Tíminn - 23.01.1948, Síða 6

t’i'i'í .fiBÍ .c? rtnij',:!>:< i .V
ÍMIT
ftBld .ti
TÍMINN, föstudaginn 23. jan. 1948
17. blaS
GAMLA BIÓ NÝJA BlÓ
StsBlkaibariiifS Ævintýraómar
Ditte (Song of Scherazade)
(Dítte Menneskebarn) Hin mikilfenglega litmynd með
JÓönsk úrvalskvikmynd, gerð eftir skáldsögu Martin Andersen músík eftir Rimsky-Korsakoff, verður sýnd eftir ósk margra
Nexö. kl. 9.
Sýnd kl. 7 og 9. Börn innan 16 ára fá ekki Hamingjaii ber aJS
aðgang. dyrimi
Höldion syngjaiiífi lieim Ein af hinum góðu gömlu og skemmtilegu myndum með: Shirley Temple
Sýning kl. 5 og 7 Sýnd kl. 5 og 7.
TRIPOU-BIO
Dæmdur eftir
líkiim
(The Man who dared)
Afar spennandi amerísk saka-
málamynd.
> Aðalhlutverk:
Leslie Brooks
George MacKeady
Forrest Tucker
Sýnd kl. S, 7 og 9.
J [ | I
Bönnuð innan 16 ára.
!!;; — sími 1182. —
TJARNARBIO
....
Loginn á
ströndinni
(Flame of Barbary Coast)
■Spennandi kvikmynd um ástir
og fjárhœttuspil.
!:!; Aðalhlutverk:
John Wayne
Ann Dvorak.
I|l>
Bönnuð börnum innan 14 ára.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Síðasta sinn.
nAman
(Hungry Hill)
Stórfengleg ensk mynd eftir
frægri skáldsögu „Hungry Hill“
eftir Daphne du Maurier (höf-
und Rebekku, Máfsins o. fl.).
Margaret Lockwood
Dennis Price
Dermot Waish
Sýning kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð innan 12 ára.
Vinir
Ur
Hafið þið athugað hvað góðir
menn vinna oft mikið við
kynningu?
En blöð?
Lánið kunningjúm ykkar
Tímann, þegar þið hafið
lesið hann sjálfir.
i >
llelgi Ilelgason
- &r
- (Framhald. af 3. stöu)
Iist Helga Helgasonar hafi
hvílt í viðjum byrjunarörðug-
leika, hafði hún samt í sér
fólgna skýringu og leiðsögn,
huggun og opinberun. Öll list
er ekki aðeins gædd fegurðar
gildi, heldur einnig siðgæðis-
gildi. Hún er skyld guðshugs-
un og eilífðarþrá trúarbragð-
ahna. Þetta hefir Helga Helga
syni líka undir niðri verið
Ijóst, er hann samdi bæði ljóð
og lag, sem lýsa betur en allt
annað hver vartilgangurhans
með göfugu tómstundastarfi,
og þannig mun hann standa
oss fyrir hugskotssjónum um
framtíð alla sem sá maður,
sem af einlægri ást og bjarg-
fastri trú á mátt hugsjónar-
innar hefir bent á þá leið,
sem kynslóðirnar hafa geng-
ið í þúsund ár og munu ganga
svo lengi sem sannleikur og
kærleikur ráða völdum í
heimi hér:
Þá sönglist ég heyri og
svanfögur hljóð.
mér sorgirnar renna frá
hjarta,
með hugmynd um englanna
l helgustu ljóð
við'Kásæti guðdómsins bjarta.
23./1. 1948
Hallgrímur Helgason.
ÍSaddir nábiiaima
(Framhald af 5. síðu)
angTun Ieiðslnnnar, því að liílu
haldi kemur okkur hitaveitan,
ef vatnið er orðið kalt, þegar
það kemur í ofnana.“
Hvaða vitnisburð skyldi
borgari fá í Mbl. fyrir þessa
grein slna. Vafalaust verður
hann stimplaður fjandmað-
ur Reykjavíkur og jafnvel
eitthvað enn verra.
Fyrstu hljómleikar
(Framhald af 4. síðu)
Urbantsihitsch er öruggur og
látlaus stjórnari.
Efnisskráin var eftir Beet-
hoven og Haydn.
Hvert sæti í húsinu var
skipað og hrifning áheyrenda
geysileg. Sérstaklega hylltu
menn hljómsveitarstjórann
og einleikarann.
Það fer að vonum að menn
gleddust. Slík Symfóníuhljóm
sveit er mikill fengur tón-
listarlífi bæjarins og lands-
ins ails. Megi hún vaxa að
stærð og snilli og gjörast
voldugur boðberi fegurðar og
göfgi. Re.
