Tíminn - 04.12.1947, Blaðsíða 3

224. blað
TÍMINN, fimmtudaginn 4. des. 1947
Mjaðmaaðgerðirdr. M.N.
Smith Petersens í Boston
Eftis* lóhannes Líndal lónasson kennara
Hinn 20. sept. síðastliðinn I;
birtist í Alþýðublaðinu viðtal
við mig um dvöl mína í Bost- j
on í Bandaríkj unúm um1
skjótan og merkilegan bata, j
er ég fékk þar við slæmri
mjaðmakölkun. — Bata
vegna nýrra lækningaað-
ferða, sem sérfræðingar þar j
hafa fullkomnað á síðustu
árum. Er það dr. M. N. Smith
Petersen prófessor við Har- j
ward háskólann, sem fundið j
hefir upp hina nýju aðferð. j
Hinn 21. s. m. birtist svo
greinarkorn í sama blaði frá
tveimur læknum Landsspít-
alans, þeim dr. Gunnlaugi
Claessen og prf. Guðmundi,
Thoroddsen, þar sem þeir j
fullyrða, að slíkar aðgerðir j
séu ekki einhlítar í öllum til- j
fellum sjúkdóms þessa. — En ;
skurðaðgerð sú, er gerð var
á mér, var framkvæmt eftir
hinni nýju aðferð dr. Smith j
Petersens. Einnig segja þeir,!
að aðgerðir sem sú, er lýst
var í blaðaviðtalinu, hafi ver- !
íð gerðar hér á landi síðast- !
liðin þrjú ár, enda sé hér á-
gætur sérfræðingur á þessu
sviði dr. Snorri Hallgrímsson.
Það er á margra manna vit- !
orði, að mjaðmaskurðir hafa
verið gerðir víðs vegar í
Evrópu um alllangt árabil
með mjög mismunandi ár-
angri, en þar kemur ekki að-
ferð dr. Smith Petersens til
greina, því að . til skamms
tíma hefir hún verið óþekkt
ÍÍEvrópu. Mér er vel kunnugt
úm það, að dr. Smith Peter-
sen sýndi sína aðferð í
Evrópu fyrst við Ulleváll-
sjúkrahúsið í Osló sumarið
1946. Dvaldi hann þar um
skeiö, það sumar og fram-
kvæmdi 25 mjaðmaaðgerðir.
Með honum starfaði þar, við
þessar aðgerðir, dr. Semb
yfirlæknir sjúkrahússins, og
mun því dr. Semb fyrstur
lækna í Evrópu hafa numið
skurðaðgerð dr. Smith Peter-
sens á þessu sviði. Fleiri lækn
ar hafa að líkindum verið
þarna viðstaddir, þótt þeirra
sé minna getið. Nú langar
mig, fávísan leikmanninn, til
að spyrja hina ágætu lækna
Landsspítaians, hvar þeir
hafi kynnzt aöferð dr. Pet-
ersens, svo að þeir geti sagt,
að slíkar aðgerðir sem sú, er
gerö var á mér í Boston,
hafi verið framkvæmdar á
landi hér síðastliðin þrjú ár.
Dr. Smith Petersen var einn-
ig í Osló síðastliðið vor. —
Þangað fór hann „til þess að
líta eftir sjúklingum sínum“,
eins óg hann sjálfur segir. —
Geri aðrir betur. Hinn ágæti
sérfræðingur í beinasjúk-
dómum, dr. Caroll B. Larson,
samstarfsmaður dr. Petersen
um 15 ára skeiö við Massa-
chusetts General (Baker Me-
morial) sjúkrahúsið íBoston,
f ramkvæmdi m j aðmaskurð-
aðgerðina á mér með þeim
ágætum, að skurðurinn var
gróinn eftir 16 daga og ég
kominn á rjátl eftir þrjár
vikur. Þar, sem þeir lækn-
arnir minnast á dr. Snorra
Hallgrimsson, þá efast ég
ekki um, að hann sé ágætur
sérfræðingur og læknir, en
það getur hann verið, þótt
ég efist um, að hann kunni
mjaðmaskurðaðferð dr. Pet-
ersens —
En nú verður að segja
hverja sögu eins og hún geng
ur. Fyrir þremur árum fór
ég til dr. Snorra Hallgríms-
sonar með mín kölkuöu
mjaðmaliðamót. Tók hann
mér hið bezta og skoðaði
mig vandlega, en að þvi
loknu sagðist hann ekkert
geta gert fyrir mig. Á síðast-
liðnum vetri, eftir nýár.
nokkru áður en ég fór til
Ameríku, talaði ég við dr.
