Tíminn - 29.11.1947, Blaðsíða 2

2
TÍMINN, laugardaginn 29. nóv. 1947
220. blað
^drá deg-i tií di
laaó
t dag:
Sólin kom upp kl. 9.42. Sólarlag
kl. 14.47. Árdegisflóð kl. 5.50 Síð-
ciegisflóð kl. 18.15.
í nótt:
Z annast næturakstur bifreiðastöð-
in Hreyfill, sími 6633. Næturlæknir
er i læknavarðstofimni í Austur-
bæjarskólanum, simi 5030. Nætur-
vörður er í Laugavegs apóteki, sími
1660.
Utvarpið í kvöid.
’ Pastir liðir eins og venjulega.
20.00 Préttir. 20.20 Leikrit „Vöf“
eftir Guðmund Kamban (Alda
Möller, Regína Þórðardóttir, Soffía
Guðlaugsdóttir, Þorsteinn Ö. Step-
Hensen, Valur Gíslason o. fl. —
Leikstjóri Þorsteinn Ö. Stephen-
sSn). 22.00 Fréttir. 22.05 Danslög.
S-00 Dagskrárlok.
Skipafréttir.
' Brúarfoss var við Hrísey í gær,
lsstar frosinn fisk, og kemur til
Akureyrar í kvöld 28. nóv. Lagar-
fess fer frá Kaupmannahöfn á
morgun 29. nóv. til Gautaborgar.
Selfoss kom á Flateyri kl. 12.00 í
dag vegna smábilunar, fer þaðan
síðdegis í gær til Reykjavíkur.
I^allfoss er á Siglufirði. Reykja-
foss fer frá Reykjavík í kvöld 29.
nóv. vestur og norður. Salmon
Knot fór frá Reykjavík 20. nóv. til :
New York. True Knot kom til
Reykjavíkur 24. nóv. frá Halifax. 1
Knob Knot lestar í New York í
byrjun desember. Linda lestar í
Halifax í byrjun desember. Lyngaa
fór frá Kaupmannahöfn 24. nóv.
til Siglufjarðar. Horsa kom til Hull
27. nóv. Parö Jestar í Rotterdam,
Antwerpen og Leith í byrjun des-
einber.
Iiög staðfest.
;;Á ríkisráðsfundi, sem haldinn
vár 27. nóv., staðfesti forseti ís-
lands eftirgreind ' fern Iög:
Lög um breytingu á lögum nr.
28 frá 14. apríl 1947, um hækkun á
aðflutningsgjöldum árið 1947.
Lög um breytingu á lögum nr.
116 frá 7. nóvember 1941, um út-
gáfu krónuseðla.
Lög um breytingu á lögum nr.
7 frá 12. janúar 1945, um jarðrækt-
ar- og húsagerðarsamþykktir í
syeitum.
Lög um breytingu á lögum nr.
94, 5. júní 1947, um framleiðsluráð
lándbúnaðarins, verðskráningu,
verðmiðlun og sölu á landbúnaðar-
afurðum.
Á sama fundi var Sigurjón Á.
Qlafsson skipaður í orðunefnd.
Epnfremur Matthías O. Kalland
kipaður ræðismaður íslands í
Bergen.
.. .,*!•!*!: !f.i
Ferðafélagið heldur upp á
tvítugsafmælið.
Perðafélag íslands minntist 20
ára afmælis síns með skemmti-
fundi í Sjálfstæðishúsinu i fyrra-
kjíöld. Pundurinn var fjölsóttur og
skemmtu menn sér hið bezta, eins
og, jafnap á fundum Ferðafélags-
ins. í upphafi fundarins var Stein-
bórs heitins Sigurðssonar minnzt,
en hann hafði jafnan verið einn af
ötulustu stuðningsmönnum félags-
ins. Forseti félagsins rakti þvi næst
starfsemi þess í stórum dráttum.
Félagið á nú í óbyggðum sjö sælu-
hús, sem þegar hafa stuðlað að
því, að þúsundir íslendinga hafa
notið óbyggðafegurðar íslands, sem
annars hefðu farið þess á. mis.
Stofnendur félagsins voru aðeins
63, en félagatala nú er 6180 manns.