Úr dæmisögum
Kriloffs
„Bóndi nokkur kvartaði yfir
því, að kind hefði stolið tveim
hænum frá honum. Málið var
lagt fyrir dómstól. Tófan var
dómari.
Bóndinn skýrði frá því, að
hann hefði séð það árla morg-
uns aö hænurnar voru dauð-
ar. Ekkert var eftir af þeim,
nema beinin og fjaðrirnar, og
eina dýrið sem hafði verið
hjá þeim í húsagarðinum vár
kindin.
Kindin varði sig með því
að segja, að hún hefði sofið
alla nóttina, og hún kallaði
alla nábúana til vitnis um,
að hún hefði aldrei gert iig
seka í slíkum þjófnaði eða ill-
virki. Auk þess hefði hún
aldrei nokkurn tíma borðað
kjöt.
Tófan hlustaði og kvað síð-
an upp dóminn:
Við getum ekki tekið af-
sakanir kindarinnar til
greina. Allir þorparar eru
leiknir í að leyna illverkum
sínum. Kindin var þarna hjá
hænunum þessa ákveðnu
nótt. Allir vita hvað hænur
eru góðar á bragðið og kind-
in gat ekki staðizt freisting-
una. Ég dæmi kindina til
dauða. Dómstóllinn á að fá
skrokkinn af henni og bónd-
inn húðina.“
Þessa dæmisögu birti Þjóð-
viljinn á síðastliðnu sumri og
lagði ekkert út af. Það er
heldur ekki ætlunin að fara
langt á þeirri leið hér. Þetta
ef saga um opinber réttar-
höld og dómsniðurstöðu,
austræn dæmisaga um, rétt-
arfar.
Sagan er mjög stuttorð.Hún
hefði getað sagt frá því, með
hverjum hætti hænurnar
ar hurfu. En lesandanum er
ætlað að skilja það af eöli
málsins og fyrirfram þekk-
ingu á persónum sögunnar.
Svo dásamlega slungin er
tófan í stjórnvizku sinni, að
fyrst gerir hún sér gott af
hænunum og lætur bóndann
kæra kindina fyrir þaö ó-
dæði að hafa grandað fugl-
unum og dæmir svo sjálfri sér
alla átuna af kindinni, en
„eigandinn“ fær gæruna í
skaðabætur fyrir hænurnar.
— Það er sér á blaði, þó að
þýðandi Þjóðviljans hafi ekki
munað, að þegar húð er fleg-
in af kind, heitir hún gæra á
íslenzku máli. —
Þessi dæmisaga er orðin
nokkuð gömul, enda er hún
að vissu leyti úrelt. Það vant-
ar í hana allar aðferðir og
kúnstir til að knýja fram
játningu kindarinnar, og svo
er heldur ekkert um að herða
þyrfti refsinguna til að aug-
lýsa óháð sjálfstæði sitt
gagnvart einhverjum, sem
geta ekki komið dómsniður-
stöðunni heim við réttarhug-
myndir sínar. Þetta er að vísu
galli frá sjónarmiði líðandi
dags. En kjarninn úr sög-
unni er í fullu gildi enn þann
dag í dag: Slóttugur og ófyr-
irleitinn bragðarefur hefir
náð dómsvaldinu undir sig.
Hann þrýtur lög og fremur ó-
dæði, svo að öðrum verði
kennt um, fær. hann sóttan
til sakar og dæmir hann síð-
an sér í hag við opinber rétt-
arhöld.
Þetta er dæmisaga um
skopstælingu af því, sem vest
rænar menningarþjóðir kalla
réttarríki.
A. J. Cronin:
Þegar ungur ég var
Þegar út kom, sá ég undir eins, að honum svall móður.
Amma hafði auðvitað borið hann þungum sökum fyrir frá-
livarf mitt. En þetta átti líka aðra orsök. Amma hafði vakað
íram eftir kvöldið áður og beðið heimkomu okkar, og það
hafði ekki farið framhjá henni, í hvers konar ásigkomulagi
Murdoch var, og talið það skyldu sína að færa það í tal við
pabba um morguninn.
Afi forðaðist pabba alltaf, því aö hann vissi, hve innilega
tengdasonurinn fyrirleit hann. Ég minntist þess ekki, að þeir
Jiefðu ræðzt við, nema einu sinni. Þá hafði pabbi af göfug-
mennsku sinni sýnt okkur afa hinar nýju frárennslisæðar
Levenfordbæjar — mest fyrir áeggjan mömmu. Og jafnvel
það hafði endað með ósköpum. Pabbi hafði verið mjög
hreykinn af hreinsistöðinni, þar sem óhreint og mengað
afrennslisvatnið var síað og seytt og breytt í hreint og heil-
næmt drykkjarvatn að nýju. Hann fyllti glas af þessu endur-
hreinsaða vatni og rétti mér.