Snorra í síma og spurði hann.
hvort hann gerði þessa skurð
aðgerð. Lét hann lítiö yfir
því, en ráðlagði mér, sökum
þess, að ég væri gamall mað-
ur, að fara í sjúkrahús og
láta gera á mér staurmjöðm.
Tók ég því fjarri og kvaðst
mundu leita annarra ráða.
Ég verð að segja það, aö mér
kemur það einkennilega fyr-
ir sjónir, að mjaðmaskurðað-
ferð dr. Petersens skuli hafa
verið framkvæmd á landi hér,
nokkrum árum áður en hann
sýnir hana fyrst í Evrópu
(Osló), því að vitað er, að
fyrr var hún óþekkt á Norð-
urlöndum og víðar, og eng-
inn íslenzkur læknir mun
enn hafa farið til Boston,
til þess að nema- hana. Ég
segi Boston,- sökuip þess, að
læknar vestra sögðu mér, að
skýrslur sýndu, að hvergi í
Ameríku næðist eins árangur
af þessari tegund skurðað-
gerða gins. og þar. Nú er
vestur í Ameríku (New York),
mætur íslenzkúr læknif,
Bjarni Jónsson, sérfræðingur
í beinasjúkdómum. Væri nú
ekki ráð að fá hann til að
fara til Boston og læra þessa
skurðaðgerð hjá dr. Petersen
eða sérfræðingum þeim, sem
telja má að standi honum
jafnfætis þar, eins dr. M. D.
Carroll B. Larson og dr. M.
D. Otto E„ Aufranc, sem allír
eru sérfræöingar á þessu
sviði og framkvæma þessa
skurðaðgerð, að heita má
daglega með afbrigða góð-
um árangri, en kenna auk
þess bæði læknum og lækna-
stúdentum víðs vega að úr
heiminum. Það er engin úr-
lausn á málinu þótt einhver
segði, að ekki mætti skrifa
um þetta, jafnvel bannaði
blöðum að birta greinar um
þetta efni, ryki upp til handa
og fóta, ef birt væri eitthvaö
nýtt á þessu sviði og gæfi í
skin, að hér væri allt í á-
gætu lagi. Mér er þaö vel
Ijóst, að margir hér eru mjög
illa haldnir af þessum sjúk-
dómi. Fólk á öllum aldri,
frá 16 til rúmlega 50 ára,
hefir átt tal við mig, síðan
ég kom heim, til þess að fá
upplýsingar um dvöl mína
vestra og hvað gert hafi ver-
ið. Allt þetta fólk hefir þeg-
ar snúið sér til þeirra lækna
hér, sem það hefir lialdið, að
sér mættu að gagni koma, en
fengið sama svarið: „staur-
mjöðm“.
Það er hörmulegt að sjá
fólk á bezta aldri, hraust að
öðru leyti, verða þessum
sjúkdómi að bráð, vitandi
það, að annars staðar í
heiminum eru skurðaðgerðir
þessarar tegundar fram-
kvæmdar með ágætum ár-
angri. En eins og gjaldeyris-
málum okkar er nú komið,
vita allir að lítt mögulegt er
A Dælaraýrura
Helgi Valtýsson: Á Dæla-
mýrum og aðrar sögur. 296
blaðsíður. Útgef. Norðri.
Bók sú er hér um ræðir, er
nýlega komin út hjá bóka-
útgáfunni Norðra. í bókinni
eru sextán smásögur, skiss-
lir og firásagnaþættir, auk
sögu þeirrar, er bókin dregur
heiti af; en saga sú tekur
yfir tæpan helming bókar-
innar.
Helgi Valtýsson kynnti sig
fyrst fyrir íslenzkum lesend-
um fyrir réttum fjörutíu ár-
um síðan, með litlu og lag-
legu ljóðakveri, Blýants-
myndir. Þá hafði hann dval-
ið í Noregi og var fullur á-
huga fyrir lýðskólamenntun
og ungmennafélagsskap. —
Síðan fór hann til Noregs á
ný, og var þar langdvölum.
