Tíminn - 17.12.1947, Blaðsíða 8

Niðursuðudeil
ríkisins ekki starfrækt vegna
á rekstrarl
Frásögaa ílr. éUaScobs Sigurðssonar
Nú fyrir skömmu var ný deild fullgerð við Fiskiðjuver
ííkisins, er stendur við Grandagarð. Þessi nýja deild er
fciidarniðUrsUða. Munii véiar síldarniðursuðunnar vera af
fullkomnustu gerð, er nú þekkist og geta þær afkastað um
?0 þúsund dósum af niðursoðinni síld á hverjum 8 vinnu-
stúndum.
Dr. Jakob Sigurðsson for-
stjóri Fiskiðjuversins sýndi
blaðamönnum hinar nýju
vélar í gær og gaf jafnframt
ýmsar athyglisverðar upplýs-
ingar varðandi rekstur hinn-
ái*' nýju síldarniðursuðu.
Niðursuða fyrir
erlendan markað.
Dr. Jakob sagði, að það
væri tilgangurinn með hinni
nýju deild, að sjóða niður
síld í stórum stíl fyrir er-
lendan markað. Ekki fyrst
og fremst íburðarmikla vöru,
heldur gera úr síldinni al-
me'nna handhæga fæðu, er
unrit væri að selja við hag-
kvæmu verði og á þann hátt
að gera auöveldara að ná til
almennings í þeim löndum,
þar sem þessi framleiðsla
yröi seld. Niðursuða síldar-
innar á þann hátt væri hent-
ug aöferð og engan veginn
jáfn áhættusöm og varhuga-
verð grein, eins og ýmsir
virtust álíta hér á landi.
Niðursuða á Hval-
fjarðarsíld.
Tilraunir hafa verið gerð-
ar með að sjóða niður síld þá,
ér veidd hefir verið í Hval-
firði í vetur. Sagði dr. Jakob
að þær tilraunir hefðu gefið
mjög góða raun og notagildi
þeirrar síldar væri mikið, eða
svipað og sumarsíldarinnar
fyrir Norðurlandi, en sú síld
hefir einnig verið soðin nið-
ur og rannsökuð í sambandi
við slíka vinnslu. Jakob sagði
ennfremur, að í vetur hefði
alloft heyrzt kvartað yfir því,
að Fiskiðjuverið tæki ekki
síld til niðursuðu, en menn
hefðu vitað, að staðið hefði
til að slík niðursuðudeild
væri starfandi í hinu nýja
Fiskiðjuveri. Kvað Jakob ó-
ánægjuna yfir því aðgerðar-
Jeysi, er rikt hefði af hálfu
Fjskiðjuversins í sambandi
við niðursuðu Hvalfjarðar-
s'íldarinnar í vetur engan
veginn óeðlilega, ekki sízt þar
sem mjög lítið væri gert til
þess að gera síldina að mark-
aðshæfri fæðu, sem þó vissu-
lega væri auðvelt. Hefðu biöð
bæjarins jafnvel minnzt á
þetta mál og látið í það
skína, að naúðsynlegt væri
að flytja inn kunnáttumenn
og vélar til þessara hluta.
Hins vegar lægi ein ástæða
til- aðgerðaleysis hinnar nýju
sítdarniðursuðu Fiskiðjuvers-
ins í þessu máli, sem væri svo
veigamikil, að sáralítið væri
hægt að aðhafast af þess
háifú, þar til sigrazt hefði
verið á henni. Þessi ástæða
væri skortur á rekstrarfé.
Landsbankinn neitar
um rekstrarlán.
Á síðastliðnu vori, er
sýnt þótti að hin nýja
sildarniðursuða gæti, hvaö
allan vélakost snerti, verið
tilbúin fyrripart vetrar var
Landsbankanum skrifað fyrir
hönd hinnar nýju síldarnið-
ursuðu og farið fram á að
bankinn veitti fyrirtækinu
einnar miljón króna rekstrar
lán. Þessu harðneitaði bank-
inn. Voru geröar margar til-
raunir til að fá bankann til
þessa, án árangurs. Hins veg-
ar tókst að fá gjaldeyrisleyfi
fyrir 300.000 niðursuðudósum
og eru þær komnar til lands-
ins fyrir nokkru.
Neitun sína fyrir beiðn-
inni um rekstrarlánið byggði
bankinn fyrst og fremst á
því, að allt of gálauslegt væri
að hefja framleiðslu á niður-
soðinni sild í stórum Stíl,
borið saman við þá reynslu
er, fengizt hefði af þessum
málum hér á landi áður. —
Kæmi ekki til mála, að bank-
inn veitti þetta lán meðan
þessi framleiðsluvara væri ó-
seld.
í þessu efni hefir bankinn
gert algera undantekningu
með þessa nýju framleiðslu.
