Tíminn - 21.12.1945, Blaðsíða 5

97. blað
TÍMINN, föstudagiiui 21. des. 1945
Hið heimsfræga skáldrit um eldheitar ástir og hrikaleg örlög
YGN STREYMIR DON
er Jólaskáldsagan í ár
Barna- og
ungtingabækur
Tveir hjúhrunarneniar
og
Bteverlf! Grtiy
1. og 2. bindi
eru bækurnar, sem ungu
stúlkurnar dá mest.
Hufirahhir drenqir
O g
Trjififi ertu Toppti
eru heillandi drengja-
bækur.
Sniðufi stelpa
er sniðug saga um litla
stúlku, sem öllum þykir
vænt um, er henni kynn-
ast.
Gleymið svo ekki, að
Blómaharfan
er yndisleg saga, sem
hlotið hefir óhemju vin-
sældir og öll börn ættu að
eignast.
Gefið börnunum þessar bæk-
ur. Þau munu lesa þær af at-
hygli og þið munuð finna áhri'f
bóftanna í fari þeirra.
NORÐRl
Áskorun
Herra Ingvar Frímannsson,
Skógum, hefir i Mbl. 25. þ. m.
fundið ástæðu til þess að
vara bændur við auglýsingu
minni í Mbl. 17. þ. m. um með-
alið „Ála.“
Ég skora hér með á herra
Ingvar Frímannsson, Skógum,
að sanna -það, að‘ ég og allir
þeir bændur, sem hafa gert til-
raunir með meðalið „Ála“ og
gefið því jákvætt svar, séu.
þjóðhættulegir menn.
Út af þessum ummælum Ing-
vars Frímannssonar skora ég
hér með á hann að vera með
í því að gera tilraunir til þess
að lækna sauðkindur með með-
al|nu i„Ála“ — á opinberum
vettvangi og með vitnum, og
fara eftir þeim reglum, sem öll-
um erú settar, sem hafa fengið
„Ála“ til reynslu. Með þessum
tilraunum verður úr því skoiúð,
hvor okkar er þjóðhættulegur
maður.
Ingvar Frímannsson verður að
muna það, að meðalið Áli var
auglýst á s. 1. ári til reynslu og
skiftir það engu máli, hvað
mennirnir heita eða hve rnargar
kindur hafa læknast, aðalatrið-
ið er, læknast kindurnar eða
læknast þær ekki.
Ef kindin er tekin um leið
og mæðiveikin sést á henni, þá
læknast hún og verður jafngóð
— og ef það væri gert alls staðar
sem veikin er, þá myndi mæði-
veikin fljótt hverfa úr landinu.
En það virðist vera ósk Ing-
vars Frímannssonar, Skógum,
og máske margra annarra, að
veikin fái að vera í friði, og þá
get ég skilið grein hans í Mbl.
25. þ. m.
Sigurjón Pétursson.
27./11, ’45. Álafossi.
Nýjar bækur
(Framhald af 4. síðu)
skekktu sveitaþorþi í Kína og
hittir þar fyrir sér unga mær,
sem heillar huga hairs þegar við
fyrstu sýn.
Frásögnin ér með hinum létta
og einfalda laðandi blæ, sem
Pearl S. Buck er svo lagið að
bregða yfir sögur sínar og hið
austræna sögusvið, og þýðing
Maju Baldvins er rS-jög lipurlega
af hendi leyst.