Nú hin síðari ár hefir hann
fengist mikið við ritstörf. —
Hann reit hina skemmtilegu
bók, Söguþættir landpóst-
anna, og Á hreindýraslóðum,
og smásagnasafnið Væringj-
ar, er út kom fyrir nokkrum
árum, auk margs annars.
Á Dælamýrum birtist fyrst
fyrir nokkrum árum í Eim-
reiðinni og vakti þá óskipta
áthygli. Þættir úr dagbók
Bjarna Sveinssonar, er sag-
an kölluð, og gerist upp til
fjalla í Noregi. Sagan fjallar
um dvöl ungs ísiendings þar,
um eins árs skeið, við skóg-
arhögg og seljalíf.
Ságán er leikandi létt
skrifuð, hispúrslaus og blátt
áfram og heiðrík í tjáning
sinni; Aðalpersónur sögunn-
ar eru þrjár: Bjarni Sveins-
son, liinn íslenzki farand-
sveinn, draumlyndur með órö
í hjártá, en' hreihíyndur og
drengur góður; Svallaug, ung
seljastúlka, óspillt og þrótt-
mikil. Hún á fas hins heil-
brigða náttúrubarns, með
heiðríkj u norrænnar 'stj örhu
birtu á enni sér og lindaklið
í hlátri sínum, og sveigju og
mýkt hinna myrku greni-
skdga l! h'peyfingum. Heil-
brigð og sterk er hún í starfs*
gleði sinni, en viðkVæih og
vansveftá fyrir kalli hjártans.
Þriðja persónan er Höskuld-
ur gamli á Stöðli, trúnaðar-
vinur þeirra beggja.
Yfir þessari litlu nóvellu
svífur ferskur hreinleiki, og
laðandi náttúrulífskenndir
ná tökum á lesandanum. —
Blær sá, er um söguna leik-
ur,. er ólíkur öllu því, er við
eigum í okkar frumsömdu
bókmenntum, enda um sumt
nser því að vera norskur en
íslenzkur, sem ekki er óeðli-
legt, þar eð sagan gerizt þar
og höfundur hefir dvalið
langdvölum í Noregi. Má
finna þeirrar dvalar merki í
frásagnahætti og stíl höf-
undar í hinum öörum sögum
bókarinnar, svo að jafnvel
er lýti að; en það verður
(Framhald á 6. síðn)
Opnum í dag
nýja búh á
Fjölbreytt úrval af prjónavörum .-[
an HÍ'
Hangikjöt
Vegna vaxandi afkasta ger-
■ <
<
<
:"í
<
<
<
<
• <
<
<
um vér ©ss vonir um að geta <
nu fyrir jjólin fullnsegt pöut- <
unuin viðskiptamanna vorra. <
s S. /. S,
Sírni 4241.

r.

Selskinn,
Æðardún og
Rjiipur
fá menn hagkvæmast verð fyrir með |
4*
því að afhenda kaupfélögunum þessar..11
vörur til sölu.
i:
að fá yfirfærslur til langra
og dýrra dvala erlendis. En
hvar er manndómi islenzku
þjóðarinnar komið, ef hún
reynir ekki að koma í veg
fyrir, að þegnar þjóðfélags-
ins verði að örvasa aumingj-
um löngu fyrir aldur fram?
Hitt ættu allir að vita, að
hver einstaklingur vill fórna
sínum síðasta eyri, til þess að
fá bót á heilsu sinni og einn-
ig það, að þýðingarlaust er
fyrir alla að halda því fram,
sem stangast á við stað-
reyndir.
:: Samband ísi samvinnufétaga i
:: V
ramtmrarararammmmramnraramnrammiKmramnmmraraismí
»»♦»»♦♦♦♦♦♦<
Hús til kaups eða leigu i
Hús óskast til kaups eða leigu, helzt sem næst miðr ,/
bænum. í húsi þessu séu 24—30 herbergi eða mögu- <
leikar til slíks herbergjafjölda. Verð og borgunarskil- ^
málar eftir samkomulagi. Tilboð óskast send afgreiðslu <
blaðsins fyrir laugardagskvöld, 6. þ. m„ merkt: „Hús“. ^
Fundur í fulltrúaráði
Sambands ísl. sveitarfélaga
verður settur í Oddfellowhöllinni uppi, föstudaginn
5. desember kl. 2 e. h.
f.h. Sambands ísl. sveitarfélaga,
Jónas Guðmundsson.
(
(