Tíminn - 18.09.1945, Blaðsíða 6

4
TlMKVN, þrigjiiclagmn 18. scpt, 1945
70. blað
„Þeir áttu skilið að vera frjálsir"
„Þeir áttu skilið að vera frjáls-
ir“ er nafn á sagnfræðilegri
skáldsögu, eftir danska höf-
undinn Kelvin Lindemann, sem
Bókaútgáfan Norðri h.f. heíir
nýlega gefið út. Saga þessi er
verð að vera lesin af hverjum
þeim íslendingi, sem ann dönsku
þjóðinni eða norrænum bók-
menntum eða mannlegu og
þjóðfélagslegu frelsi. Því hún er
sagnfræðileg skáldsaga ekki ein-
ungis í hinum* vanalega skiln-
ingi, svo að hún hafi að bak-
grunni tilþrifarík tímamót lið-
innar tíðar, og það í norrænu
landi, heldur leikur hún tveim
tungum og er engu síður sann-
fræðileg um vorn eigin tíma.
Höfundurinn fann hliðstæðu, í
sögu þjóðar sinnar,' við þann
hinn undarlega og ægilega bar-
áttutíma, sem yfir hana skall
með þýzka hernáminu 1940. Og
það eru viðfangsefni og vanda-
mál þjóðfélags og einstaklinga
Danmerkur í þýzka hernáminu
og gagnvart þeim anda ofstæk-
is, ofbeldis og mannfyrirlitning-
ar, sem það var sprottið og
gagnsýrt af, sem höf. lýsir í gervi
hernáms Karls X. Gústafs Svía-
konungs á hinni hálfsjálfstæðu,
dönsku ey, Borgundarhólmi. En
höf. kemur sér furðanlega fram
hjá því (nokkuð varasama) við-
fangsefni að láta 17. aldar Svía
tákna Þýzkaland nazismans,
þar eð Karl Gústaf var raunar
Þjóðverji og notaði mikið af
þýzku málaliði! Þetta má þó
ekki skilja þannig, að höf. lagi
söguleg sannindi í hendi sér, því
hann rökstyður hvern kafla
skáldsögunnar með formálsorð-
um, orðréttum úr samtíma-
annálum og þvíumlíku, og öll
hefir bókin á sér • látlausan,
drengilegan sannindasvip, enda
skrifaði Kaj Munk um hana:
„Hún er of góð til þess, að mælt
sé með henni. Látum hana gera
það sjálfa.“ M. ö. 9. Kaj Munk
mælti með, að hver danskur
maður læsi sögu þessa sjálfur.
Eins og nú er ástatt, jafngildir
sú áskorun nærri því, að henni
sé beint til vor íslendinga. Því
Danir (og Norðmenn og Norður-
landabúar yfirleitt) eru vorir
nákomnustu náungar og það því
fremur sem sömu alþjóðleg við-
horf blasa á þessum tröllauknu
tímamótum við öllum þjóðum,
en oss hins vegar, er álengdar
höfum staðið, meiri upplýsing
að því að kynna oss vel áföll
vorra nánustu frænda við hin
geigvænlegu viðfangsefni en
einhverra og einhverra annarra.
Bókin, sem kom fyrst út 16.
ágúst 1943 — rétt fyrir tíma-
móladaginn mikla 29. s. m. —
í 35.000 eintökum, seldist öll upp
samdægurs, en var þá gerð upp-
tæk, nöfundinum stefnt fyrir
rétt og bannað að minnast á
bókina opinberlega. Og varð
höf. að flýja land skömmu síðar.
Það er, eins og gefur að skilja,
ekki einungis efni skáldsögu
þessarar, er gerir hana að at-
hyglisverðri og skemmtilegri
bók, heldur engu síður efnis-
meðferðin, sem er l ágætu lagi.