ÍSLENZKIR ÞJÓÐHÆTTIR
er sú bók íslenzk, sem tvímælalaust hefir
hlotið bezta dóma. — Hér fer á eftir örlítið
sýnishorn af umsögnum nokkurra merkra
manna:
#
Gsiðni. Finnhog’ason,
lastelsSBÓkavörður,
segir í Morgunblaðinu 12. des. 1934 m. a.:
„Þetta er mesta merkisrit. Jafnskjótt og ég
fékk það í hendur, fleygði ég frá mér því, sem
ég var að vinna, og settist við að lesa .... Ég
las bókina frá upphafi til enda og þótti hún
stórum skemmtilegri og hollari lestur en sum-
ar skáldsögur, sem mikið er gumað af. Síra
Jónas, sá ágæti maður, sem enginn gleymir,
sem kynnist honum, segir svo skemmtilega og
látlaust frá. Hér er í fyrsta skipti heildaryfir-
Iit um þjóðháttu, siðu og þjóðtrú íslendinga á
síðari öldum, ritað af manni, sem var óvana-
lega fjölfróður, en mundi sjálfur marga þá
hluti, sem hann er að lýsa.Efnið kemur
því við hverjum íslendingi, sem ekki þykist
upp úr því vaxinn að vita eitthvað í dag um
það, sem gerðist í gær. Nú er allt á hverfanda
hveli, líf þjóðarinnár breytist óðfluga, fornir
hættir, siðir, vinnubrögð og tæki falla í
gleymsku óðar en varir, með þeim mönnum,
sem þekktu bað allt af sjón og raun, og því er
ekki seinna vænna að halda því til haga,
safna því í heild og fá yfirlit yfir það“.
élafur Lárnsson, prófessor,
segir í Vísi 15. des. 1^34 m. a.:
„í bók þessari fá menn mynd af lífi forfeðra
sinna, eins og bað var á 18. og fram yfir miðja
19. öld, mynd af lífskjörum þeirra og hugsun-
arhætti. Hvorttveggja þetta er nú gerbreytt
frá því sem áður var. Flest af því, sem bókin
segir frá, mun koma unga fólkinu ókunnug-
léga fyrir sjónir. En ekki trúi ég öðru en að
það lesi bókina með athygli, og þá gefur hún
því betri skilning á Iiðnum tímum, en það
hafði áður. Fyrir þeim, sem eldri eru, rifjar
bókin upp margt, er beir þekktu í æsku sinni,
en hafa nú gleymt“. B
„Það er merkisatburður í þióðlegum fræð-
um íslenzkum, að bók þessi skuli vera komin
út. Þar er bók, sem lengi mun verða í góðu
gildi, bók, sem á það skilið að vera mikið keypt
og mikið lesin, bók, sem á að skipa virðingar-
sæti hiá íslenzkum bókamönnum, við hliðina
á Þjóðsögum Jóns Árnasonar“.
Pálmi Mannesson,
rcktor Menntáskólans,
segir í Alþýðublaðinu 17. des. 1934 m. a.:
„ísleinzkir þjóðhættir eru óvenju>ega eigu-
leg bók, og veldur því jöfnum höndum efni
og frágangur. Eins og ráða má af nafninu,
segir bókin frá lífi manna á landi hér, og má
kalla, að hún taki yfir tvær aldir, þá 18. og 19.
En auðséð er, að höfundurinn leggur mesta
rækt við síðari hluta 19. aldar, enda fer það
ÍSLENZKIR
ÞJÖÐHÆTTIR
eru nú komnir í bókaverzlanir
í ljómandi fallegu skinnbandi
BÚKAVERZLUN ÍSAFQLOAR
saman, að ha.nn man til hans sjálfur og hefir
þaðan flestir heimildir, munnlegar og skráð-
ar....Frágangur allur og útlit er einnig með
ágætum, og lýsir bókin óvenjulegri vand-
virkni af hálfu útgefenda. Þetta má virðast
því merkilegra, þegar vitað er, að höfundin-
um sjálfum auðnaðist ekki að búa hana imdir
prentun. Bókin er veglegur varði yfir
hinn ágæta og fjölfróða mann. En bókin er
meira. Hún er merkilegt heimildarrit um
menningu og atvinnuhætti þjóðarinnar, og
hy&g ég fyrir víst, að margir muni leita þang-
að fróðleiks um liðna tíma“.
