannig var líf Herborgar
í Tungu og þó jafnframt barátta,
sem var unnin í kyrrþey, unnin
af fúsum vilja og fórnarhug,
unnin með þeirri undursamlegri
ró og skapfestu að aldrei fataðist'
— hvað sem fyrir bar. Það var
þess vegna að líf hennar var
óslitin sigurför.
Það er ekki ætlun mín að
rekja ævisögu Herborgar í
Tungu. Engu að síður er þó
ætlun mín með þes^jim fáu lín-
um að nema staðar um stund
við lífsbók hennar.
Eitt af því, sem vissulega er
hverjum einstaklingi dýrmætast
á leið hans frá vöggu til grafai
er bað, hvaða sainferðamenn
hann velur sér, — og þó máske
réttara orðaö. hvernig féJagar
það eru sem hann fylgist með
á hinni óvissu og oft torsóttu
leið gegnum lífið, En þar dæmir
hver eftir því er honum sjálfum
geðjast bezt. Þó hygg ég, að dtjm-
ar þeirra, er líta um öxl yfir
langa ævi, verði flestir ef ekki
Herborg Sigvaldadóttir
okkur með sama hlýja handtak-
inu, sömu velvildinni, sama
skilningnum og sama sálarþrek-
inu á hverju sem gengur.
Það eru þessir menn og þessar
konur, sem flestir vilja hafa með
sér, verða samferða yfir lífsins
"haf og það eru þeir, sem flestir
unna og hafa eitthvað að þakka.
Þeir, sem kynntust Herborgu
í Tungu, munu allir hafa fundið
þar þennan fágæta vin og föru-
naut.
ailir á einn veg, en hann er sá,
að þeim þyki vænst um þá sam-
ferðamennina, sem alltaf mæta
,. ......................................................................
Skammt austur af Hafrafells-
tungu er mjög hátt og fagurt
fjall, sem bærinn dregur nafn af.
En hér í nágrenni er það ætíð
kallað Tungufjall. í skjólinu við
rætur þess er ríki bjarka og
blóma, og þar eru margir fagrir
staðir. Ofan til er fjallið gróður-
lítið. Þar eru brattar skriður,
klettabelti og mosateigar, en
að ofan er það vaxið háfjalla-
gróðri.
Hver, sem gengur í fyrsta sinn
upp á Tungufjall í heiðskíru
veðri, fær einstakt útsýni yfir
Axarfjörð 0£ nærliggjandi sveit-
ir, — og sú mynd er svo undar-
lega ólík því, sem hann áður
hugsaði sér, — svo heillandi og
svo fögur, að hann mun þurfa
nokkurn tíma til að átta sig á
hvað veldur.
Á heiðum júnínóttum við
geisla miðnætursólar fær ásýnd
þess undurfagran svip. Þessi
mildi, þessi tign og þessi friður,
sem þá birtist i hinum gráu
hlíðum og grænu teigum, fá
engin orð lýst, en þó er það
hin gullna kóróna sem tekur öllu
öðru fram. Þá er það sannkallað
konungur í ríki sinu, þar sem
það horfir yfir friðsæla byggð
í allri sinni fegurð og tign með
roða í kinnum og bros í augum
yfir töfrum miðnætursólar. —
í skammdeginu, og oft langtím-
um saman á veturna fær Tungu-
fjall aðra kórónu. Þá er hún oft-
ast hvít eins og mjöllin, — ímynd
hreinleikans. En þó er það svo,
að jafnvel þegar dagarnir eru
stytztir og næturnar lengstar,
fær einnig þessi hreina mynd
gullspöng um ennið, því alveg
eins þá getur hún laugað sig í
geislum alföður nokkra stund á
dag. Jafnvel í ríki myrkursins
hefir Tungufjall líka sólarsýn.
Herborg í Tungy hafði mjög
fágæta og heilsteypta skapgerð.
Sú undraverða ró sem hún hafði
tamið sér var næstum einstök.