Sagan er m. ö. 0. ágæilega skrif-
uð og saman ofin í liæfilegum
hlutföllum hið almenna, stóra,
og hið persónúlega, sein einftig
er stórt. Þvi hinir einföldu meg-
inþættir mannlegs persó.iuleika
og drengskapar eru, svo sem
kunnugt er, ófyrnanleg við-
fangsefni skáldskapar. Og hér
er það einmitt fram sett af ó-
sviknu skáldi, er gerir sína út-
gáfu af þessari gömlu sögu, um
mannlegar tilfinningar og
skyldur, unga og nýja og þar
með fullgilda „útgáfu“ hins sí-
gilda „verks“.
Aðalsöguhetjan frá því sjónur-
miði er, kornung stúlka, sys úr
stórbónda, er gerist „frara-
kvæmdastjóri" andspyrnunnar
og uppreisnarinnar. Meðferð
höf. á þessari tápmiklu, stoltu
stúlku er í senn rómantísk og
realistisk, m. ö. o. tímaborin —
því betri nútímabókmenntir
hafa sumár hverjar komist á
lag með að nota sér kosti beggja
þessara bókmenntastefna 19.
aldarinnar. Hún elskar einn, en
bendlast við aðra, tvo — mjög
ólíka hvor öðrum. Og er það
ósvikin „teikning eftir náttúr-
unni.“ Og þó að annar þeirra
pilta, sænskur liðsforingi, sé að
vísu varla algengt eintak af
manni — sízt á vorum dögum, —
þá er bara þeim mun meiri
ástæða til að minna á, að hug-
sjónarleg prúðmennska og al-
vara er þrátt fyrir allt mannleg
— í öllum skilningi!
Meðal karlmanna sögunnar
— og um leið að því, er tekur til
sagnfræðilegrar hliðar hennar
— er hinn ungi prestur, Páll
Ancher, mikilvægastur. Þar sem
þessi í senn náttúruelski Dani
og spámannlegri Drottins þjónn
er, hefir höf. tekizt að skapa
mann, sem lesandinn^pkilur, að
hlýtur að vera lífið og sálin í
frelsishreyfingu sjálfsvirðingar-
innar. Því bæði hefir höf. senni-
lega haft Kaj Munk til hliðsjón-
ar og jafnframt tekist að sýna
það, svart á hvítu, með örlát-
lega úti látnum ummælum sögu-
hetjunnar sjálfrar, að þar er
maður, sem ekki hefir aðeins
verið saumað á vörumerkið
„gáfaður“, heldur sannar sig að
vera það.
Annars koma margir menn við
þessa sögu og eiga allir fullgilt
erindi. Svið sögunnar er Borg-
unarhólmur, í sænsku hernámi,
um miðja 17. öld. Og e? það í
senn heillandi lýsing á fagurri,
frjósamri eyju, þjóðlífi af-
skekktrar, frjálshuga smáþjóðar,
sem að sjálfsögðu er öðrum
þræði, og með dönskum hætti,
„veikleika umvafin“, og loks al-
mennu sagnfræðilegu viðhorfi,
sem ótal sinnum hefir brotizt
fram á liðnum öldum, þó að það
hafi nýlega náð hámarki í elds-
umbrotum einrseðisstefna vorra
daga.
Saga þessi er því í senn bæði
lærdómsrík og bráðskemmtileg.
Og þýðingin er yfirleitt á þægi-
legu máli. Tel ég áhættulaust
fyrir mig að setja nafn mitt
undir þessi meðmæli með bók-
inni.
Björn O. Björnsson.
Samningarnir við Dani
Samkvæmt upplýsingum, sem
utanríkisráðuneytinu hafa bor-
izt frá sendiráði íslands í Kaup-
mannahöfn, hófust fundir ís-
lenzk-dönsku samninganefndar-
innar hinn 5. þ. m. í Kaup-
mannahöfn. Fundarhöldum var
frestað hinn 12. þ. m. og verður
þeim haldið áfram síðar í
Reykjavik. íslenzku nefndar-
nefndarmennirnir héldu heim-
leiðis um Stokkhólm.