„Bragðaðu bara á þvi — þá geturðu sannfært þig um,
hvort það er ekki rétt, sem ég segi,“ sagði hann.
Mér var um og ó — þetta var óþverri úr skolpleiðslum
bæjarins.
„Ég held, að ég sé ekki þyrstur,“ stamaði ég.
Pabbi rétti þá glasið aö afa, sem hlustað hafði á skýringar
hans með ískyggilegu brosi.
„Ég hefi aldrei verið sólginn í vatn,“ sagði afi hógværlega.
„Og þaðan af síður langar mig í þetta groms.“
„Trúirðu mér ekki?“ hrópaði pabbi.
„Jú-jú,“ svaraði afi. „Ekki sízt, ef þú vildir drekka þetta
sjálfur."
Pabbi þeytti glasinu í gólfið og skálmaði burt.
Venjulega höfðu þeir enga ástæðu til þess að hittast eða
íæðast við. Vegir þeirra lágu ekki saman. Vildi svo til, að
afi kæmi auga á heilbrigðisfulltrúann einhvers staðar á
förnum vegi, þá var segin saga, að hann tók á sig stóran
krók, svo að fundum þeirra bæri ekki saman. En nú höfðu
þau tíðindi gerzt, að ekki varð hjá árekstri komizt. Uppá-
tæki Murdochs, sem okkur hafði virzt svo ofur-skiljanlegt’
daginn áður, fékk á sig alvarlegri blæ í birtu nýs dags. Pabbi
var strangur bindindismaður — „drykkjuskapur" var honum
viðurstyggð — og að hugsa sér alla þá eyðslu, sem slíku
l'ylgdi! Hann var auðvitað bálvondur yfir því, að Murdoch
skyldi hafa orðið fótaskortur á prófinu, og þegar þetta
bættist ofan á, mátti guð vita, hvaða refsingu hann legði
á hinn ógæiusama mann, sem leitt hafði son hans á glap-
ftigu.
Afi hægði á sér, þegar við vorum komnir nógu langt frá
húsinu, og sneri sér að mér. „Við eigum sem betur fer í fleiri
hús að venda, Robbi,“ sagði hann. „Einhvers staðar eru
kannske vinir, sem ekki myndu telja eftir sér að gefa okkur
matarbita ef við bæðum þá um það. Nú förum við í heim-
sókn til Antonelli-fólksins.“
Ég nam staðar og fór allur hjá m.ér. „Æ-nei, afi,“ stamaði
ég. „Við getum það ekki.“
„Hvers vegna ekki?“
„Af því....“ Ég þagnaði. En.ég varð samt að segja honum
sannleikann. Ég gat ekki látið hann þoia þá niðurlægingu,
að hurðinni yrði skellt í lás við nefið á honum.
Hann steinþagði — þó að honum þætti gaman að masa,
gat hann að minnsta kosti þagað, þegar hann var rangind-
um beittur. En þetta var þungt áfall. Ég sá, að andlit hans
varð dumbrauðara en það átti að sér.
Ég hélt fyrst, að hann hefði nú hugsað sér að liitta söðla-
smiðinn og Pétur Dickie. En brátt sá ég, að svo var ekki.
Hann h£lt áfram eftir AÖalstræti síðan yfir hæðina og
suður úr bænum. Við vorum komnir á slóðir, þar sem ég
hafði aldrei fyrr stigið fæti mínum.
„Hvert ertu að fara, afi?“
„Niður að sjó.“
Ég vissi ekki, hvort hann meinti það, sem hann sagði — að
blessuð hafrænan í Ardfillan hefði vakið löngun hans til
þess að bregða sér niðyfr að sjónum. Ef til vill hefir hann
aðeins langað til þess að komast sem lengst burt frá öílu,
sem lá á honum eins og þrúgandi farg.
Innan skamms vorum við komnir gegnum lystigarðinn
á hæðinni, niður að ströndinni, þ^r sem áin rann í sjóinn.
Þarna var þó ekki neinn mjúkur fjörusandur, heldur aðeins
grátt og staksteinótt flæðarmálið, klettatrjónur og klappir
með þanghrúgum og þara hér og þar. Það var tekið að falla
út, og sjórinn var'skolgrár. Reykhá^,r verksmiðjanna, er bar
við himin, hamarshöggin í skipasmíðastöðinni og fjarlægur