Það var ætíð í fylgd með henni
hvar sem hún var stödd og hvar
sem hún fór, sami friðurinn,
sama milda brosið og sama jafn-
aðargeðið. Hún hafði alltaf sól-
arsýn, hvernig sem boðar lífsins
féllu um fleyið hennar. Einnig
sú mynd úr lífsbók hennar er
vissulega þess verð að geymast.
Þess vegna fann ég ekki aðra
samlíkingu betri en fjallið, þar
sem vaggan hennar stóð og þar
sem hún sofnaði hinzta sinni.
Það er óbrotgjarn minnisvarði
og mun ávallt geyma minningu
hennar hreina og skíra.
Sveitungi.
Z}rœaaótci dátaróaaan
Sagan hans Vilhelms Mobergs um Margréti,
Hákon og Pál tyemur út innan skamms, óstytt
og úrfellingalaus að öllu leyti. Þetta er ein
bersöglasta ástarsagan, sem skráð hefir verið
á Norðurlöndum — bók, sem um langt skeið
var á hvers manns vörum.
Bókaútgáfan Ösp
Stúlkur
vantar í eldhúsið á Kleppi frá 15. þ.
m. eða 1. október.
Upplýsingar hjá ráðskonunni og í
skrifstofu ríkisspítalanua.
Ullarverksmiðjan
GEFJUN
framleiðir fyrsta flokks vörur.
I *
Spvr jið |iví jafnan f y r s t eftir
Gefjunarvörum
begar yður vantar ULLARVÖRVR
iet Ha 4 fyv £mpleA
nw. of this Clean, Family Newspaper
ý The Christian Science Monitor
N Free from crime and sensational news . . . Free from political
bias . .. Free from "special interest” control .. . Free to tell you
the truth about world events. Its own world-wide staff of corre*
spondents bring you on-the-spot news and its meaning to you
and your family. Each issue filled with unique self-help features.
to clip and keep. /
m mmm wmm. mmm m±m mmm mmm mmm mmm mmm mmm mmm mmm mm. wmm mm*t mmm mmm mmm mmmt
□ Please send sample coþtes
of The Christian Science
Monitor.
□ Please send a one-month |
trial subscription. / en- I
close $1
The Christian Science Publisliinp Society
One, Norway Strcct, Boston 15, Mass.
Name.....................................
Strect.
City..
PB-3
.State.,
FYLGIST MEÐ
Ötvegið sem flestir ykkar einn
áskrifanda að Tímanum og lát-
ið afgreiðsluna vita um það sem
fyrst.
Afurðaverðið
(Framhald af 3. síðuj
sálufélagar mjólkina. Það ligg-
ur fyrir, að sexmannanefndar-
verðið, eftir 15. september, á að
verða 147,5 aurar á lítra. Það
liggur líka fyrir, að síðastliðið
ár var útsöluverð mjólkurinnar
kr. 1,45 og að ríkissjóður þurfti
þá að greiða 18 aura, til þess að
bændur gætu fengið 1,23, sem
var sexmannanefndarverð árs-
ins 1943. Vinnsluafföll og kostn-
aður við vinnslu, flutning og
sölu hefir því verið 40 aurar.
Að óbreyttum hlutföllum á milli
vinnslu og sölumjólkur, flutn-
ingskostnaði og dreifingarkostn
aði og heildarmjólkurmagni
þyrfti því útsöluverðið nú að
vera 187,5 aurar hver lítri, og
bíður maður nú og sér hvað það
verður sett.
Af þessu er bert, að Morgun-
blaðsmönnum hefir farið eins
og Merði. Þeir hafa ekki alltaf
sagt það sama. Og tilgangur
þeirra er líkur tilgangi Marðar,
að reyná að rægja menn saman,
koma af stað illindum. Ég hygg
því, að þótt ekki sé tekið fleira
til þess að sýna Marðareðlið, þá
sé þetta nóg, og ég er atf vona,
að þegar menn sjá það, fái þeir
sömu andstyggð á þeim, sem
ríkast sýna Marðareðlið nú, og
og alþjóð hefir á n^fninu Lyga-
Mörður.