Hákon Lie:
9
Fyrsta hernámssumarið
/
í síðasta blaði birtist fyrri hluti eins kafla úr ritlingi Hákons
Lie, er Verklýðs- og sjómannasamböndin norsku gáfu út, um
sambúð Norðmanna og þýzka hernámsliðsins. Hefir hann vakið
mikla athygli, — ekki sízt sá vitnisburður, er þar kemur fram
um afstöðu og gerðir kommúnista í Noregi í upphafi hernámsins
og meðan Þjóðverjar voru að festa sig í sessi í landinu. Þeir sátu
hvarvetna á svikráðum við þjóð sína, stríðið var „glæpur Stóra-
Bretlands", það varð að „efla skilning á nasjonalsósíalismanum
þýzka“ og „semja frið við Þjóðverja.“ Þannig var þá línan frá
Kússlandi. — Hér birtist nú niðurlag þessa kafla ritlingsins. Þar
er sagt frá eflingu viðnámsins sumarið 1940 og samtökum hinna
borgaralegu stjórnmálaflokka
Flokkarnir taka höndum
saman.
Þegar leið fram á sumarið, tók
viðleitnin til þess að efla mót-
spyrnuna gegn Þjóðverjum loks
á sig fastara form. Þann 5. á-
gúst var skipuð sameiginleg
nefnd Alþýðuflokksins, Bænda-
flokksins, Hægriflokksins og
Vinstriflokksins. Jafnframt var
ákveðið að semja sameiginlega
yfirlýsingu og starfsskrá, er vera
skyldi grundvöllur samvinn-
unnar milli flokkanna. Voru yf-
irlýsingin og starfsskráin sam-
þykktar á nýjum fundi 24. á-
gúst. Heimavígstöðvarnar
norsku voru að myndast. Gaml-
ar deilur voru látnar niður falla,
svo að unnt væri að sameina
alla krafta um baráttuna fyrir
frjálsum Noregi. Það átti þó ekki
að leysa flokkasamtökin upp,
heldur forðast allar innbyrðis
togstreitu. Hin sameiginlega
nefnd flokkanna átti að halda
úfram störfum og stjórna sam-
starfinu. Svar Þjóðverja við
þessari ákvörðun kom þegar 26.
ágúst. Það var fólgið í því, að
störf nefndarinnar voru strang-
landsins í því skyni.
lega bönnuð. Um leið var bann-
að að gera ákvörðun flokkanna
um samvinnu heyririkunna.
Þjóðverjar létu þó ekki stað-
ar numið, þótt þeir hefðu lagt
bann við samvinnu flokkanna. í
byrjun septembermánaðar báru
þeir fram þá kröfu á nýjan leik,
að forsetar skyldu hlutast til
um það, að konungi og ríkis-
stjórn yrði vikið frá völdum.
Umræður hófust 7. september.
Stórþingsmennirnir voru jafn-
framt kvaddir saman til hóp-
funda 10. september. Nú átti
nefnilega að kúga Stórþingið til
þéss að samþykkja afsetningu
konungsins. Kröfur Þjóðverja
voru hér um bil þær sömu og
settar höfðu verið fram í júní-
mánuði. En í stað þess, að þá
hafði verið lofað, að landstjór-
inn skyldi látinn vikja, ef fall-
izt yrði á kröfurnar, var nú
skýrt og skorinort tekið fram,
að hann yrði kyrr í landinu,
hve?nig sem málin réðust. Nú
átti einnig að tryggja Nasjonal
Samling áhrifavald innan ríkis-
ráðsins.
Flokkarnir svara Þjóðverjum.