Áraii Pálsson, prófessor,
segir í Morgunblaðinu 18. des. 1934 m. a.:
„Því er miður, að ókleift er í stuttri blaða-
grein að gefa almenningi nokkra hugmynd
um h?ð fiölbreytta efni þessa rits. Það er eins
og kveðja frá dauðri eða deyjandi kynslóð,
sem lifði fábreyttu lífi við fátækleg efni og
var íáskorðuð af ævagömlum venjum á öll-
um sviðum. Það er ekki auðvelt að hugsa sér
kyrrstæða.ra líf heldur en þjóðlif íslendinga
á einokunaröldinni. Allt virtist óiTmbreytan-
leg< öldum saman, — búskaparhættir til
sjávar og sveita, daglega lífið, húsakynnin,
rkemmtanir, verzlunarkúgunin, guðsorðið og
hjátrúin.
Dr. Er'nar ÓI. Sveinsson var fenginn til þess
að sjá um útgáfuna. Einar er góðvirkur mað-
ur og vasndvirkur, og hefir verk síra Jónasar
vissulega ekki spillzt í höndum hans, bótt lítt
haldi hann því á loft sjálfur“.
5®b*. Porkell Jólaaomesson,
segir í Nýja Dagblaðinu 20. des. 1934 m. a.:
,Á þessu ári hafa komið út margar merkar
bækur. En ég hika ekki við að segja það, að
þetta er langmerkasta bók ársins, og munu
margir sanna það með mér. Hér er grund-
vallarrit um íslenzka þjóðháttu á liðnum
öldum. Hver sá maður innlendur eða útlend-
ur, sem kanna vill slík efni, hlýtur fyrst og
fremst að byggja á þessu riti. Hé«* er bók,
sem í sinni röð er viðlíka merkileg og Þjóð-
sögur Jóns Árnasonar hafa verið og verða
fyrir þjóðtrú og þjóðsagnir, verk þeirra feðga,
Jóns Halidórssonar, Finns biskups Jónssonar
og Hannesar biskups Finnssonar, fyrir sögu
þióðarinnar og rannsóknir, og rit Þorvalds
Thoroddsen fyrir náttúrufræði la.ndsins. Það
er vafalaust, að um ýms atriði þessarar bókar
verður síðar ritað fyllra mál og kannað nán-
ar og dýpra. En hingað verður uppistaðan
sótt“.
SÉíí’Hróur GaiÍSmnndsson,
skólamcistari á Akwreyrl,
segir m. a. í Degi 3. jan. 1935:
„Bókin er í því ólík ýmsum fræðibókum
vorum, að hún er víða skemmtileg. Höf. hefir
verið skopvís, sem ráða má af sögum hans.
Kryddar hann einatt lýsingar sínar gam-
ansögum og kímni. Málfar hans er lipurt og
lifandi, sundurgerðar- og tildurslaust, yfir-
leitt vel íslenzkt“.
SÍGILDAR JÓLAGJAFIR
Margrél SniiðsiIóUir.
Þeir áttw skilitl að vera frjálsir.
Pareival síðasti musterisriddariim I—II.
Á cg að segja |»ér sögu.
Þessar bækur eru hver annarri betri og við allra
hæfi — til jólagjafa.
Hjá sumum bóksölum fást enn nokkur eintök af
hinum vinsælu og sígildu ágætisverkum:
Jón SigurtSsson í ræðu og riti.
Söguþættir landpóstanna I—II.
Norðra-bæktirnar
ávalt beztar
Þjóðsögur og ævintýri
frá ýmsum löncfum
Hér er um nýtt bókasafn að ræða og er 1. bindið komið út:
t
íslenzkar þjóðsögur og ævintýri, þulur og þjóðkvæði
söfnuð af Magnúsi Grímssyni og Jóni Árnasyni. Heilsíðumyndir
- fylgja af þessum þjóðkunnu fræðimönnum. Þeir Magnús og Jón
hófu þjóðsagnasöfnun sína að Bessastöðum 1845. Þessa bók vilja
allir bókavinir eignast. Gerist áskrifendur að öllu safninu. Með
því eignist þyr smámsaman úrval þjóðsagna frá ýmsum löndum.
Sendið pantanir til Bókaforlagsins
FAGURSKINNA
GUÐM. GAMALÍELSSON, Reykjavík.
/