Annars má finna mörg um-
mæli í Morgunblaðinu er sýna,
hvernig þeir sömu menn, sem
nú reyna að telja bændunum
trú um, að þeir hafi alltaf feng
ið of lágt verð fyrir afurðir sín
ar, töldu það sama verð of hátt
og stundum mikils til of hátt og
beittu áhrifum sínum* til þess
að lækka það, eftir því sem þeir
frekast gátu.
Reykjavík, 13. september 1945.
Ægileg bók . . .
(Framhald af 3. síðu)
saga mannkynsins greinir, að
undirokuð þjóð hafi háð gegn
böðlum sínum. Þrátt fyrir blóð-
veldi Þjóðverja stofnuðu Pól-
verjar raunaverulega sitt eigið
lýðríki á laun með tilstyrk
hinna borgaralegu stjórnmála-
flokka 1 landinu og meðal alls-
herjar þátttöku fólksins sjálfs.
Það er sárt, að slík þjóð skuli
hljóta þau örlög, er Pólverjar
virðast munu hljóta —•• nú þeg-
ar sigur er loks unninn á.blóð-
stefnu nazista.
Útgefandi þessarar bókar,
„Glóðu ljáir, geirar sungu,“ er
bókaútgáfan Norðri, en þýðandi
er Kristmundur Bjarnason.
Þið, sem í dreifbýlinu búið,
hvort heldur er við sjó eða í
sveit! Minnist þess, að Tíminn
er ykkar málgagn og málsvari.
Sýnið kunningjum ykkar blaðið
og grennslizt eftir því, hvort þeir
vilja ekki gerast fastir áskrif-
endur.
Utanáskrift: Tíminn, Lindar-
götu 9 A, Reykjavík.
Samband ísl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN !
í bókinni „Samvinnan á íslandi og íslenzkir sam-
vinnumenn“ gefst yður tækifæri til að kynnast mörg-
uhm, ötulum leiðtogum hinnar efnilegu sjálfstæðis-
baráttu með frásagnarblæ og stíl tveggja alkunnra
rithöfunda. Fæst hjá kaupfélögunum og í Fræðslu-
og félagsmáladeild S. í. S., Sambandshúsinu í
Reykjavík.
Mjaltavéiar
Y&f/na strí&slokanna gettim r\& nú
teki& á móti vi&hótarpöntunum á
Perfection mjaltavélum til af-
yrei&slu í vetur.
O R KAlr
Lindargötn 9. — Sími 6445.
Vörur frá Svíþjóð
Nú er hægt að £á afgreitt:
Hin heimsfrœyu „Buhco“
VERRFÆRI,
SKRÉFLYKLA,
TFA’CSLR,
SMIÐJLR,
RORMASKÍALR.
n
Primus
SLÐLVÉLAR,
LJÓSKER,
BORÐLAMPA,
JMÖT O RL AMP A
o. fl.
A/B R. A. Iljort & Co., Stockholm.
Einkaumboð:
Þórður Sveinsson & Co. h. f.
§

Umboð fyrir
happdrætti S. í. B. S.
%
Bókaverzlun Lárusar Blöndal, Skólavörffustíg
Bókaverzlun ísafoldar
Bók^verzlun Sigfúsar Eymundssonar
Bókaverzlun Guðmundar Gamalíelssonar
Hljóðfærahúsið
Helgafell, Laugavegi 100
Mál og menning, Laugavegi 19
Kiddabúð, Njálsgötu 64
Kiddabúð, Bergstaðastræti 48
Silli & Valdi, Hringbraut 149
G. Á. Björnsson, Laugavegi 48
Höfn, Vesturgötu 12
Jón Símonarson, bakaríið Bræðraborgarstíg 16
Verzlunin Ægir, Grófin, Tryggvagötu
Drífandi, Laufásvegi 58
Hafliðabúð, Njálsgötu 1
Regnboginn, Laugavegi 74.
Umboð í Hafnarfirði:
Allar verzlanir bæjarins.
TÍMIHN er víðlcsnasta auglýslngablaðifS!
t