Þegar flokkar þeir, sem sæti
áttu í Stórþinginu, tóku að ræða
málin, kom strax á daginn, að
þingmenn voru ófúsir til þess
að fallast á kröfurnar, nema
gegn þeim fengjust vissar trygg-
ingar. Þessar gagnkröfur voru
settar fram í átta liðum, og voru
þær í meginatriðum þessar:
Ríkisráðið verður að hafa
frjálsari hendur en embættis-
mannaráðið. Ríkisráðið verður
að stjórna samkvæmt norskum
lögum, svo fremi sem þau stríða
ekki gegn hagsmunum þýzka
ríkisins. Landstjórinn má ekki
skipta sér af norskum innan-
landsmálum. Þýzk lögregla má
ekki skipta sér af réttarmálum,
er varða norska borgara. Þýzk
yfirvöld mega ekki beita rit-
skoðun. Fjármálum Noregs skal
forðað frá* öngþveiti. Allir
stjórnmálaflokkar skulu njóta
jafnréttis. Fólk, sem tekið hafa
verið fast eða dæmt vegna her-
náms Þjóðverja, skal látið
laust.
Væri þessum kröfum fullnægt,
vildu 75 af 130 Stórþingsmönn-
um, er þátt tóku í þessum um-
ræðum, fallast á það að láta
konunginn „draga sig í hlé.“
En aldrei var neinn fundur
haldinn í Stórþinginu. Allar
samkomulagsumleitanir fórú
fram á flokksfundum, og Þjóð-
verjar gættu þess, að aldrei
kæmi til neinna raunverulegra
samninga. Á þessum flokksfund-
um var einnig rætt um skipun
ríkisráðsins. Það var látið heita
svo, að á því strandaði. 18. sept-
ember sendu forsetarnir þýzku
samningamönnunum bréf, þar
sem sagt var, að takast mætti
að fá meirihlutasamþykkt fyrir
þeirri tillögu, að konungurinn
léti af völdum, en þó væri það
ófrávíkjanlegt skilyrði, að Þjóð-
verjar gæfu skýr, skrifleg loforð
um það, að ríkisráðið fengi óháð
að takast á hendur forustu í
innanlandsmálum. Væri þetta
Jón H. Þorbergsson:
Lokasvar til B.
Yfirlýsing
Skúla Skulasonar
%
Mér bárust í hendur í dag
þrjár úrklippur úr Tímanum og
Alþýðublaðinu, um viðtal, er ég
átti við blaðamann frá Politiken
25. júní s. 1. — þar sem ég er
látinn stimpla Gunnar Gunnars-
son sem landráðamann. Út af
þessum áburði skal ég taka eft-
irfarandi fram:
Blaðamaðurinn hafði sjálfur
yfir í spurnarformi þau ummæli,
sem hann síðar leggur mér i
munn. Ég svaraði þeim með því
að taka þetta tvennt fram:
1) að Gunnar Gunnarsson heföi
verið kosinn forseti hips fyrra
þings Bandalags ísl. listamanna,
og vissi ég ekki til að einn einasti
meðlimur þess væri nazisti. 2) að
Gunnar Gunnarsson hefði heið-
urslaun ísl. rikisins sem rithöf-
undur, og mundi öllum kunnugt
um, að hvorki þing né ríkisstjórn j
íslands væri bendluð við nazista.
Þetta tvennt taldi ég full-
nægjandi til þess að kveða niður
skoðun þá, sem blaðamaðurinn
auðsjáanlega vildi láta koma
fram á Gunnari Gunnarssyni.
Þeir, sem lesið hafa „viðtalið,“
geta svo gert sér grein fyrir því,
hvernig honum tekst að sam-
ræma skýringar mínar við álit
sitt. --
Það mætti liggja mér á hálsi
fyrir að leiðrétta ekki firrurnar
í þessu viðtali á réttum stað.