Martin Larsen,
sem verið hefir hér danskur
sendikennari, hefir nú verið ráð-
inn blaðafulltrúi við dönsku sendi-
sveitina. Hann er mörgum íslend-
ingum kunnur. Hann kann íslenzku
afburða vel af útlendingi að vera.
Lársen hefir unnið íslendingum
mikið gagn með þýðingum sínum
á íslenzkum fornritum á danska
tungu.
Ilátíðaliöldin 1. desember.
1. desember er á mánudaginn.
Stúdentar efna þá til fjölbreyttra
hátiðahalda að venju. Ásmundur
Guðmundsson prófessor flytur
ræðu af svölum alþingishússins, og
verður *«»ún flutt að aflokinni
skrúðgöngu stúdenta frá háskól-
anum að alþingishúsinu. Að ræðu
Ásmundar lokinni verður guðs-
þjónusta í dómkirkjunni. Síðar um
daginn verð',rr hátíðasamkoma í
háskólanum, en um kvöldið stúd-
entahóf að Hótel Borg.
Náttúrulækningafélag íslands.
hélt framhaldsaðalfund sinn
fimmtudaginn 27. nóvember. Gjald-
keri félagsins, Hjörtur Hansson,
lagði fram reikninga félagsins fyrir
árið 1947. Marteinn Skaftfells,
kennari, sagði frá því, hvernig hann
læknaðist af mænuveiki, er hann
fékk sl. vetur. — Þá var rætt um
félagsmál og að lokum um ölfrum-
varpið. Pramsögumaður, Björn L.
Jónsson, skýrði frá því, að á,Al-
þingi 1932 hefði komið fram öl-
frumvarp, sem Vilmundur Jónsson,
landlæknir, hefði gengið af dauðu
með einni ræðu, þar sem hann
sýndi með tölum frá ýmsum
Evrópulöndum, að þar sem mest er
drukkið af léttu afengi, þar er
neyzla sterkra drykkja einnig mest.
Samþ. fundurinn mótmæli gegn
frumvarpinu.
Fiskiþingið vill láta reisa
fimm þúsund ináia verksmiðju
við Faxaflóa.
Á yfirstandandi fiskiþingi hefir
mikið verið rætt um Hvalfjarðar-
síldina. Var í gær samþykkt eftir-
farandí tillaga um verksmiðju við
Paxaflóa:
„Piskiþingið telur, að reisa þurfi
síldarverksmiðju við Faxaflóa með
að minnsta kosti 5000 mála afköst-
um á sólarhring. Vegna brýnnar
nauðsynjar á því að verksmiðjan
geti tekið til starfa sem fyrst,
bendir fiskiþingið á, að það mundi
flýta framkvæmdum, ef samkomu-
iag næðist við Óskar Halldórsson
útgerðarmann, um að vélar þær og
efni, sem hann á nú hér í landi í
nýja síldarverksmiðju, yrði notað
til þess að reisa þessa verksmiðju.
Fiskiþingið telur sjálfsagt, að
fiskimjölsverksmiðjur þær, sem nú
eru við Faxaflóa og ekki hafa þeg-
ar verið útbúnar til síldarvinnslu,
verði eftir því sem frekast eru föng
á, breytt í það horf fyrir næsta
haust, að.þær geti unnið úr síld,
þegar hún er fyrir hendi.
Sérstaklega hagkvæmt mundi
vera að stækka fiskímjölsverk-
smiðjuna á Kletti við Reykjavík
svo að hún ynni allt að 4000 málum
á sólarhring."
Mæðrasamtök
í Danmörku
Eiiistæðingsmæður í Kaup-
mannahöfn hafa að undanförnu
gert herferð mikla til þess að
krefjast betri lífskjara. Hafa frá-
skildar konur, sem eiga börn, og
ógiftar mæður tekið höndum sam-
an til þess að gera samborgurunum
ljóst, hverra umbóta væri þörf.