Hann virðist ætlast til, að
: hún sem er ný og óþekkt, sé
seljanleg fyrirfram, á sama
tíma og það tekur marga
mánuði að selja aðrar sjávar-
afurðir, sem þekktar eru ár-
um saman i markaðslöndum
: Evrópu. Ekki er þó vitað ann-
að en bankinn veiti rekstr-
arlán til að afla þeirra vara
í stórum stíl, svo sem til fisk-
! veiða. Því til viðbótar á svo
þessi nýja framleiðslugrein
að því leyti erfiðara uppdrátt
ar, að ekki er unnt að fara
að bjóða vöruna fyrr en eitt-
hvað hefir veiðzt af henni, en
eins og menn þekkja gengur
1 síldveiðin oftast yfir í hrot-
! um og hverfur svo síðan. —
Verður því að handsama
! hana meðan hún er til í sjón
1 um. Því að ekki bíður hún.
i
Ferðalag Jakob um
MiÖ-Evrópu.
I Er bankinn hafði þannig
neitað um rekstrarlán fyrr en
búið væri að selja vöruna, er
verksmiðjan kynni að fram-
leiða, varð það að ráði, að
Jakob fór til ýmsra Evrópu-
ianda þeirra erinda að kanna
sölumöguleika. Meðal annars
fór hann til Tékkóslóvakíu,
Frakklands og síðast til
Englands
Yfirleitt var það reynsla
Jakobs í þessari för, að mjög
treglegá gekk að selja síldina
í þeim löndum, þar sem áð-
ur hafði verið reynt að selja
Hér sést flugmannsefni, sem verið
er að prófa í stól, sem hreyfist iíkt
og- flugvélar gera. Er verið að rann-
saka, hvaða áhrif slíkar hreyfingar
hafa á hann.
niðursoðna síld frá íslandi.
Er til Tékkóslóvakíu kom
hafði Jakob tal af starfs-
mönnum þeirrar stjórnar-
deildar, er með þessi mál fór.
Hafði hann með sér sýnis-
horn af framleiðslunni héð-
an að heiman og bauð vör-
una þar til kaups. Fyrst í
stað voru Tékkarnir tregir
til að vilja eiga nokkur við-
skipti við íslendinga um síld-
ina. Þeir viðurkenndu þó, að
samkvæmt sýnishornum væri
síldin mjög aðgengileg fæðu'-
tegund til almennings af-
nota, en reynsla þeirra af
niðursoðinni síld frá íslandi
væri á þá lund, að þeir vildu
ekki kaupa meira af henni.
Þá bauðst Jakob til að taka
allt að 12 mánaða ábyrgð á
því, að síldin ekki skemmdist.
Kvað Jakob það enga áhættu
hafa verið, því að hann
hefði vísindalegar sannanir
fyrir því af rannsóknum er
hann hefði gert hér heima,
að slíkt væri algerlega á-
hættulaust.
Við þetta tilboð breyttist
aðstaða Tékkanna mikið. —
Vildu þeir nú ganga til samn
inga um kaup á þessari fram-
leiðslu í allstórum stíl íyrir
hagkvæmt verð. fslenzk við-
skiptanefnd var í Prag um
þessar mundir og naut Jakob
aðstoðar hennar. En er til
átti að taka sá ríkisstjórnin
sér ekki fært að gera eins
víðtæka viðskiþtasamninga
við Tékka og upphaflega var
áformað, en gerði í þess stað
aðeins bráðabirgöasamninga,
þar sem síldin og aörar nið-
ursuðuvörur Fiskiðjuversins
voru ekki með. Búizt er þó
við, að samningar verði tekn-
ir upp að nýju í byrjun næt.sa
árs og að þá verði um sölu á
niðursuðuvörum að ræða.
Meiningin var að bjóða
fleiri löndum en Mið-Evrópu
löndunum síldina. Fór Jakob
því til Frakklands. Þar var
að vísu viðurkennt, að varan
myndi vera góð, en hins veg-
ar veittu Frakkar ekki nein
innflutningsleyfi fyrir vör-
um frá íslandi um þessar
mundir, en vonir eru til, að
sú aðstaða breytist. Bretar
eru sjálfir að koma á fót hjá
sér miklum niðursuðuiðnaði
í síld og vildu þeir engin við-
skipti gera um þessa vöru.
Síöusi póstfsröir fyrir jó
Nú fer að líða^að því að seinustu póstferðirnar út um land
séu farnar. Margir hafa áhuga á því að fylgjast með jóla-
ferðunum, bæði til þess að koma bréfum og sendingum til
fjarstaddra vina og líka fara margir, sem dvelja vetrarlangt
i Reykjavík heim til sín um jólin. Fer því hér á eftir yfirlit
um jólaferðirnar, sem eru farnar frá Reykjavík, ýmist í
kvöid, eða alveg næstu daga.
Skipaferðir.