Þær voru margar fleiri 'en sú,
sem hér er greint frá. En sann-
ast að segja, hef ég fyrir löngu
þreytzt á að ná rétti mínum
gagnvart ófyrirleitnum blaða-
mönnum. Ég er því mjög þakk-
látur fyrir, að áðurnefndar
greinar ísl. blaðanna hafa gefið
mér tilefni til þess að gefa þessa
yfirlýsingu. En annars virtist
mér „viðtalið" sjálft bera þess
merki, að'það væri erfitt að taka
það alvarlega. Að endingu þakka
ég svo þeim blaðamönnum, sem
um þetta hafa fjallað í Tíman-
um og Alþýðublaðinu, fyrir það,
að þeir drógu í efa, án þess að
yfirlýsing lægi fyrir frá minni
hálfu, að rétt væri eftir mér
hermt. Þeim er líka kunnugt um,
að ég hefi fremur átt þátt í að
tala máli norrænnar samvinnu
en spilla henni.
Nesbyen, 11. ágúst 1945.
skilyrði ekki. uppfyllt, væri þess
enginn kostur, að Stórþingið
tæki þá ákvörðun, sem krafizt
var af því. Kröfu Þjóðverja um
fulltrúa Nasjonal Sarqling í rík-
isráðinu var svarað á þá leið, að
ekki væri hægt að fallast á1
hana.
Aðstaða Norðmanna 1940.
Þetta var lokaþátturinn í sam-
komulagsumleitununum við
Þjóðverja um afhrópun kon-
ungsins og ríkisstjórnarinnar.
Af þessu leiddi, að upp úr þeim
slitnaði. Nú munu flestir vilja
telja, að Stórþingsmennirnir
hafi látið teygjast allt of langt
í makki sínu við Þjóðverja. En
á þeim tíma, sem þetta gerðist,
var viðhorfið allt annað fyrir þá,
er vissu, hvernig allt var í pott-
inn búið. En þeir voru ekki
margir. Þegar þessir samninga-
tilraunir fóru fram, bæði í júní
og september, áttu Norðmenn
undir þungu fargi að búa, jafnt
af völdum hinna miklu ósigra
Bandamanna og hins fjölmenna
hernámsliðs, Þjóðverja í land-
inu. Lítil þjóð, ekki þrjár milj-
ónir, hlaut að finna, hve hún
var úmkomulaus og yfirgefin.
Það furðulegasta er, að fólkið
skyldi megna að standa upprétt
undir þessu ægilega fargi.
Ennþá höfðu Norðmenn ekki
gert sér fyllilega ljóst, hvers
konar menn það voru, sem
komnir voru inn í land þeirra.
Þeir trúðu enn flestir, að það
væru nokkurn veginn heiðar-
legir menn, er þeir áttu við að
kljást, Þeir ímynduðu sér, að
loforð og skuldbindingar yrðu
haldnar af hálfu hinna þýzku
embættismanna. Afstaða stjórn-
ar verklýðssambandsins á þess-
um tíma verður því aðeins skil-
in, og þessi blekking því höfð í
huga. Hún tók að vísu þátt í
tilraunum stjórnmálaflokkanna
til þess að mynda sameiginleg-
an baráttugrundvöll, og hún tók
líka fyrst í stað þátt í umræð-
„íslendingur," sem út kom 31.
ágúst, síðastliðinn, bir^ir enn
heillanga ádeilugrein á mig eft-
ir B. <
Þótt það sé annars tilgangs-
lítið að ræða við B., slíkan fávita
í landbúnaðarmálum, vil ég þó
gera við nefnda grein hans
nokkrar athugasemdir. Greinin
er ákaflega grautarleg og illa
rituð og því erfitt að halda
nokkrum þræði við höfundinn.
Tviun ég því aðallega fylgja dálk-
um hennar og taka upp athuga-
semdir um leið, en fara fljótt
yfir.
Þessar málsgreinar tekur hann
upp eftir mér:
„Þeir, sem ganga það langt
í rógburðinum að telja ís-
lenzka sveitamatinn óætan
óþverra, ættu ekki að vera í
húsum hæfir hér á landi og vera
gerðir útlægir. í gömlum norsk-
um lögum var það gert saknæmt
að tefja fyrir fólki eða glepja,
er það var að störfum við land-
búnað. Hví ætti ekki að semja
lög, er færi í líka átt?“
í sambandi við þær segir B.:
„Hitt er svo annað mál, að
J. H. Þ. hefir séð, að hann hafði
ofmælt og vill nú ekki við orð
sín kannast."