Upphaf þessarar herferðar var
það, að boðað var til fundar á
Vesturbrú. Málshefjandi á þessum
fundi var fulltrúi mæðrahjálpar-
innar í Kaupmannahöfn, Magna
Nörgaard. Henni fórust orð á þessa
leið:
— Um það þarf ekki að deila, að
ógiftar stúlkur, er börn eiga i
Danmörku, búa við mjög erfið
kjör. Þvi ber að vísu ekki að neita,
að sett hafa verið mörg lög, er eiga
að stuðla að því að létta þeim upp-
eldi þeirra ungu borgara, sem þær
hafa fyrir að sjá, en þegar út í lífið
og veruleikann kemur, verða þær
oft og iðulega fyrir margvíslegum
erfiðleikum, er núgildandi laga-
ákvæði ná ekki til. Barnshafandi
stúlka á ef til vill létt með að fá
þolanlega vinnu meðan á með-
gföngutímanum stendur, og hún
getur leitað athvarfs á fæðingar-
stofnunum til þess að ala barn sitt.
En fráskildar konur, sem eiga börn
fyrir, og ógiftar stúlkur, sem áður
hafa eignazt börn, eiga við meiri
erfiðleika að stríða. Sá styrkur,
sem þær njóta nemur yfirleitt,
aðeins tveimur fimmtu hlutum af
því, sem það kostar að hafa barn
á framfæri.
Þetta ástand telja danskar mæð-
ur, sem við það eiga að búa, óhaf-
andi. Þrátt fyrir þetta má ekki
gleyma því, sem gert hefir verið til
þess að sjá þeim sómasamlega far-
borða. Hver móðir, sem svo er
ástatt um, að hún á sér ekki fyrir-
vinnu, getur dvalið á mæðraheimili
fyrsta árið og fengið einhverja sér-
menntun. Þar að auki geta bæði
giftar mæður og ógiftar fengið
peningahjálp til mjólkurkaupa, ef
tekjur þeirra fara ekki yfir visst
lágmark, og nýtur þar aðstoðar
mæðrahjálparinnar. Er úthlutað
hálfum lítra meðan stúlkan ér
barnshafandi, en einum lítra eftir
að barnið er fætt. Stúlkunum er
líka séð fyrir læknisskoðun meðan
á meðgöngutímanum stendur, og
aðstoð við útvegun bamafata,
barnavagna, og fleira, þegar barnið
er fætt. En þetta er ófullnægjandi,
og dönskum mæðrum virðist, að
það sé hagsmunamál þjóöfélagsins,
að sérhver borgari njóti sem bezts
uppeldis, hvort sem hann er fædd-
ur og uppalinn í hjónabandi eða
ekki.
Á fö
rnum vegi
Ungur bóndi rakst inn til mín i
gær, þegar ég var að velta því fyrir
mér, hvað réttast væri nú að birta
í þessum dálki næst. Og þessi ungi
maður kom færandi hendi, þótt
hann vissi kannske. ekkert af því
— og viti það ekki fyrr en hann sér
þessar línur.
— Það gladdi mig, sagði hann
— gladdi mig svo innilega, að
landbúnaðarráðherrann okkar
núna, Bjarni Ásgeirsson, skyldi
vera svo stórhuga að þora að mæla
fyrir um stórfellda kornrækt á
sumri komanda. Ég er einn þeirra
manna, sem trúi því statt og stöð-
ugt, að ræktun fóðurkorns og ef úl
vill líka korns til manneldis sé ekki
aðeins möguleg, heldur eigi að
vera sjálfsagður liður í íslenzkum
landbúnaöi. Meira en tuttugu ára
starf Klemensar Kristjánssonar á
Sámsstöðum sýnir það og sannar,
að hér er hægt að rækta korn með
góðum áram,,, þrátt fyrir alia
ótrú, og efnagreining sýnir líka, að
þetta íslenzka korn er gott. Plvað er
þá, sem vantar?
Það, sem vantar, sagði þessi ungi
maöur, er éinungis það, að einhver
hafi airfsku til þess að feta í
fótspor Klemensar, dirfsku til þess
að sýna það ótvírætt, að hægt er
að hagnýta sér reynslu hans og
brautryðjendastarf á þessu sviði.
En það þarf að byrja í stórum stll,
svo að unnt sé að nota sæmilega
mikilvirkar vélar, og það er einmitt
það, sem gert er ráð fyrir á Hvols-
velli á vori komanda. Og af því að
svona myndarlega á að fara af
stað, trúi ég því, að þessi afskipti
Bjarna Ásgeirssonar kunni að valda
merkilegum tímamótum í sögu ís-
lenzks landbúnaðar —- tímamótum,
sem að visu eiga sinn aðdraganda
og Klemens á Sámsstöðum hefir
með starfi sínu rutt braut.
