Tíminn - 22.12.1947, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, mánudagijin 22. des. 194IJ
239. blað
fyrsia sporið í viðreisnarátt
Ha;ða Bjarna Ásgeirssonar, atvfnmmsálaráðlierra, í úlvarjis-
uniræðiuinm í efri deild 18. þ. m.
Tvenns konar viðhorf.
Það' mátti búast við því
fyrirí'ram, að frumvarp þetta
mætti gagnrýni — og eins
hinu, að aðalóánægjan við
efni þess kæmi fram úr tveim
gagnstæðum áttum. Annars
vegar fra þeim mönnum, sem
skiija hver voði þjóðfélaginu
er búinn aí því ástandi, sem
skapast hefir hér undanfarið
í launa- og verðlagsmálum •—
og nú ógna atvinnu- og fjár-
málaiífi þjóðarinnar. — Þeim
mönnum segi ég, er skilja
þetta, og er áhugamál að
ráða á þessu bætur. —
Hins vegar mátti búast við
andstöðu frá þeim mönnum,
sem ætíð hafa verið og ætíð
hljóta að vera mótfallnir öll-
um raunhæfum aðgjörðum
gegn pessu ástandi, ýmist
vegna pess, að þeir ekki sjá
eða ekki vilja sjá voðann,
sem í því felst, eða af því, að
þeír eru andvígir því þjóð-
skipuiagi og fjárhagskerfi, í
sjáifu sér, — sem við íslend-
ingar, eíns og yfirleitt allar
lýðræðisþjóðir búa við — og
viija þvi eyðileggja þetta: —
Því vitfausara, því betra.
Örðugt atf snúa hjóli
atburtfanna til baka.
Hinn fyrri flokkurinn, þeir,
sem lækna vilja meinsemd-
ina, gjöra margir hverjir
kröfu til þess, að verðlags-
málum þjóðarinnar innan-
lands verði viðstöðulaust
komið í það horf — að við
íslendingar getum áhættu-
lítið haldið áfram að fram-
leiöa vörur til útflutnings, án
þess aö setja þurfi ríkissjóö
að veði fyrir þeirri starfsemi,
eða greiöa af almannafé
störar fúlgur í hallarekstur.
Þeir krefjast þess ennfremur
aö' kaupgjalds og launamál-
um veröi þannig fyrir komi'ð,
eins og aður var, að þeir að-
ilar, sem menn hafa í vinnu
og a iaunum, 'greiði þeim
sjálfir umsamin laun og
kaup, en ríkissjóðurinn verði
ekki iátinn halda áfram að
fela nokkurn hluta þeirrar
greiðslu, eins og nú er og
hefir verið um skeið, með
stófíelldum fjárframlögum
úr ríkissjóði til að halda niðri
kaupiagsvísitölunni. — Og
þeir benda á það, að þrátt
íyrir þær ráðstafanir, sem
hér eru gjörðar, megi við því
búast að ríkið verði að halda
áfram að greiða árlega vegna
þessara mála 60—70 milj. kr.
til niðurgreiðslu kaupgjalds
óg launa í landinu og til við-
bóta á utfluttar afurðir. Og
þeir segja: — Þetta frumv.
er engin lækning á mein-
semdinni. Ég get verið þeim
sammala um það. En sumir
þessarra manna virðast -á-
líta, að það sé aöeins ódugn-
aður og aðfaraleysi að laga
ekki þetta ástand, allt með
nokkrum pennastrikum.
En hér er um að ræða
mikinn misskilning, sem of
margir hafa löngum alið með
Sér,
Bjarni Ásgeirsson
Menn hafa sagt sem svo:
Það er engin hætta, þó að
kaupgjald og verðlag fari
hækkandi, á meðan að unnt
er að halda atvinnulífinu í
landinu í fullum gangi. Þeg-
ar það er ekki lengur hægt,
þá er bara að færa allt niður
aftur, eftir því sem þörfin
krefur.