Esja fer vestur og norður
um land í hraðfjgrð með jóla-
pó.stinn í kvöld. Komið verð-
ur á alla Vestfirðina, Siglu-
fjörð, Akureyri og ef til vill
Húsavík. Lagarföss fer kl. 10
í fyrramálið austlir um land
á hafnirnar milli Djúpavogs
og Seyðisfjarðar: En þaöan
fer .skipið til ú'tlanda. Vél-
báturinn Valþór-fer í kvöld
austur á firði nieð jólpapóst-
inn og kemur við á Seyðis-
firði, Borgarfirði, Vopnafirði
og Reyðarfirði.
Bílferðir. —
Seinásta póstferð til Akur-
eyrar verður méð áætlunar-
bílnum, sem léggúr af stað
héðan á sunnúdaginn og
koma farþegarVog póstur
væntanlega norður á mánu-
dag. Sæmilega greiðfært mun
nú vera norður á.Sauðárkrók,
en þaðan er farlð með bát
norður fyrir og til Akureyrar,
ef Öxnadalsheiði verður ekki
fær.
Seinasta ferð í Dalina fyrir
jól er héðan á sunnudaginn
og fer jólapósturinn með
þeirri ferð alla leið vestur til
Kinnastaöa, en þangað er bíl
fært enn.
Strandapósturinn fer héð-
an á sunnudaginn, norður í
Hrútafjörð, en póstur á Norð
urstrandirnar fer með Esju í
kvöld, til ísafjarðar og þaðan
norður á Strandir.
Seinasta bílferð fyrir jólin
austur að Kirkjubæjar-
klaustri er á föstudaginn og
fer jólapósturinn með þeirri
ferð. Hins vegar verður ferö
austur í Vík á aðfangadag
jóla, bæði með póst og far-
þega.
Ferð verður til Stykkis-
hólms með póst og farþega
23. og fer allur jólapósturinn
á Snæfellsnes með þeirri
ferð, nema pósturinn til
Grundarfjarðar. Þangað verð
ur aukaferö með farþega og
p'óst 22. en ekki er fullvíst.
hvort hægt verður að briót-
ast alla leiðina á bílum.
Verða þetta seinu.stu ferð-
irnar vestur fyrir jól.
Daglegar póst- og farþega-
ferðir eru svo um Suðurlands
undirlendið, austur að Ölf-
usárbrú, suður á Reykjanes,
og upp í Borgarfjörð. Til
flestra þessara staða er hægt
að fá ferð seinast á aðfanga-
dag, eða að minnsta kosti á
Þorláksmessudag.
Léí þrjá bíla renna
niður á Fríkirkjuveg
Lögreglan handtók í nótt
17 ára pilt, sem var að leika
sér að því að láta bifreiðar
renna hverja á fætur annarri
niður af Þingholtsstræti og
Bergstaðastræti niður á Frí-
kirkjuveg. Lét hann þrjá
jeppabila renna niður brekk-
urnar, áður en hann var
haridsamaður. Var hann auk
þess búinn að gera tilraun til
að láta fólksbifreið renna
niður en kom henni ekki af
stað. Maður þessi var mjög
undir áhrifum áfengis.
í næstu viku
Tillögnr Hin kosningar og sasneiginlega
laiadssíjórn koinnai* frain
í næstu viku hefst í Núrnberg í Þýzkalandi ráðstefna með
fulltrúum af hernámssvæðum Breta og aBndaríkjamanna
til að ræða um framtíð Vestur-Þýzkalands.
Fundur þessi er í beini;
framhaldi af endalolcum ráð
herrafundarins í London og
því ósamkomulagi, er þar
kom svo greinilega fram.
Rætt verður á fundinum um
að setja á Jaggirnar samæig-
inlega stjórn fyrir bæði her-
námssvæðin, en yfirrnenn
þýzku stjórnarnefndanna á
báðum hernámssvæðunum
hafa_ gert sameigjnlega á-
ætlun um kosningar, er fram
mundu eiga að fara, en á
þeim kosningum verður hin
nýja stjórn Vestur-Þýzka-
lands grundvölluð. Tekið er
fram í fréttum að hin nýja
stjórn, ef samþykkt verður
að setja hana á laggirnar,
muni hafa þanrtig starfs-
háttu, að eftir sem áður sé
opin leið til samstarfs við
austurhluta landsins.
Annars eru endalok Lund-
únafundarin.s rædd í- öllum
helztu blöðum vesturyeld-
anna í morgun og meiri
áherzla lögð á það en nokkru
sinni fyrr að flýta verði hjálp
inni til Evrópu, svo sem kost-
ur er á.
í sambandi við þessar um-
ræður hefir það verið til-
kynnt, að Argentina hafi boð
ist til að leggja fram allt að
1200 miljón dollurum til
hjálpar Evrópu á grundvelli
Marshalltillagnanna.