Ég er viss um, sagði þessi ungi
maður ennfremur, að þessi tilraun
muni heppnast, svo vel þekki ég
gróðurmagn íslenzkrar moldar.
Veðurfari má að minnsta kosti
bregða alvarlega til hins verra, ef
svo verður ekki. Og ég vildi vekja
athygli á öðru, sem kannske er enn
meira um vert: hvílíka þýðingu sá
sigur hefir fyrir önnur baráttumál,
sem hlotið hafa að vísu góðar und-
irtektir í orði, en misjafnan stuðn-
ing á borði — baráttumál eins og
skógrækt í stórum stíl. Á því sviöi
hafa einnig unnizt merkilegir sigr-
ar, og þó að allir viðurkenni þá í
rauninni, þá cr eins og þeir séu
ekki enn búriir að átta sig á Því,
að þeir eru merkilegur allsherjar-
vitnisburður um það, hvað hér má
gera, ef vilji er fyrir hendi.
Svo sagðist honum, og ég kem
þvi áleiðis til lesendanna.
J. H.
Félagslíf
Undir þessum lið verða
birtar örstuttar tilkynningar
frá ýmsum félögum.
Pyrsta skemmtikvöld Fæðiskaup-
endafélags Reykjavíkur, verður í
félagsheimilinu Kamp Knox í
kvöld. 29. þ. m. kl. 9. Til skemmt-
unar verður: kvikmynd, söngur
(tvöfaldur kvartett), sameiginleg
kaffidrykkja, upplestur, -dans. Pé-
lagar eru kvattir til að mæta stund-
víslega. Innritun nýrra félaga.
HEKLUFERÐ
Farið verður á vegum
Ferðaskrifstofu ríkisins til
Heklu í fyrramálið kl. 8.
SKIPAUTGCRD
HIKISINS
M.s. „Herðubreið”
hleður í Glasgow um 10. des-
ember vörur til íslands. Afgr.
skipsins í Glasgow annast J.
C. Peacock og Co. Ltd., 121
West George Street, Glasgow.
Ódýrar auglýsingar
Hér á þessum stað eru
birtar smáauglýsingar með
sérstaklega lágu verði. Er það
œtlað lesendum Tímans til
þœginda og er vonast eftir að
þeir noti sér þau.
Líklegt er að auglýsingarn-
ar beri oft árangur, þar sem
Timinn er annað fjöllesnasta
blað landsins.
Aðstoðarstúlkn
vantar að Fagrahvammi í
Hveragrði. Uppl. á staðnum eða
í Flóru, Reykjavík. '
Auglýsmgasíim
Tímans er 2323. Ef þið viljiö
fá auglýsingar birtar í blaðinu
á mánudaginn, þá hringið í
þann síma, eða sendið handrit
til Tímans í Edduhúsinu. Bezt
er að gera það í dag.
PeSsar
„Indian lamb“ o. fl. tegundir
nýkomnir. Seldir án skömmt-
unarmiða.
N O N N I
Vesturgötu 12, sími 3570
>00-00 LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR
SKÁLHOLT
sögulegur sjónleikur eftir
Guðmnnd Kamban
annað kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðasala í dag kl. 3—7, sími 3191.
S.K.T.
Eldri og yngri dansarnir
í G.T.-húsinu á morgun kl, 10 e h.
Aðgöngumaðar frá kl. 6.30. Sími
3355. .; 5; i;íií
FuMdisfagnaður
Stúdentafélag Reykjavíkur heldur fullveldisfagnað að
Hótel Borg sunnud. 30. nóv. Samkoman hefst með borð-
haldi kl. 6.30 síðd. og verður fjölbreytt skemmtiskrá
undir borðum, en síðan dans.
StíidenÉafélag Reykjavíknr.
Samkvæmisklæðnaður.

Stangaveiðifélag Reykjavíkur
Framhaldsaðalfundur
félagsins verður haldinn á morgun 30. þ. m. kl. 2 e. h.
í Tjarnarcafé, niðri.
Dagskrá:
Lagabreytingar.
Stj órnarkosning.
Önnur mál.
Stjórnin.
til að hera út TI M A N N