En þetta er ekki svona ein
falt. Hjóli atburðanna með
öllum þess afleiðingum, verð-
ur ekki snúið til baka, eins
og þegar skrúfað er niður í
lampa til þess að ekki logi
uppúr. Þess vegna hefir það
á öllum stigum þessa máls,
á undanförnum árum — ver-
ið höfuðskilyrðið að stöðva
hækkunina, stöðva vöxt dýr-
tíðarinnar. En til þess hafa,
eins og kunnugt er, aldrei
fengizt samtök á Alþingi.
Niðurstaffa sérfræffinganna.
Á síðastliðnu sumri fól rík-
isstjórnin sérfróðum mönn-
um að gjöra athuganir á því,
hve langt þyrfti að færa nið-
ur innlent verðlag og kaup-
gjald, til þess að koma að-
alútflutningsstarfsemi lands
manna, sjávarútveginum á
rekstrarhæfan grundvöll,
miðað við það erlenda verð
á afurðum okkar, sem vitað
er um. Niðurstaða þessara
manna, eftir ýtarlega rann-
sókn, var í aðalatriðum þann-
ig, að ef hætta ætti að greiða
niður vísitöluna, þyrfti að
lækka kaupgjald í landinu um
fullan þriðjung, landbúnað-
arvöi’ur eftir því og annað í
samræmi við það, ef nokkur
tök ættu að vera á því að
framleiða saltfisk til útflutn-
ings rekrarhallalaust, borið
saman við verðlag síðasta árs.
— Þessi lækkun nægði þó
hvergi nærri hvað freðfisk á-
hrærði.
Svona aðgerðir eða álíka
róttækar, hefðu máske verið
hættulausar og réttmætar
fyrir 5—4 árum. En ef að
þessu hefði verið horfið nú,
væri það vægast sagt mjög
vafasamt. >
Á þessum árum hafa fram-
kvæmdir og fjárfesting í
þjóðfélaginú verið meiri en
áður á ái-atugum. Hundruð
milljónir króna hafa veiið
festar í alls konar fyiúrtækj-
um með þeim stórkostlega
kostnaði, sem verðbólga þess-
ara ára hefir skapað. M. ö. o.
það er búið að binda verðlags-
ástand undanfarinna ára
varanlega í fjárhags- og at-
hafnalífi þjóðarinnar. Ef nú
hefði verið gripið til þess úr-
ræðis að færa allt innlent
verðlag til samræmis við þær
niðurstöður, sem fyr eru
nefndar — hlaut það óhjá-
kvæmilega að hafa þær af-
leiðingar í för með sér, að
flestum eða öllum þeim, sem
á undanförnum árum hafa
bundið meira en eigið fé í
meiriháttar framkvæmdum,
hefði verið gersamlega um
megn að standa undir skuld-
bindingum sínum. Og þar sem
það er vitað, að mikill hluti af
f j árf rekustu f ramkvæmdun-
um undanfarin ár — ein-
staklinga, félaga og bæjar-
félaga o. fl. — er að mjög
miklu leyti byggður á lánsfé,
hefði þetta kostað’ fullkomið
f j árhagshrun fyrir mikinn
hluta þjóðarinnar, nema um
leið hefði verið efnt til yfir-
gripsmeiri skuldaskila en
nokki-u sinni áður hefir hér
veiúð til stofnað.
Ég nefni þessar staðreynd-
ir til a'ð benda þeim, sem ó-
þolinmóðir eru út af ástand-
inu og finnst hér lítið aðgert,
á eina af hinum marghátt-
uðu torfærum, sem hér eru á
leiðinni — en ekki af því, að
ég sé þeim ekki sammála um,
að æskilegt væri, að hægt
hefði verið að gera meira til
úrbótar en það, sem hér ligg-
ur fyrir. En hér er þó eftir
langa mæðu loksins gerð al-
varleg tilraun til að spyrna
fótum við og stöðva vöxt verð-
bólgunnar, og það er að þessu
sinni það aðalatriði, sem all-
ir þjóðhollir nfenir verða að
hjálpast til að náist. —
Kommúnistar vilja engar^
stefnubreytingar.