Þetta er þvættingur. Ég kann-
ast við það, sem ég hefi sagt.
Ég vil láta gera útlæga þá, sem
telja íslenzkan sveitamat óætan
óþverra, ég vil láta hegna þeim,
sem lítilsvirða lífsnauðsynleg
störf og tæla fólk frá þeim, og ég
tel slíkt athæfi eiga skylt við
landráð.
Tökpm lítið dæmi: Segjum, að
B. haldi heimili og verkafólk.
Einhvern daginn er á borðum
hjá honum nýtt dilkakjöt, vel
framreitt, en einn verkamanna
hans telur það óætan óþverra
og hefir þar um mörg orð og
stór, og eftir þessu er önnur
matvendni mannsins. Hvað get-
ur B. gert við þennan heimilis-
mann, bæti hann ekki ráð sitt?
Auðvitað ekkert annað en reka
hann burt, þvi að svo mikill
heimilisspillir myndi hann reyn-
ast. Nú hefir það komið fyrir, hér
í landi, að birzt hafa skrif um
unum um tilnefningu ríkisráðs.
En skyndilega gera forsjármenn
sambandsins þá samþykkt, að
stéttarsamtökin skuli ekki skipta
sér meira af stjórnmálum. Það
skuli ekki heldur tilnefna menn
í ríkisráðið, heldur einskorða sig
við félagsmálefni og stéttarmál-
efni. Þessi ákvörðun var ótví-
ræður flótti frá baráttunni.
Stjórn verklýðssambandsins
hélt, að hún gæti á þennan hátt
tryggt, að stéttarsamtökin
fengju að starfa áfram að sér-
málum sínum. Þjóðverjar hafa
sennilega ýtt undir það, að þessi
ákvörðun væri tekin. Þeir vildu
umfram allt draga vígtennurn-
ar úr stéttarsamtökunum áður
en til stórkostlegra pólitískra
átaka kæmi.
Ný afstaða.
Önnur verkamannasamtök
tóku gagnstséða afstöðu. f lok
ágústmánaðar hélt Ungmenna-
samband verkamanna fulltrúa-
fund. Þar var samþykkt svolát-
andi yfirlýsing:
„Norskt stjórnarfar verður
að byggjast á þjóðlegum erfðum,
beinum kosningum, frjálsum og
i leynilegum, og viðhaldi mál-
j frelsis og prentfrelsis. Stjórnar-
far, sem beitt er á hernámstím-
anum, má ekki hafa áhrif á það
skipulag, er kemur, þegar stríð-
inu er lokið. Við viljum ekki
sætta okkur við klíkustjórn,
heldur krefjumst stjórnar, sem
á bak við sameinaða krafta
nörsku þjóðarinnar og nýtur
fulls trausts hennar. Stjórn
Quislings og hans manna myndi
verða niðurlæging fyrir hina
norsku þjóð.“
Formaður ungmennasam-
bandsins var handtekinn fáum
dögum eftir að þessi yfirlýsing
var birt. Það var liðinn sá tími,
að Norðmenn mættu segja álit
sitt á Quisling. Sá dagur var í
vændum, að Þjóðverjar tækju
aftúr að beita uppáhaldstækj-
um sínum.
það að íslenzkt dilkakjöt sé óæt-
ur óþverri, en vitað er þó, að
það er viðurkenndur veizluréttur
okkar og annarra þjóða.
Um framangreind ummæli
mín segir B. ennfremur:
„Þvílíkar bollaleggingar lykta
óþægilega af þeirri einræðis-
hneigð, sem safnaði fylgismönn-
um undir mei’ki 'hakakrossins.“
Hér er óvenjulega heimsku-
lega reitt til höggs.
B. segir:
„Jón H. Þorbergsson hælir
sjálfum sér fyrir dugnað og
þekkingu á málum landbúnaö-
arins.“
Hvar stendur það skrifað? B.
er það flón að halda, að hann
geti álasað mér, þó að ég láti
slá með orfi og binda bagga.
En það er nú víst engin óhæfa,
vegna framleiðslunnar, þótt
slegið sé með orfi viö veggi, lækj-
^rgil og í útjöðrum, þar sem
sláttuvélin nær ekki til, ekki
heldur þótt bundið sé hey til
að fylla hlöður eða af öðrum
ástæðum. — Að ég bindi hey
sem fellur við hlöðuveggina er
tilbúningur. —
B. tekur upp eftir mér eftir-
farandi málsgreinar:
„Náttúrlega þarf hér á landi
ýmsra breytinga með, bæði til
lands og sjávar. Það er fjarstæða
að telja þaö frumstæða hætti
atvinnuvega, þótt umbóta sé
þörf og þeirra megi vænta.“
Þetta er allt órótanlegur sann-
leiki og á ekki eingöngu við um,
atvinnuvegi okkar íslendinga,
heldur og atvinnuhætti allra
menningarþjóða. En B. er það
barn að telja, að með þessum
ummælum viðurkenni ég margs
konar sleifarlag á íslenzkum
’andbúnaði.
B. segir, „að landbúnaðarmál-
in hafi elcki verið tekin réttum
tökum, ekki verið skipulögð á
réttan hátt.“
Það má segja, að hér færist
skörin upp í bekkinn;, þegar
maður eins og B., sem er alger-
’ega þekkingarlaus, reynslulaus
og dáðlaus í landbúnaðarmálum,
’eyfir sér að fella dóm sem þenn-
an.
Á einum stað segir B.:
„En þó mun sú vera raunin á,
t. d. með kjötið af íslenzku fé,
að það er ekki eins lostætt eins
og kjöt af .mörgum öðrum ali-
dýrum, sem kemur á erlenda
markaði."
Hvað veit B. í þessu efni? Ég
get frætt hann á því, að t. d.
Bretar fita dilka sína fyrir slátr-
un, aðallega á gulrófum, en það
undarlega er, að ísle'nzku dilk-
arnir, sem fitna í högunum, eru
’ostætari.
Þá er nú enn sýnishorn af
"ithætti höfundarins:
„Það er ekki vitað hvað J. H. Þ.
á við, þegar hann talar um ís-
'enzkan sveit^mat. Hitt er víst,
að kaupstaðarbúar fá stundum
framboðnar landbúnaðarafurðir,
'em mega teljast gölluð fæða,
^vo að ekki sé fastara að kveðið.
t þessu sambandi mætti minna á
kjötið, sem flutt var í Hafnar-
fjarðarhraun sællar minnirí^ar.
Hverjir skyldu annars verða út-
'ægir fyrir að dæma það óætt?“
Ég hélt, að allir skynbornir
menn vissu það að íslenzkur
sveitamatur er aðallega mjólk,
kjöt, egg og garðávöxtur. Og
hverjum var boðið að éta kjötið,
hans að standa fyrir máli, sem
hraun sællar minningar?“
í þessari málsgrein B. má sjá
ínnræti hans í garð landbúnað-
arins og á hinn bóginn getuleysi
hans að standa fyrir máli, sem
hann þó — sem ritstjSri —
'eyfir sér að skrifa um. Og þrátt
fyrir öll þessi skrif hans er hann
°nn varnarlaus í þeirri sök að
hafa birt í blaði sínu þessi um-
mæli: „en verið að streitast við
að flytja út landbúnaðarafurðir,
sem ekki eru samkeppnisfœrari
en þpð, að það verður svo að
segja að gefa með þeim.“
Þá vil ég benda á, að það var
eðlilegt að fleygja yrði kjötinu
''kýrkjöti), sem margbúið var að
^kýra frá, af hvaða ástæðum
varð ónýtt.
B. er með nýyrði í grein sinni
(Framhald á 5. síðu)
Skúli Skúlason.