Ég skal þá snúa mér xrokk-
u'ð að þeim flokki manna, sem
nú berjast æðisgenginni bar-
áttu gegn þessu frumvarpi og
þeim úrbótum, sem í þvi fel-
ast, með þeim rökstuðningi,
að hér séu óþarfar og ósann-
gjarnar byrðar lagðar á
landsmenn og rangt stefnt í
höfuöatriðum.
Forgöngu í þeim málflutn-
ingi hafa að sjálfsögðu
kommúnistarnir, eins og ljóst
hefir komiö fram í umræð-
um um málið í neðri deild.
Það er sýnilegt á öllu, að
höfuðmai'kmið þeirra er að
koma í veg fyrir og eyðileggja
allar raunhæfar aðgerðir til
að verjast því ástandi ,sem
nú er vel á veg komið um að
stöðva allt athafnalíf lairds-
maxrna. —
Mun ég taka hér til með-
ferðar nokkrar höfuö rök-
semdir þeirra við suma kafla
fi-umvai'psins.
Höfuðandsta'ða þeirra bein-
ist að sjálfsögðu gegn III.
kafla frumvarpsins, sem
fjallar um bindingu vísitölu-
uppbótarinnar í 300 stigum.
Þeir hafa ekki getaö fundið
(Framhald á 5. síðu)
Rímari birti hér í blaöinu þ. 5
þ. m. tvö vísuupphöf og auglýsti
eftir botnum viö þau. Annaö var
svona:
Áfram slysast andhælis
öld með visin bægsli.
Nú skulum við líta yfir nokkra
botna, sem borizt hafa við þessu.
Hallbjörn Oddsson botnar þetta
svo:
rík af ysi rangmælis,
réttinn gfysjar andsælis.
K. sendir tvo botna og fylgja
þeim skýringar:
í reyk og ysi rommbælis
rogar flysjungs æxli.
Skýring: Rommbæli = knæpa. —
Plysjungs •— æxli = ýstra.
Hinn er svona:
reifuð glysi ráðfælis
ræktar gisin skægsli.
Skýring: Ráðfælir = ráðleys-
ingi. . Skægsli = kjarr eða kjörr
(skógur — skægli sbr. bógur —
bægsli).
En um vísuupphaíið sendir K.
þesa umsögn:
Óbotnahdi andskota
eruð þið að bjóða.
Rekkar verða rímþrota,
ef reyna við að sjóö'a.
Stefán Hannesson sendi botn
við sléttubandavísunni. Hann segir
um þetta í upphafi: „Það er ekki
fyrir mig að botna myrkrið. Til
þess þarf svo mikla svartsýni." En
þó sendir hann þetta:
Botnlaust!
Gisinn grunnfærnis —
gázki — risadrægsli.
Þrymur botnar á þessa leið:
Elur flysjung ofhælis,
andleg bris og drægsli.
Sigurður Draumland botnar svo:
Ryðjast hryssin rangsælis
rifna bris og æxli.
Að síðustu kemur svo þotn, sem
Grímur Sigurðsson sendir okkur
frá Akureyri;
Áfengis og ölæðis
illu bisar drægsli.
Ég vænti að það séu nokkrir
botnar til viðbótar í pósti núna
og aðrir verði ortir og sendir úti
um land, áður en þessir berast
þangað.
Sjálfum finnst mér að mætti
líka botna þetta svona:
hjóm og glysið, frauð og fis
fóðrar bps og æxli.
Pétur landshornasirkill.
LAG
lÆINGA
SALTHÓLMAVÍK
D
< y
o
<;
<►
<»•
o
<►
o
<>■
<►
-
< ►
<►
<>
<►
óskar iillinn t* i físli iptuvhtiim símim
yle&ilegra jjála mg farstels homtmdi
árs, meM þöhhum fyrir tínœs/piletjt
samstarf á útlí&emdi ári.
Kaupfálag Saurbæinga

Híísmæður!
Sparið peninga,
kaupið þennan
gólfgljáa.
Heildsölu
Efnagerffin STJARNAN,
Sími 7049.
'LfgOZ'